Paris Olympics 2024: 55 કિગ્રાની વિનેશ ફોગાટને 50 કિગ્રા કેટેગરીમાં શા માટે રમવાની ફરજ પડી?
સ્ટાર રેસલર વિનેશ ફોગટનું વજન સામાન્ય રીતે 55-56 કિલો રહે છે. તેણે પોતાના કરિયરની શરૂઆત 48 કિગ્રા કેટેગરીમાં ફાઈટીંગ કરી હતી. પછી એક તબક્કો આવ્યો જ્યારે તેણીએ 55 કિગ્રા વર્ગમાં લડત આપી. તેણે પેરિસ ઓલિમ્પિકમાં 50 કિગ્રામાં ભાગ લીધો હતો. આ એ કેટેગરી છે જેમાં વિનેશે છેલ્લે 2018માં ભાગ લીધો હતો. સવાલ એ થાય છે કે 55 કિલો વજન ધરાવતી વિનેશ ફોગાટને 50 કિલોની કેટેગરીમાં શા માટે રમવાની ફરજ પડી?
ભારતની સ્ટાર રેસલર વિનેશ ફોગાટ પેરિસ ઓલિમ્પિકમાં મેડલ જીતવાથી ચૂકી ગઈ હતી. તે 50 કિગ્રા વર્ગની ફાઈનલમાં પહોંચી હતી, પરંતુ મેચ પહેલા તેને ગેરલાયક ઠેરવવામાં આવી હતી. વિનેશનું વજન 100 ગ્રામ વધુ હોવાનું જાણવા મળ્યું હતું.
વિનેશ ફોગાટની ગણતરી વિશ્વના શ્રેષ્ઠ કુસ્તીબાજોમાં થાય છે. તેના નામે ઘણા મેડલ છે. તે માત્ર 50 કિગ્રા અને 53 કિગ્રા કેટેગરીમાં જ લડી રહી છે અને કોણ જાણે, જો નિયમો વિશે સ્પષ્ટતા હોત તો તેણે પેરિસ ઓલિમ્પિકમાં પણ 53 કિગ્રા કેટેગરીમાં ભાગ લીધો હોત. આ વર્ષે માર્ચમાં વિનેશના નિવેદન બાદ આ સવાલો ઉઠી રહ્યા છે.
વિનેશે પેરિસ ઓલિમ્પિક માટે 50 કિગ્રા વર્ગની ટ્રાયલ જીતી હતી. તેણે 53 કિગ્રા વર્ગમાં ટોપ-4માં સ્થાન મેળવ્યું હતું. નિયમોની અસ્પષ્ટતાના કારણે તેણે બે શ્રેણી માટે ટ્રાયલ આપી. વિનેશને તે સ્પષ્ટ ન હતું કે તે કઈ શ્રેણીનો ભાગ બની શકે છે અને તેથી ઓલિમ્પિકમાં તેની ભાગીદારી તેના હાથમાં રહી. આ આખી કહાની 12 માર્ચ 2024ની છે.
વિનેશ ફોગાટે 2016 રિયો ઓલિમ્પિકમાં 48 કિગ્રા વર્ગમાં ભાગ લીધો હતો. આ તેની પ્રથમ ઓલિમ્પિક્સ હતી. 2018માં તેણે એશિયન ગેમ્સમાં 50 કિગ્રા વજન વર્ગમાં ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો, પરંતુ બરાબર એક વર્ષ પછી, તેણે 2019 વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપમાં 53 કિગ્રા વર્ગમાં બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યો. આ ફેરફારનું કારણ વજનમાં ફેરફાર હતો, જેનાથી તે સંઘર્ષ કરી રહી હતી.
વારંવાર વજન ઘટાડવાના સંઘર્ષથી બચવા માટે, વિનેશ ફોગાટે એશિયન ગેમ્સ પછી 53 કિગ્રા વર્ગમાં કુસ્તીબાજ બનવાનું નક્કી કર્યું. તેણે 2022 વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપમાં 53 કિગ્રામાં બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યો હતો. પરંતુ WFIના ભૂતપૂર્વ વડા બ્રિજભૂષણ શરણ સિંહ સામે મોરચો ખોલ્યા બાદ અને ઈજાને કારણે તેની વાપસી અટકાવી દેવામાં આવી હતી.
એશિયન ગેમ્સ પછી ફોગાટે 53 કિગ્રા વર્ગમાં લડવાનું નક્કી કર્યું હતું. તે સમય દરમિયાન, અંતિમ પંઘાલે 2023 વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપમાં બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યો હતો, જે પછી તેનો ભારત માટે પેરિસ ઓલિમ્પિક માટે 53 કિગ્રા વર્ગમાં રમવાનો રસ્તો સાફ થઈ ગયો હતો. ભારતીય રેસલિંગ ફેડરેશનના અગાઉના નિયમોએ આખરે પેરિસ ઓલિમ્પિક માટે પંઘાલને લીલી ઝંડી આપી દીધી હતી.
આ પછી, ફોગાટ મૂંઝવણમાં હતી, કારણ કે તે સમયે દેશમાં કુસ્તી એક એડ-હોક સમિતિ દ્વારા ચલાવવામાં આવતી હતી. સમિતિએ વચન આપ્યું હતું કે 53 કિગ્રા વર્ગ માટે ટ્રાયલ થશે. પરંતુ રેસલિંગ ફેડરેશન ઓફ ઈન્ડિયાની ચૂંટણી અને સંજય સિંહ પ્રમુખ બન્યા બાદ એડહોક કમિટિનો નિર્ણય તેની પાસેથી છીનવી લેવામાં આવ્યો હતો.
વિનેશ ફોગાટનું માનવું હતું કે રેસલિંગ ફેડરેશન ઓફ ઈન્ડિયા 53 કિગ્રા વર્ગમાં તેની સહભાગિતાની ખાતરી આપશે નહીં. જો આવું થાય તો ફોગાટ 50 કિગ્રા અથવા 57 કિગ્રામાં ભાગ લઈ શકી હોત. વિનેશે 50 કિલો વર્ગ પસંદ કર્યો. આ એ વર્ગ હતો જેનો ભાગ ફોગાટ છેલ્લે વર્ષ 2018માં હતી.
29 વર્ષીય ફોગાટે ત્યારે કહ્યું હતું કે 53 કિલોગ્રામના ક્વોટાની સ્થિતિ વિશે મને કોઈ સ્પષ્ટતા નથી કે ટ્રાયલ યોજાશે કે નહીં. સામાન્ય રીતે ક્વોટા દેશ દ્વારા જીતવામાં આવે છે પરંતુ તેઓએ અગાઉ ટ્રાયલ યોજ્યા ન હતા. એડહોક કમિટીએ કહ્યું કે આ વખતે આવું નહીં થાય. મારી પાસે આ કરવા સિવાય કોઈ વિકલ્પ નહોતો કારણ કે મારે ઓલિમ્પિકમાં ભાગ લેવો છે. તેણે પુષ્ટિ કરી કે 50 કિગ્રા વર્ગમાં ભાગ લેવાનો નિર્ણય પેરિસ ઓલિમ્પિકમાં રમવાનું તેનું સ્વપ્ન અકબંધ રહે તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે છે.
ફોગાટનું વજન સામાન્ય રીતે 55-56 કિલો જેટલું હોય છે. 50 કિલો વજનને ઘણા દિવસો સુધી જાળવી રાખવા માટે વ્યક્તિએ સખત મહેનત કરવી પડે છે. એટલા માટે યુનાઈટેડ વર્લ્ડ રેસલિંગના પ્રમુખ નેનાદ લાલોવિકે કહ્યું કે આ એક કિલોની વાત નથી, પરંતુ '100 ગ્રામ'ના આંકડા સુધી પહોંચવા માટે તેમને મોટી માત્રામાં કટ કરવું પડ્યું, જેના કારણે સમસ્યા ઊભી થઈ હતી.