ભારતમાં આ વર્ષે 6.77 કરોડ આવકવેરા રિટર્ન ફાઈલ કરવામાં આવ્યા છે. આ પોતે જ અત્યાર સુધીની સૌથી વધુ ITR ફાઇલોનો રેકોર્ડ છે. આવકવેરા વિભાગના આંકડાઓ અનુસાર મોટી સંખ્યામાં એવા લોકો છે જેમનો આવકવેરો શૂન્ય છે. એટલે કે લોકોએ તેમની આવક રૂ. 5 લાખ કે તેથી ઓછી દર્શાવી છે અને ‘ઝીરો ટેક્સ’ ભર્યો છે. શું તમને તેમના નંબરનો કોઈ ખ્યાલ છે…?
નાણાકીય વર્ષ 2022-23 માટે આવકવેરા રિટર્ન ફાઈલ કરવાની છેલ્લી તારીખ 31 જુલાઈ 2023 હતી. તે જ સમયે, લોકોને તેના ઇ-વેરિફિકેશન માટે વધુ 30 દિવસનો સમય મળ્યો છે. જ્યારે હવે 5,000 રૂપિયા સુધીની પેનલ્ટી ભરીને પણ ITR મોડું ભરી શકાશે. આ આવકવેરા રિટર્નના ડેટા પરથી ‘ઝીરો ટેક્સ’ ભરનારા કરદાતાઓનો ડેટા પણ બહાર આવ્યો છે.
સરકાર ઇન્કમ ટેક્સ કલેક્શન વધારવા માટે સતત પ્રયાસ કરી રહી છે. ટેક્સ રિટર્ન ફાઈલ કરનારા લોકોની સંખ્યામાં પણ વધારો થયો છે, પરંતુ આ વર્ષે ફાઈલ કરાયેલા 6.77 કરોડ આઈટીઆરમાંથી લગભગ 4.65 કરોડ લોકોએ ઝીરો ટેક્સ ફાઈલ કર્યો છે. એટલે કે તેમની આવક 5 લાખ રૂપિયા અથવા તેનાથી ઓછી રહી છે. જો જોવામાં આવે તો આ કુલ કરદાતાઓની સંખ્યાના અડધાથી વધુ છે.
નાણા મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, નાણાકીય વર્ષ 2019-20માં શૂન્ય ટેક્સ ચૂકવનારા કરદાતાઓની સંખ્યા લગભગ 2.9 કરોડ હતી. તે સંદર્ભમાં, દેશમાં 4 વર્ષમાં ITR ફાઇલ કરનારા લોકોની સંખ્યામાં વધારો થયો છે, પરંતુ તે જ સમયે શૂન્ય ટેક્સ ભરનારા લોકોની સંખ્યામાં પણ બમણાથી વધુ વધારો થયો છે.
જોકે, આનું બીજું કારણ એવા કરદાતાઓ પણ હોઈ શકે છે જેઓ પહેલીવાર આવકવેરો ફાઇલ કરે છે, જેમની આવક કરવેરા હેઠળ આવતી નથી. આવકવેરા રિટર્નના આ આંકડા કામચલાઉ છે, કારણ કે મોટી સંખ્યામાં આવકવેરા રિટર્ન ભરવાના બાકી છે.
આવકવેરા રિટર્ન ડેટા દર્શાવે છે કે દેશમાં 1 કરોડથી વધુની આવક દર્શાવનારા કરદાતાઓની સંખ્યા લગભગ 1.69 લાખ છે. 5 થી 10 લાખ રૂપિયાની કમાણી કરતા 1.10 કરોડ કરદાતાઓ, 10 થી 20 લાખ રૂપિયાની કમાણી કરતા 45 લાખ, 20 થી 50 લાખ રૂપિયાની કમાણી કરતા 19 લાખ અને 50 લાખથી 1 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરનારા 3.3 લાખ કરદાતાઓ છે.