તાજેતરમાં જ સરકારી તેલ કંપનીઓએ પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં દેશની જનતાને પ્રતિ લિટર બે રૂપિયાની રાહત આપી છે. આ રાહતને કારણે આ કંપનીઓની કમાણી પર મોટી અસર થવાની છે. એક રિપોર્ટ અનુસાર, ત્રણ સરકારી કંપનીઓની સંયુક્ત આવક અને એબિટડામાં મોટો વાર્ષિક ઘટાડો થઈ શકે છે. સરકારે સામાન્ય ચૂંટણીની તારીખોની જાહેરાતના થોડા દિવસો પહેલા 15 માર્ચથી ભાવમાં ઘટાડો કરવાની જાહેરાત કરી હતી. તમને જણાવી દઈએ કે ચાલુ નાણાકીય વર્ષના પ્રથમ ત્રણ ક્વાર્ટરમાં OMCએ 69 હજાર કરોડ રૂપિયાનો નફો કર્યો છે.
જેપી મોર્ગને 15 માર્ચના રિપોર્ટમાં કહ્યું છે કે સરકારી ઓઈલ કંપનીઓ દ્વારા આપવામાં આવેલી રાહત ભલે ઘણી ઓછી હોય, પરંતુ તેની અસર વાર્ષિક ધોરણે ઘણી મોટી રહેશે. ખાસ કરીને કંપનીઓની આવક અને EBITDA રિપોર્ટ અનુસાર, પ્રતિ લિટર રૂ. 2ના ઘટાડાથી લગભગ રૂ. 30,000 કરોડ ($3.7 બિલિયન)ની OMCs માટે વાર્ષિક આવક/EBITDA નુકશાન થશે. આનો અર્થ એ થયો કે આગામી વર્ષમાં ઓઈલ કંપનીઓ સુપરસોનિક નફો કરવા જઈ રહી નથી.
સરકારી તેલ કંપનીઓએ લગભગ બે વર્ષ બાદ પહેલીવાર પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં ફેરફાર કર્યો છે. અગાઉ, 6 એપ્રિલ, 2022 ના રોજ, કંપનીઓ દ્વારા પેટ્રોલ અને ડીઝલની કિંમતો અપડેટ કરવામાં આવી હતી. રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ અને પશ્ચિમ એશિયામાં અશાંતિના કારણે વૈશ્વિક તેલના ભાવમાં ભારે અસ્થિરતા હોવા છતાં, ભારતમાં ભાવ સ્થિર રહ્યા છે.
ઓએમસીએ છેલ્લા કેટલાક ત્રિમાસિક ગાળામાં રશિયન ક્રૂડ અને સારા રિફાઇનિંગ માર્જિનને કારણે વિક્રમજનક નફો નોંધાવ્યો છે. જેના કારણે ઈંધણના ભાવ ઘટાડવા માટે એક પ્લેટફોર્મ બનાવવામાં આવ્યું હતું. વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, રશિયન ક્રૂડ પર ભારતીય રિફાઇનર્સ માટે ઉપલબ્ધ ડિસ્કાઉન્ટ 15 ડોલર પ્રતિ બેરલની ઊંચી સપાટીથી ઘટીને લગભગ 2 ડોલર પ્રતિ બેરલ થઈ ગયું છે. આવું એટલા માટે થયું કારણ કે રશિયન તેલની આયાતનું પ્રમાણ વધ્યું છે.
વેસ્ટના પ્રતિબંધો અને ક્રૂડ ઓઈલ પર ઓછા ડિસ્કાઉન્ટ હોવા છતાં, રશિયા દોઢ વર્ષથી વધુ સમયથી ભારતનું ટોચનું ક્રૂડ ઓઈલ સપ્લાયર રહ્યું છે. જેપી મોર્ગને જણાવ્યું હતું કે, OMCs FY2025 માટે સર્વસંમતિની અપેક્ષાઓ કરતાં ઘણો આગળ મજબૂત નફો દર્શાવે છે. જો પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં ઘટાડો ન થયો હોત તો આ નફો હજુ પણ વધી શક્યો હોત. છૂટક ભાવમાં ઘટાડો અને રશિયન ડિસ્કાઉન્ટમાં ઘટાડાને કારણે હવે નફાની સંભાવનાઓને મોટો ફટકો પડ્યો છે.
OMCના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે કંપનીઓ અપેક્ષા રાખી રહી છે કે ઇંધણના ભાવમાં ઘટાડો માત્ર આગામી ત્રણ મહિના માટે જ અસરકારક રહેશે અને ક્રૂડ ઓઇલમાં વધુ અસ્થિરતા નહીં આવે. ઈન્ટરનેશનલ એનર્જી એજન્સી (IEA) એ તેની 2024 ઓઈલ માંગની આગાહીમાં સુધારો કર્યા બાદ શુક્રવારે તેલના ભાવ બેરલ દીઠ $85ની ચાર મહિનાની ઊંચી સપાટીએ પહોંચ્યા હતા. IEA એ જણાવ્યું હતું કે 2024માં વૈશ્વિક તેલની માંગ 1.3 મિલિયન બેરલ પ્રતિ દિવસ (bpd) વધશે, જે ગયા મહિનાની સરખામણીએ 110,000 bpd વધારે છે.
એક અહેવાલમાં મોતીલાલ ઓસ્વાલે જણાવ્યું હતું કે કેન્દ્ર સરકાર તરફથી એક્સાઈઝ ડ્યુટીમાં કોઈ રાહતના સંકેત મળ્યા નથી, એવું લાગે છે કે ભાવ ઘટાડાનો બોજ સંપૂર્ણપણે OMCs દ્વારા ઉઠાવવામાં આવશે. તેઓ હાલમાં રૂ. 1.7-2.7 પ્રતિ લિટરના નેટ માર્કેટિંગ માર્જિન પર કિંમતો નક્કી કરે છે. ભાવ ઘટાડાનો અર્થ એ છે કે નેટ માર્કેટિંગ માર્જિન ઘટીને રૂ. 0.8-0.9 પ્રતિ લિટર થઈ જશે. ગોલ્ડમેન સૅક્સે માર્ચ 15ના અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે અમારો અંદાજ છે કે નેટ માર્કેટિંગ માર્જિનમાં પ્રત્યેક 0.5 પ્રતિ લિટરનો ઘટાડો HPCL/BPCL/IOCL માટે FY25E એબિટડા અનુક્રમે 16%/13%/11% ઘટાડશે,
પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં ઘટાડા પહેલા શહેરની ગેસ વિતરણ કંપનીઓ દ્વારા સીએનજીના ભાવમાં પ્રતિ કિલો રૂ. 2.5નો ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. પેટ્રોલિયમ અને કુદરતી ગેસ મંત્રી હરદીપ સિંહ પુરીએ ગયા અઠવાડિયે કહ્યું હતું કે ગેસ સેક્ટરમાં સરકારના પગલાંનો સંપૂર્ણ લાભ અંતિમ વપરાશકારો સુધી પહોંચ્યો નથી. 8 માર્ચે, સરકારે એલપીજી સિલિન્ડરના ભાવમાં પ્રતિ સિલિન્ડર 100 રૂપિયાનો ઘટાડો કર્યો હતો, જેનાથી દેશભરના સામાન્ય લોકોના ખિસ્સામાં રાહત થઈ હતી.
જો અત્યારે ક્રૂડ ઓઈલની કિંમતની વાત કરીએ તો ગલ્ફ દેશોમાં ઓઈલ એટલે કે બ્રેન્ટ ક્રૂડ પ્રતિ બેરલ 85.34 ડોલર પર ટ્રેડ થઈ રહ્યું છે. ચાલુ વર્ષમાં બ્રેન્ટ ક્રૂડ ઓઈલની કિંમતમાં લગભગ 11 ટકાનો વધારો જોવા મળ્યો છે. બીજી તરફ અમેરિકન ક્રૂડ ઓઈલની કિંમતમાં પણ વધારો જોવા મળ્યો છે. હાલમાં WTI ની કિંમત પ્રતિ બેરલ $81 થી વધુ છે. ચાલુ વર્ષમાં અમેરિકન ક્રૂડ ઓઈલની કિંમતમાં 13 ટકાથી વધુનો વધારો જોવા મળ્યો છે.
દેશના ચાર મહાનગરોમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં સતત બીજા દિવસે કોઈ ફેરફાર થયો નથી. બે રૂપિયાના કપાત બાદ 17 માર્ચે એ જ કિંમતો લાગુ થશે જે 15 માર્ચે હતી. આ પહેલા સરકારે દેશમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં 2 રૂપિયાનો ઘટાડો કરવાની જાહેરાત કરી હતી. ખાસ વાત એ છે કે ઓઈલ માર્કેટિંગ કંપનીઓએ એપ્રિલ 2022 પછી પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં ફેરફાર કર્યો છે. જ્યારે દેશભરમાં છેલ્લો ફેરફાર મે 2022માં જોવા મળ્યો હતો. તે કેન્દ્ર સરકારે ઈંધણ પરના ટેક્સમાં ઘટાડો કર્યો હતો.
બીજી તરફ, એક દિવસ પહેલા જ લક્ષદ્વીપમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં 15 રૂપિયાથી વધુનો ઘટાડો જાહેર કરવામાં આવ્યો હતો. ઈન્ડિયન ઓઈલ કોર્પોરેશન (IOC) એ દૂરના ટાપુઓ પર ઈંધણ પરિવહન કરવા માટે વિશેષ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર બનાવ્યું છે. આ માટે થયેલા ખર્ચની વસૂલાત માટે લાગુ પડતા વધારાના ચાર્જને દૂર કરવાને કારણે પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવમાં ઘટાડો થયો છે. IOC તરફથી મળેલી માહિતીને ટાંકીને પેટ્રોલિયમ મંત્રાલયે સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર લખ્યું છે
આ પણ વાંચો: અદાણી ગ્રુપ સામે અમેરિકામાં તપાસ શરૂ! હવે લગાવ્યો છે આ આરોપ, જાણો શું છે સમગ્ર મામલો