મોંઘવારીનો માર! CNG અને PNG થશે મોંઘા! ગેસના ભાવ તમારા ઘરનું બજેટ બગાડી શકે છે
ભારતમાં ઓગસ્ટમાં છૂટક મોંઘવારી વધીને 7 ટકા થઈ ગઈ છે, જેમાં ગેસના વધતા ભાવ પણ એક મોટુ કારણ છે. ગેસનો પુરવઠો કેટલો સમય સામાન્ય રહેશે તે કહી શકાય નહીં, કારણ કે જ્યાં સુધી રુસ-યુક્રેન યુદ્ધ અટકશે નહીં ત્યાં સુધી આ સ્થિતિ રહેશે.
વાહનોમાં વપરાતો CNG અને રસોડામાં વપરાતો PNG ફરી મોંઘો થઈ શકે છે. આ ગેસની આયાતની કિંમતમાં વધારો થવાને કારણે સરકાર કિંમત વધારવાનું વિચારી શકે છે. ભારતને અત્યારે મોંઘો ગેસ આયાત કરવો પડે છે, જેના કારણે કુદરતી ગેસના ભાવ પર મોટો ખર્ચ કરવામાં આવી રહ્યો છે. આ ખર્ચને પહોંચી વળવા માટે સ્થાનિક સ્તરે સીએનજી અને પીએનજીના ભાવમાં વધારો કરવામાં આવી શકે છે. કુદરતી ગેસની સપ્લાય માટે રશિયન કંપની ગેઝપ્રોમ અને ભારત સાથે 20 વર્ષનો કરાર કરવામાં આવ્યો હતો. આ ડીલ 2018થી ચાલી રહી છે. પરંતુ આ વર્ષે રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધના કારણે મે મહિના પછી ગેસ સપ્લાય કરવામાં આવ્યો નથી.
સપ્લાય બંધ થવાને કારણે ભારતમાં ગેસની કિંમત પર મોટી અસર જોવા મળી રહી છે. શરત એ છે કે ભારતે અન્ય દેશોમાંથી ખૂબ જ મોંઘા ભાવે કુદરતી ગેસ આયાત કરવો પડે છે. મોંઘી આયાતને કારણે ભારતમાં ગેસના ભાવમાં વધારો થવાની ધારણા છે અને તેની સૌથી વધુ અસર CNG અને PNG પર જોવા મળી શકે છે. જો કે રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ બાદ આ બંને ગેસના ભાવ ઉંચી સપાટીએ પહોંચી ગયા હતા, પરંતુ તાજેતરના દિવસોમાં આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ગેસના ભાવમાં થયેલા ઘટાડાને કારણે ગેસ સસ્તો થવાની આશા હતી. પરંતુ હાલની સ્થિતિ એવી બની રહી છે કે સસ્તી સીએનજી અને પીએનજી ભાગ્યે જ ઉપલબ્ધ છે.
રશિયા તરફથી ગેસ પુરવઠો
તાજેતરના દિવસોમાં રશિયાથી ભારતનો ગેસ સપ્લાય બંધ થઈ ગયો છે, જેના કારણે ભારત અન્ય દેશો પાસેથી મોંઘા ભાવે નેચરલ ગેસ ખરીદી રહ્યું છે. સરકારી માલિકીની ગેસ કંપની ગેઈલ ઇન્ડિયાએ ઓક્ટોબર-નવેમ્બર માટે વિદેશમાંથી બમણા ભાવે ગેસ ખરીદ્યો છે. રુસો-યુક્રેન યુદ્ધ પછી વિશ્વના ઘણા દેશોમાં ગેસની તીવ્ર અછત સર્જાઈ છે. જે દેશોને ગેસની આયાત કરવી પડે છે તેઓ ઉત્પાદક દેશો પાસેથી જંગી કિંમતે ગેસ ખરીદે છે.
ગેસના ભાવથી મોંઘવારી વધી છે
ભારતમાં ઓગસ્ટમાં છૂટક મોંઘવારી વધીને 7 ટકા થઈ ગઈ છે, જેમાં ગેસના વધતા ભાવને કારણે પણ મોટી ભૂમિકા છે. ગેસનો પુરવઠો કેટલો સમય સામાન્ય રહેશે તે કહી શકાય નહીં કારણ કે જ્યાં સુધી રુસ-યુક્રેન યુદ્ધ અટકશે નહીં ત્યાં સુધી આ સ્થિતિ રહેશે. ગેઇલ ઇન્ડિયાએ ઓક્ટોબર-નવેમ્બર માટે ગેસની કિંમત $40 પ્રતિ મિલિયન બ્રિટિશ થર્મલ યુનિટ સુધી ચૂકવી છે. આ સપ્લાય વિશ્વના સૌથી મોંઘા કાર્ગોમાંથી એક છે.
ગેસ સપ્લાય એગ્રીમેન્ટ રશિયન કંપની ગેઝપ્રોમ સાથે 20 વર્ષ માટે કરવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ આ સપ્લાયની દેખરેખ રાખનારી કંપની જર્મનીના હાથમાં ગઈ છે. આ નવી કંપની રશિયાના યમલ વિસ્તારમાંથી ગેસ સપ્લાય કરવામાં અસમર્થ છે કારણ કે રશિયા અને જર્મની વચ્ચેના સમીકરણ બગડી ગયા છે. આ કંપની ભારતમાં ગેસ સપ્લાય કરતી નથી. જેના કારણે ભારતમાં સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ છે.