સનાતન ધર્મમાં ડુંગળી અને લસણ શા માટે વર્જિત છે ? શું છે ધાર્મિક માન્યતા, જાણો

સનાતન ધર્મમાં ડુંગળી અને લસણ ખાવાની મનાઈ છે, પરંતુ એ જાણવું પણ જરૂરી છે કે ડુંગળી કે લસણ શા માટે અને કોણે ખાવું જોઈએ અને કોણે ન ખાવું જોઈએ. શા માટે આવી મહત્વપૂર્ણ વસ્તુ ખાવાની મનાઈ છે? આવો જાણીએ સંપૂણ માહિતી

ખોરાકના પ્રકારઃ સનાતન ધર્મ અનુસાર ત્રણ પ્રકારના હોય છે – 1. સાત્વિક, 2. રાજસિક અને 3. તામસિક. દૂધ, ઘી, ચોખા, લોટ, કઠોળ, શાકભાજી જેવા સાત્વિક પદાર્થો છે. તીખા, તીખા, ખાટા, તીખા, વધુ ખારા વગેરે પદાર્થોમાંથી બનાવેલ ખોરાક રજોગુણ વધારે છે તેથી તે રાજસિક ખોરાકમાં આવે છે. લસણ, ડુંગળી, મશરૂમ, માંસ-માછલી, ઈંડા વગેરે તમ ઘટકને વધારે છે તેથી તે તામસિક ખોરાકમાં આવે છે. શ્રીમદ ભગવદ્ ગીતાના 17મા અધ્યાયમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે વ્યક્તિ જે પ્રકારનો ખોરાક ખાય છે તેના આધારે તેની પ્રકૃતિ (શરીર) બનાવે છે. જે ખોરાકથી મોઢામાંથી દુર્ગંધ આવે છે તેને તામસિક માનવામાં આવે છે.

આ પણ વાંચો :શંકરાચાર્ય કેવી રીતે બની શકાય ? હિન્દુ ધર્મમાં આ પરંપરા કેવી રીતે શરૂ થઈ ?

સાત્ત્વિકઃ- સકારાત્મકતા, શાંતિ, સંયમ, પવિત્રતા, જ્ઞાન જેવા ગુણોનું સર્જન કરે છે.

રાજસિક:- હિંમત, બહાદુરી, પ્રસન્નતા, ઉત્સાહ, બુદ્ધિ અને જુસ્સો જેવા ગુણો બનાવે છે.

તામસિકઃ- ઉત્તેજના, અભિમાન, ક્રોધ,ભોગ, આળસ, અજ્ઞાનતા, અતિશયતા જેવી લાગણીઓ ગુણો ઉત્પન્ન કરે છે.

લસણ અને ડુંગળી રાજસિક અને તામસિક ખોરાકમાં સામેલ છે, જે તમારી અંદર લોહીની અસરને વધારવા અથવા ઘટાડવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.

ઉપવાસ કરનારાઓએ ડુંગળી-લસણ ન ખાવુંઃ જો કોઈ વ્યક્તિ ઉપવાસ કરે છે તો તેણે ડુંગળી અને લસણ ન ખાવા જોઈએ, તેનો ઉલ્લેખ શાસ્ત્રોમાં કરવામાં આવ્યો છે. પૃથ્વીની નીચે જોવા મળતા ખાદ્ય પદાર્થોને કંદ કહેવામાં આવે છે. ડુંગળી, લસણ, શક્કરિયા,મૂળો, ગાજર વગેરે. તે કંદ ન ખાવાની પરંપરા છે જેમાં તીવ્ર ગંધ હોય (લસણ, ડુંગળી વગેરે) અથવા સ્વાદમાં તીખો છે તીવ્ર વાસ આવતા ખોરાક ઉપવાસમાં મનાય છે.

સાધુ-સંતો નથી ખાતા ડુંગળી અને લસણ: સનાતન ધર્મ અનુસાર, ઉત્તેજના અને અજ્ઞાનને ઉત્તેજન આપતી ખાદ્ય વસ્તુઓનો ઉપયોગ ઋષિ-મુનિઓ અને સંતો નથી આરોગતા. આવા પ્રકારના ખોરાક ખાવાથી અધ્યાત્મના માર્ગ પર ચાલવામાં અવરોધ આવે છે અને વ્યક્તિની ચેતના પર અસર થાય છે.

વૈષ્ણવજન અને જૈન સમુદાયના લોકો ડુંગળી-લસણનો ઉપયોગ કરતા નથી, કારણ કે આ સમાજના મોટાભાગના લોકો ઉપવાસમાં રહે છે અને ધર્મના નિયમોનું પાલન કરે છે. ડુંગળી શરીર માટે ભલે ગમે તેટલી ફાયદાકારક હોય, પરંતુ તે ધર્મ અને આધ્યાત્મિકતાના માર્ગે ચાલનારાઓ માટે નથી. તેઓની અસર અથવા ખામીઓને કારણે તેમને ત્યજી દેવામાં આવ્યા છે.

દેવી-દેવતાઓને પ્રસાદમાં નથી પીરસાતી ડુંગળી : ભગવાનનું ભોજન ડુંગળી અને લસણ વગર બને છે. તેને રાજસિક કે તામસિક ભોજન પ્રસાદ તરીકે પીરસવામાં આવતા નથી.

નોંધ: અહી આપવામાં આવેલી જાણકારી ધાર્મિક આસ્થાઓ અને લોક માન્યતાઓ આધારિત છે, જેનો કોઈ વૈજ્ઞાનિક આધાર નથી. સામાન્ય જનરૂચિને ધ્યાનમાં રાખીને આ લેખને અહી પ્રસ્તુત કરવામાં આવ્યો છે.