હવે તમારો ચેક જલ્દીથી ક્લિયર થઈ જશે, સપ્ટેમ્બરથી બદલાઈ રહી છે સિસ્ટમ

ચેકનો ઉપયોગ કરનારાઓ માટે મોટા સમાચાર છે. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા (RBI) એ ​​કહ્યું છે કે સપ્ટેમ્બર 2021 માં દેશની તમામ બેંકોની શાખાઓમાં ચેક ટ્રંકેશન સિસ્ટમ(Cheque Truncation System) કાર્યરત થઈ જશે. CTS હાલમાં દેશના મુખ્ય ક્લિયરિંગ હાઉસોમાં કાર્યરત છે. Budget 2021પછી પ્રથમ નાણાંકીય નીતિની બેઠકની ઘોષણા કરતી વખતે આરબીઆઈના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે કહ્યું હતું કે, લગભગ 18,000 બેન્કો હજી પણ ચેક ટ્રંકેશન સિસ્ટમ હેઠળ નથી. આ પ્રક્રિયા હેઠળ, ચેક જારી કરનાર ક્લીયરિંગ માટે રજૂ કરેલા ચેકથી સંબંધિત ઇલેક્ટ્રોનિક વિગતો રજૂ કરે છે.

RBIએ આ સિસ્ટમ 2010 માં રજૂ કરી હતી. CTS હાલમાં કેટલાક મોટા શહેરોમાં કાર્યરત છે. તેને ધ્યાનમાં રાખીને, સપ્ટેમ્બર 2020 થી સમગ્ર દેશમાં CTS સિસ્ટમ લાગુ કરવામાં આવશે. કેન્દ્રીય બેંકે ચેક આધારિત વ્યવહારોની સુરક્ષા વધારવા માટે પોઝિટિવ પે સિસ્ટમ (Positive Pay System) લાગુ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. આ નવો નિયમ 1 જાન્યુઆરી, 2021 થી અમલમાં આવ્યો હતો. આ સિસ્ટમ 50,000 અથવા વધુના ચેક દ્વારા ચુકવણી પર લાગુ છે.

ચેકને એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ ફેરવવો પડતો નથી
આ સિસ્ટમ ચેક ક્લિયર કરવાની પ્રક્રિયા છે જેમાં જારી કરાયેલ ફિઝિકલ ચેકને એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ ફેરવવો પડતો નથી. જે બેંકમાં આ ચેક રજૂ કરવામાં આવે છે તે અહીંથી અદાકર્તાની બેંકની શાખામાં પહોંચે છે. આ રીતે તે ક્લિયર થવા માટે સમય લે છે.

CTSના ફાયદા
આ સિસ્ટમ ચેક કલેક્શનની પ્રક્રિયા ઝડપી બનાવે છે. CTS હેઠળ, ચેક એક બેંકમાંથી બીજી બેંકમાં મોકલવાને બદલે, ચેક ઇલેક્ટ્રોનિક રીતે મોકલાયો છે. એક જગ્યાએથી ફિઝિકલ સ્વરૂપમાં ચેકની ગેરહાજરીને લીધે ખર્ચ ઓછો થાય છે અને ચેક કલેક્શનમાં સમય પણ ઓછો વ્યય થાય છે.

ચેકની ઇલેક્ટ્રોનિક ઇમેજ દ્વારા વ્યવહાર થાય છે
ચેકની ઇલેક્ટ્રોનિક ઇમેજ મોકલવા સિવાય, જો ચેક ફિઝિકલ રૂપે એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ મોકલવામાં આવે તો, ગુમ અથવા ખરાબ થવાનું જોખમ રહેલું છે પરંતુ સીટીએસમાં આવી કોઈ સમસ્યા નથી.