RBI આવતીકાલે ડિજિટલ કરન્સીનો પાયલોટ પ્રોગ્રામ શરૂ કરશે, આ 9 બેંકોમાં થશે ટ્રાન્ઝેક્શન

દેશમાં ડિજિટલ રૂપિયો એટલે કે ડિજિટલ કરન્સી શરૂ કરવાનો રસ્તો સાફ થઈ ગયો છે. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI)એ કહ્યું છે કે ડિજિટલ રૂપિયાનો પહેલો પાયલોટ પ્રોજેક્ટ 1 નવેમ્બરથી શરૂ થવા જઈ રહ્યો છે. આ ડિજિટલ રૂપિયો CBDC એટલે કે સેન્ટ્રલ બેંક ડિજિટલ કરન્સી તરીકે ઓળખાશે. રિઝર્વ બેંક આ ડિજીટલ કરન્સીનો પાયલટ પ્રોજેક્ટ લોન્ચ કરવા જઈ રહી છે. શરૂઆતમાં એવું બહાર આવ્યું હતું કે રિઝર્વ બેન્ક પોતાની ડિજીટલ કરન્સી લાવશે. રિઝર્વ બેંકે આ વાત પહેલા જ જણાવી દીધી હતી. હવે એ દિવસ આવી ગયો છે જ્યારે દેશની પહેલી ડિજિટલ કરન્સી 1  નવેમ્બર લોન્ચ થવા જઈ રહી છે. અત્યારે તે ડિજિટલ રૂપિયાના હોલસેલ સેગમેન્ટ માટે લોન્ચ કરવામાં આવશે.

આ બેંકો પાયલોટ પ્રોજેક્ટમાં સામેલ

સમાચાર એજન્સી ‘PTI’ એ રિઝર્વ બેંકને ટાંકીને લખ્યું છે કે પાયલોટ પ્રોજેક્ટમાં સેકન્ડરી માર્કેટ ટ્રાન્ઝેક્શનના સેટલમેન્ટનો સમાવેશ કરવામાં આવશે, જેમાં સરકારી સિક્યોરિટીઝનો સમાવેશ કરવામાં આવશે. પાયલોટ પ્રોજેક્ટ માટે દેશની 9 બેંક – સ્ટેટ બેંક, બેંક ઓફ બરોડા, યુનિયન બેંક ઓફ ઈન્ડિયા, HDFC બેંક, ICICI બેંક, કોટક મહિન્દ્રા બેંક, યસ બેંક, IDFC ફર્સ્ટ બેંક અને HSBC બેંકનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.

આ વર્ષના બજેટમાં જાહેરાત કરી છે

આ વર્ષના બજેટમાં ડિજિટલ કરન્સી એટલે કે CBDC લોન્ચ કરવાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે પોતે આની જાહેરાત કરી હતી. આ પછી રિઝર્વ બેંકે કહ્યું હતું કે સીબીડીસીની શરૂઆત તબક્કાવાર કરવામાં આવશે અને ટૂંક સમયમાં તેની જાહેરાત કરવામાં આવશે. આ રીતે હવે તેને લાવવાનો રસ્તો સાફ થઈ ગયો છે. હાલમાં, આ ચલણ એક પાયલોટ પ્રોજેક્ટમાં બહાર આવશે, જે પછીથી સામાન્ય લોકો માટે પણ રજૂ કરી શકાય છે.

બધી અફવાઓ બંધ કરો

CBDCની વિભાવના સાથે એવી અટકળો હતી કે સરકાર બિટકોઇન જેવી ક્રિપ્ટોકરન્સી પર પ્રતિબંધ મૂકશે અને તેને તેની પોતાનું ડિજિટલ ચલણ સાથે બદલશે. ક્રિપ્ટોકરન્સી પર હજુ સુધી કોઈ સત્તાવાર પ્રતિબંધ નથી, પરંતુ રિઝર્વ બેંકે તેની CBDC જાહેર કરી છે. રિઝર્વ બેંકે ભૂતકાળમાં સ્પષ્ટતા કરી છે કે ભારતની ડિજિટલ કરન્સી અથવા ડિજિટલ કરન્સીની ક્રિપ્ટોકરન્સી સાથે સરખામણી કરી શકાય નહીં.

શા માટે સીબીડીસીની જરૂર

આગામી યુગ ડિજિટલ કરન્સીનો છે, જેના પર સમગ્ર વિશ્વમાં ઝડપથી કામ ચાલી રહ્યું છે. ભારત આ દિશામાં ખૂબ જ ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે, જેની વિશ્વ બેંક જેવી સંસ્થાઓએ ખુલ્લેઆમ પ્રશંસા કરી છે. ડિજિટલ રૂપિયો અથવા ડિજિટલ કરન્સી પણ એ જ ડિજિટલ અર્થતંત્રમાં આગળનું પગલું હશે. જે રીતે મોબાઈલ વોલેટમાંથી સેકન્ડોમાં ટ્રાન્ઝેક્શન થાય છે, તે જ રીતે ડિજિટલ મની પણ કામ કરશે. આનાથી રોકડની ઝંઝટ ઓછી થશે, જેની સમગ્ર અર્થવ્યવસ્થા પર મોટી સકારાત્મક અસર પડશે. એ જાણવું જરૂરી છે કે ડિજિટલ ચલણ ચોક્કસપણે એક ડિજિટલ ચલણ છે, પરંતુ ક્રિપ્ટોકરન્સી બિલકુલ નથી કારણ કે ડિજિટલ રૂપિયાનું સંચાલન સંપૂર્ણપણે RBIની દેખરેખ હેઠળ રહેશે. ક્રિપ્ટોકરન્સીમાં કોઈ સેન્ટ્રલ બેંક મોનિટરિંગ નથી.