UPSC Result : કોણ IAS, IPS કે IFS બનશે તે કેવી રીતે નક્કી થાય છે ? જાણો, તેમની વચ્ચેનો તફાવત

યુનિયન પબ્લિક સર્વિસ કમિશને સિવિલ સર્વિસ એક્ઝામ (UPSC Civil Services Exam Result) નું પરિણામ જાહેર કર્યું છે. UPSC સિવિલ સર્વિસ રિઝલ્ટ 2021 ફાઇનલમાં કુલ 685 ઉમેદવારોની પસંદગી કરવામાં આવી છે. આ ઉમેદવારોમાંથી, IAS, IPS, IFS (IAS, IPS Difference) વગેરેની જગ્યાઓ પર નિમણૂક આપવામાં આવશે. એવું નથી કે સિવિલ સર્વિસની પરીક્ષા પાસ કરનારા ઉમેદવાર IAS કે IPS બની જશે. વાસ્તવમાં, આ માટે એક ચોક્કસ પ્રક્રિયા છે. જેના દ્વારા UPSC સિવિલ સર્વિસ પરીક્ષા પાસ કરનારા ઉમેદવારોને પોસ્ટ આપવામાં આવે છે.

આવી સ્થિતિમાં, આપણે જાણીએ છીએ કે તે પ્રક્રિયા શું છે, જેના દ્વારા નક્કી કરવામાં આવે છે કે UPSC સિવિલ સર્વિસ પરીક્ષામાં પાસ થનારા ઉમેદવારોને પોસ્ટ આપવામાં આવે છે. તો જાણો કેવી રીતે UPSC ઉમેદવાર IAS, IPS વગેરે બને છે….

ઉમેદવારોની પસંદગી કેવી રીતે થાય છે?

પહેલા અમે તમને જણાવીએ કે UPSC સિવિલ સર્વિસ પરીક્ષામાં કેટલા તબક્કા હોય છે, ત્યારબાદ ઉમેદવાર IAS વગેરે સુધી પહોંચે છે. વાસ્તવમાં, સરકાર દ્વારા કેટલીક પોસ્ટ માટે નોટિફિકેશન બહાર પાડવામાં આવે છે અને તે પછી પસંદગીની પ્રક્રિયા શરૂ થાય છે. સૌ પ્રથમ, સિવિલ સર્વિસ પરીક્ષામાં, એક પ્રારંભિક પરીક્ષા હોય છે, જેમાં પાસ થનારા ઉમેદવારો મુખ્ય પરીક્ષામાં ભાગ લે છે. આ પછી, મેન્સ પરીક્ષામાં પાસ થનારા ઉમેદવારો ઇન્ટરવ્યુમાં ભાગ લે છે અને ઇન્ટરવ્યુ પછી, અંતિમ પસંદગી કરવામાં આવે છે. ઇન્ટરવ્યુમાં પસંદ કરાયેલા ઉમેદવારો પછી IAS, IPSની રેસમાં ભાગ લે છે.

IAS, IPS નહીં… ઘણી બધી સેવાઓ છે

ઘણીવાર લોકો માને છે કે સિવિલ સર્વિસ પરીક્ષા પાસ કર્યા પછી જ ઉમેદવાર IAS અથવા IPS બને છે. પરંતુ તે એવું નથી. નાગરિક સેવાઓ પછી, ઉમેદવારોની 24 સેવાઓમાં નિમણૂક કરવામાં આવે છે. સેવાઓમાં બે શ્રેણીઓ છે, જેમાં અખિલ ભારતીય સેવાઓ અને કેન્દ્રીય સેવાઓનો સમાવેશ થાય છે. અખિલ ભારતીય સેવાઓમાં, IAS, IPS વગેરે જેવી પોસ્ટ્સ છે. તે જ સમયે, ભારતીય વિદેશ સેવા એટલે કે IFS, IIS, IRPS, ICAC વગેરે પોસ્ટ્સ કેન્દ્રીય સેવામાં આવે છે. તે જ સમયે, આર્મ્ડ ફોર્સ હેડક્વાર્ટર સિવિલ સર્વિસ પણ આમાં આવે છે.

તે કેવી રીતે નક્કી થાય છે?

હવે વાત કરીએ કે ક્યા ઉમેદવારને કયું પદ આપવામાં આવે છે. તે ઘણી બાબતો પર નિર્ભર કરે છે કે કંઈ પોસ્ટ કોને આપવામાં આવશે. વાસ્તવમાં, સૌ પ્રથમ એવું બને છે કે ઉમેદવારોને તેમની પ્રાથમિકતા અગાઉથી પૂછવામાં આવે છે. તેના આધારે પોસ્ટનું પણ વિભાજન કરવામાં આવ્યું છે. સામાન્ય રીતે રેન્કિંગના આધારે પોસ્ટ્સનું વિતરણ કરવામાં આવે છે, જેમાં ટોચના ક્રમાંકિત ઉમેદવારોને IAS, IFS જેવી સેવાઓ મળે છે. પરંતુ, એવું નથી કે તમામ ટોચના ઉમેદવારોને IAS બનાવવામાં આવશે. જો ધારો કે કોઈ ઉમેદવાર સારો રેન્ક ધરાવે છે અને પ્રાથમિકતા IPS છે તો તેમને IPS આપવામાં આવશે. એટલે કે સેવાને તમારી પ્રાથમિકતા અને રેન્કના આધારે વિભાજિત કરવામાં આવે છે.

આ ઉપરાંત, ખાલી જગ્યાઓના આધારે સેવાનું વિતરણ પણ કરવામાં આવે છે. જેના કારણે કેટલીકવાર નીચા રેન્કવાળા ઉમેદવારોને પણ IFS વગેરે મળે છે. તમને જણાવી દઈએ કે સિવિલ સર્વિસ પોસ્ટમાં દર વખતે IAS, IPS વગેરે માટે પોસ્ટની સંખ્યા નક્કી કરવામાં આવે છે. જો આ સમયની વાત કરીએ તો આ વખતે IAS માટે 180 પોસ્ટ, IFS માટે 37 અને IPS માટે 200 પોસ્ટ નક્કી કરવામાં આવી છે.