કોલસાનું સંકટ: આયાત દ્વારા માંગને પહોંચી વળવાના પ્રયાસો, પાવર પ્લાન્ટને વિદેશથી ખરીદી માટે લોન મળશે
ઉનાળાની શરૂઆતમાં અને તાપમાનમાં તીવ્ર વધારા સાથે, આ વર્ષે વીજળીની માંગમાં તીવ્ર ઉછાળો આવ્યો છે. તે જ સમયે, વિદેશી બજારોમાં કોલસાના ઊંચા ભાવને કારણે દેશમાં ઘણા આયાતી કોલસા આધારિત પાવર પ્લાન્ટોએ કામ કરવાનું બંધ કરી દીધું હતું.
વીજળીની કટોકટી (Power Crisis)નો સામનો કરવા માટે સરકાર આયાતી કોલસા પર નિર્ભર પ્લાન્ટ શરૂ કરવાના તમામ પ્રયાસો કરી રહી છે, જેથી વીજળીનું ઉત્પાદન વધારી શકાય. ઉર્જા મંત્રાલયે આજે પાવર ફાયનાન્સ કોર્પોરેશન અને આરઈસી લિમિટેડને આયાતી કોલસા આધારિત થર્મલ પાવર પ્લાન્ટ (Thermal Power Plant) માટે ટૂંકા ગાળાની લોન આપવા જણાવ્યું છે જે કાં તો આર્થિક તણાવ હેઠળ છે અથવા નાદારીની ફરિયાદનો સામનો કરી રહ્યા છે. હાલમાં દેશમાં ઉર્જા ઉત્પાદનની વધતી માંગ વચ્ચે કોલસા (Coal)ની અછતને કારણે વીજળી સંકટની સ્થિતિ સર્જાઈ છે. અગાઉ, ઉર્જા મંત્રાલયે આવા તમામ પાવર પ્લાન્ટ્સને 100% ક્ષમતા સાથે વીજળી ઉત્પન્ન કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. એવું માનવામાં આવે છે કે આ સૂચના પછી પ્લાન્ટ્સને કોલસાની ખરીદીની સુવિધા માટે ટૂંકા ગાળાની લોન આપવાનું કહેવામાં આવ્યું છે. PFC અને REC નોન-બેંકિંગ નાણાકીય કંપનીઓ છે જે પાવર સેક્ટર પ્રોજેક્ટ માટે જરૂરી ભંડોળ પૂરું પાડે છે.
કાર્યકારી મૂડી માટે લોન યોજના
મંત્રાલયે એક નિવેદનમાં કહ્યું કે આ પ્લાન્ટ્સને કોલસો ખરીદવા અને વીજળીનું ઉત્પાદન શરૂ કરવા માટે ભંડોળની જરૂર છે. આ બાબતે ઉર્જા મંત્રી આરકે સિંહે આયાતી કોલસા પર આધારિત પાવર પ્લાન્ટ્સની કાર્યકારી મૂડી સંબંધિત મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરી હતી, જે વિદેશી બજારોમાં કોલસાના ભાવમાં તીવ્ર ઉછાળાને કારણે 9 મેના રોજ આર્થિક દબાણ હેઠળ હતા અથવા NCLT સુધી પહોંચ્યા હતા. કોલસા આધારિત પાવર પ્લાન્ટે નુકસાન ટાળવા માટે ઉત્પાદન બંધ કરી દીધું હતું.
જો કે, વીજળીની માંગમાં તીવ્ર ઉછાળાને કારણે અને સ્થાનિક કોલસાના પુરવઠા પરના દબાણને ધ્યાનમાં રાખીને 5 મેના રોજ વીજ મંત્રાલયે તમામ આયાતી કોલસા આધારિત પ્લાન્ટ્સને સંપૂર્ણ ક્ષમતા સાથે વીજળી ઉત્પન્ન કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. આ પગલું એટલા માટે લેવામાં આવ્યું છે કે બંધ પડેલા પ્લાન્ટમાંથી વધારાની વીજળી ઉત્પન્ન કરીને માંગને પહોંચી વળવાના પ્રયાસો કરવામાં આવે. આ આદેશ 31 ઓક્ટોબર 2022 સુધી અમલમાં રહેશે.
વીજળીની માંગમાં તીવ્ર વધારો
મંત્રાલય દ્વારા આપવામાં આવેલા આદેશમાં સ્પષ્ટપણે લખવામાં આવ્યું છે કે ઉર્જાની માંગમાં 20 ટકાનો વધારો થયો છે, સાથે જ સ્થાનિક કોલસાના પુરવઠામાં પણ વધારો કરવામાં આવ્યો છે, જો કે ઉત્પાદન વધવા છતાં વીજળીની માંગ યથાવત છે. ઓર્ડર મુજબ માંગ અને પુરવઠામાં આ તફાવતને કારણે દેશના ઘણા ભાગોમાં પાવર કટ જોવા મળી રહ્યો છે. તે જ સમયે પાવર પ્લાન્ટ્સમાં કોલસાના ઝડપી વપરાશને કારણે સતત સપ્લાય હોવા છતાં ઘણા પાવર પ્લાન્ટ્સમાં કોલસાના સ્ટોકમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. આયાતી કોલસા પર આધારિત પાવર પ્લાન્ટની કુલ ક્ષમતા 17,600 મેગાવોટ છે.