tokyo olympics : સફળતા પાછળ કેટલા ‘કબીર ખાન’ છે? જે સ્વપ્ન ખેલાડી તરીકે અધૂરું રહ્યું તેણે કોચ બનીને પૂર્ણ કર્યું

tokyo olympics :  બૉલીવૂડની સુપરહિટ ફિલ્મ ચક દે ઈન્ડિયા (Chak De! India ) જ્યારે રિલીઝ થઈ તો ટીમમાં શાહરુખ ખાનનું કબીર સિંહનું પાત્ર લોકોના દિલમાં ઉતરી ગયું હતુ. જેને દેશની મહિલા હોકી ટીમ (Women’s hockey team)ને વર્લ્ડ ચેમ્પિયન બનાવવા માટે તમામ ભાર લીધો હતો. કબીર ખાનનું જે સપનું પોતે પૂર્ણ ન કરી શક્યો તે સપનું મહિલા હોકી ટીમે કરી બતાવ્યું હતુ.

આ વાર્તા ફિલ્મી છે પરંતુ ટોક્યો ઓલિમ્પિક (Tokyo Olympics)માં ભારતની સફળતા પાછળ કેટલાક ‘કબીર ખાન’ હતા જેમણે તેમના સમગ્ર દેશને ઉજવણી કરવાની તક આપી હતી. જેમને ખેલાડીઓના મેડલ લાવવા માટે ગર્વ થાય છે, તો તેનો શ્રેય પણ આ કોચને જાય છે જેમણે દિલથી મહેનત કરી અને ખેલાડીઓને પોડિયમ સુધી લઈ ગયા. નીરજ ચોપરાથી લઈ લવલીના બોરગોહેનના કોચ સુધીની વાર્તા તમારા દિલને સ્પર્શી જશે. જે સ્વપ્ન ખેલાડી તરીકે અધૂરું રહ્યું, તેણે કોચ બનીને પૂર્ણ કર્યું.

લવલીનાની યાત્રામાં તેના કોચ સંધ્યા ગુરુંગે પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી.

કોચ જેનું બોક્સિંગ ( boxing)માં નામ બનાવવાનું સપનું લવલીનાને કારણે પૂરું થયું. જ્યારે સંધ્યાએ પહેલીવાર બોક્સિંગ વિશે વાત કરી ત્યારે તે જાણીને આશ્ચર્ય થયું કે તે સમયે મહિલાઓ માટે બોક્સિંગ નહોતી. સંધ્યા બાળપણમાં લકવાગ્રસ્ત થઈ ગઈ હતી, જેની અસર તેના શરીર પર ત્રણ વર્ષ સુધી રહી હતી.

જોકે જ્યારે મહિલા બોક્સિંગ (Women’s boxing)ને ગંભીરતાથી લેવાનું શરૂ થયું ત્યારે સંધ્યા પોતાને રોકી શકી નહીં. સંધ્યાએ વર્ષ 2000માં બોક્સિંગની તાલીમ શરૂ કરી હતી. તે રાષ્ટ્રીય સ્તરે બ્રોન્ઝ મેડલ વિજેતા રહી ચૂકી છે.

સંધ્યા ઇચ્છતી હતી કે, મહિલા બોક્સિંગને ઓલિમ્પિકમાં સામેલ કરવામાં આવે અને તેણે ભારતીય મેડલ જીતે. આ પછી, 2008માં, સિક્કિમ સરકારે તેને કોચ બનવાની ઓફર કરી હતી. વર્ષ 2012માં લવલીના તેને પ્રથમ વખત મળી અને અહીંથી સંધ્યાએ લવલીનામાં તેના સ્વપ્નનું બીજ વાવ્યું હતુ

. લવલીનાની સતત મહેનતનું પરિણામ એ આવ્યું કે, તે આ વર્ષે ઓલિમ્પિક માટે ક્વોલિફાય કરવામાં સફળ રહી. જ્યારે લવલીનાએ ટોક્યોમાં સેમીફાઈનલ જીતી ત્યારે તે તેના કોચની જીત હતી, જે મેડલ માટે તેણે વર્ષોથી સપનું જોયું હતું.

મહિલા ટીમના ‘કબીર ખાન’ જેણે ચેમ્પિયન ટીમ બનાવી

જોએર્ડ મરીને (Sjoerd Marijne) મહિલા હોકી ટીમના કોચ તરીકે લાવવામાં આવ્યા હતા. જોકે પુરૂષ ટીમના કોચ રાઉલ્ટના અચાનક ગયા બાદ જોએર્ડર્ડને પુરુષ ટીમની જવાબદારી સોંપવામાં આવી હતી.

પુરુષોની ટીમો સાથે જોએર્ડ મરીનેનો રેકોર્ડ સારો ન હતો. આ પછી જોએર્ડ મરીનને મહિલા ટીમ સાથે મોકલવામાં આવ્યા અને હરિન્દર સિંહને ભારતીય પુરુષ હોકી ટીમના કોચ બનાવવામાં આવ્યા. 2018માં ભારતની મહિલા હોકી ટીમ જકાર્તા એશિયાડમાં ફાઈનલમાં જાપાન સામે હારી ગઈ હતી.

જેનાથી ટોક્યો ઓલિમ્પિક માટે સીધા ક્વોલિફાઈ થવાની તેમની તકનો અંત આવ્યો હતો. લોકોએ તેની પૂછપરછ શરૂ કરી, પણ મરિન્યે (Sjoerd Marijne)વાંધો ન લીધો.મહિલા હોકી ટીમે ઓલિમ્પિક ક્વોલિફાયરની મદદથી ટોક્યોની ટિકિટ કાપી. પ્રથમ બે ઓલિમ્પિક હાર બાદ આ ટીમ સાથે ચાહકોની આશાઓ લગભગ સમાપ્ત થઈ ગઈ હતી,

પરંતુ જોએર્ડ મરીને જાણતા હતા કે, તેણે વર્ષોથી જે ટીમ બનાવવા માટે સખત મહેનત કરી હતી તે ટૂંક સમયમાં જ તેની ક્ષમતા બતાવશે. ટીમને ગ્રુપ રાઉન્ડમાં બે જીત મળી. આ પછી તેણે વર્લ્ડ નંબર વન ઓસ્ટ્રેલિયાનો સામનો કર્યો. ઓસ્ટ્રેલિયા એવી ઓલિમ્પિક ટીમ હતી કે, કોઈ પણ ટીમ ફાઇનલ પહેલા સ્પર્ધા કરવા માંગતી ન હતી.

ભારતે પ્રથમ ક્વાર્ટરમાં જ ગોલ કરીને સાબિત કર્યું કે, તેઓ આ મેચમાં અન્ડર ડોગ નથી. તે વિશ્વની નવમા નંબરની ટીમ નથી, તે ટીમ ઇન્ડિયા છે, જોએર્ડ મરીનની ટીમ ઇન્ડિયા જે હરાવી શકે છે પણ હાર માની શકતી નથી. ઓસ્ટ્રેલિયા સામેની જીત એ સાચી સાબિત થઈ.

ઓસ્ટ્રેલિયાની ટીમ અને તેના સમર્થકો માનતા ન હતા કે ટીમ ઈન્ડિયાએ તેમની વિશ્વસનીયતા પર કલંક લગાવ્યું હતુ. ટીમ ઇન્ડિયા ભલે ખાલી હાથે પરત ફરી હોય પરંતુ ઓસ્ટ્રેલિયા સામેની આ જીત ભારતના રમત ઇતિહાસમાં સૌથી મોટી જીત તરીકે યાદ રહેશે.

નીરજ ચોપરાના કોચ વર્લ્ડ રેકોર્ડ બનાવ્યા બાદ પણ ઓલિમ્પિક મેડલ જીતી શક્યા નથી

નીરજ ચોપરા (Neeraj Chopra)ના ગોલ્ડએ આખા દેશને ગોલ્ડ મેડલિસ્ટ બનાવ્યો હતો. જ્યારે તે પોડિયમ પર ઉભો હતો, ત્યારે દરેક દેશવાસીએ પોતાને ત્યાં ઉભા હોવાનો અનુભવ કર્યો હતો. નીરજની આ સફરમાં ઘણા લોકોનો હાથ હતો, જેમાં તેના પૂર્વ કોચ ઉવે હોનનો પણ સમાવેશ થાય છે. ઉવે હોન પોતે પણ એક વખત સુપ્રસિદ્ધ રમતવીર હતા.

તેણે ભાલા ફેંકમાં એક રેકોર્ડ બનાવ્યો હતો જે આજ સુધી કોઈ તોડી શક્યું નથી. ભૂતપૂર્વ જર્મન ભાલા ફેંકનાર હેન એકમાત્ર ખેલાડી છે જેણે 100 મીટરથી વધુના અંતરે ભાલું ફેંક્યું છે. તેણે આ ડિઝાઈન જૂના ડિઝાઈનના ભાલા અથવા બરછીથી આ રેકોર્ડ બનાવ્યો છે. તેમ છતા તે ઓલિમ્પિકમાં મેડલ જીતી શક્યો નથી.

હૉન 1984 લોસ એન્જલસ ઓલિમ્પિક (Los Angeles Olympics)માં ભાગ લેવાનો હતો. જોકે તે વર્ષે પૂર્વ જર્મનીએ ઓલિમ્પિક રમતોનો બહિષ્કાર કર્યો હતો. એટલા માટે તે ભાગ લઈ શક્યો નહીં. જ્યારે હોને નીરજ ચોપરાનો કોચ બનાવવામાં આવ્યો ત્યારે તેણે તેનામાં ઘણી ક્ષમતા જોઈ. તેમનું માનવું હતું કે, નીરજ 90 મીટરથી વધુ અંતર દુર ભાલું ફેંકી શકે છે.

હોને નીરજને તેની ટેકનિક સુધારવામાં મદદ કરી. થોડા સમય પછી તે અને નીરજ અલગ થઈ ગયા. હોન તાજેતરમાં પ્રસિદ્ધિમાં આવ્યો હતો જ્યારે તેણે ભારતીય બરછી ફેંકનારની તૈયારીઓ અંગે નિવેદન આપ્યું હતું. આજે પણ ભલે તે નીરજ સાથે ન હોય, પરંતુ નીરજની સફળતામાં હોનનો હાથ ચોક્કસપણે છે. હોન પોતે ઓલિમ્પિક મેડલ જીતી શક્યો ન હતો, તેણે ભારતને એથ્લેટિક્સમાં પ્રથમ ગોલ્ડ મેડલ અપાવ્યો હતો.

ભારતીય પુરુષ હોકી ટીમે આ વર્ષે ટોક્યો ઓલિમ્પિકમાં 41 વર્ષના મેડલ દુકાળનો અંત લાવ્યો હતો. 1980 પછી ઓલિમ્પિક મેડલની ઝંખના કરતી ટીમ ઇન્ડિયાને અંતે ટોક્યો ઓલિમ્પિકમાં પોડિયમ પર ઉભા રહેવાની તક મળી. તેની જીતમાં ટીમના કોચ ગ્રાહમ રીડ (Graham Reid)નો પણ મોટો હાથ હતો. ઓસ્ટ્રેલિયાના ક્વીન્સલેન્ડના રહેવાસી ગ્રાહમ રીડ (Graham Reid) લાંબા સમયથી પોતાની રાષ્ટ્રીય ટીમ માટે રમ્યા છે. તે પોતાની ટીમમાં ડિફેન્ડર અને મિડફિલ્ડર તરીકે રમતો હતો.

વર્ષ 1992માં તેને ઓલિમ્પિકમાં ગોલ્ડ મેડલ (Gold medal) જીતવાની તક મળી હતી. જોકે બાર્સેલોના ઓલિમ્પિકની ફાઇનલમાં તેને જર્મનીએ હરાવ્યો હતો અને ગોલ્ડ મેડલ વિજેતા બનવાનું રીડનું સપનું તોડી નાખ્યું હતું. આ પછી તેણે ચાર ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફી ટાઇટલ જીત્યા હતા.

રીડની ટીમ તે ટીમનો હિસ્સો હતા. જેમણે વર્ષ 1990ના હોકી વર્લ્ડ કપમાં બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યો હતો પરંતુ બાર્સિલોનાને ભુલ્યા ન હતા. જ્યારે ભારતીય પુરુષ હોકી ટીમ વર્ષ 2019ની શરૂઆત માં મુખ્ય કોચની શોધખોળ કરી રહી હતી. ત્યારે રીડને તેમના પૂર્વ મેન્ટોર રિક ચાલ્સ્વર્થના પદ સંભાળવા માટે રાજી કરવામાં આવ્યા હતા. 2 વર્ષ સુધી ટીમની સાથે કામ કર્યા બાદ તેમણે કરોડોનું સપનું પૂર્ણ કર્યું ભારત 49 વર્ષ બાદ સેમફાઇનલમાં પહોંચ્યું. અહીં વર્લ્ડ ચૈમ્પિયન (World Champion)બેલ્જિયમ ને હાર આપી હતી.

ગોલ્ડ મેડલ (Gold medal) હાથમાંથી ગયા બાદપણ ટીમ ઈન્ડિયા ખાલી હાથે ભારત આવવા માંગતી ન હતી,બ્રોન્ઝ મેડલ મેચમાં ભારતની સામે જર્મની હતું. જર્મની જેમણે રીડના સપનાને તોડ્યું હતુ. પરંતુ આ વખતે તેવું ન થયું રીડની ભારતીય ટીમે જર્મનીને હાર આપી અને 41 વર્ષ બાદ પોડિયમ પર ઉભી હતી.

આ પણ વાંચો  : Bajrang Punia : કુસ્તીમાં બજરંગ પુનિયાએ બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યો, કઝાકિસ્તાનના દૌલત નિયાઝબેકોવને 8-0થી હરાવ્યો