Petrol Diesel Price : શું GST દર ઘટાડા પછી પેટ્રોલ અને દારૂ સસ્તા થયા ? તમે નહીં જાણતા હોવ આ વાત
GST સુધારા બાદ, 22 સપ્ટેમ્બરથી 375 ઉત્પાદનો પરના કર ઘટાડવામાં આવ્યા છે. આનાથી ભાવ પર પણ અસર પડશે. શું તમે જાણો છો કે આનાથી પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ પર અસર થશે કે નહીં ?
શું પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ સસ્તા થશે? તો તેનો જવાબ છે.. પેટ્રોલ અને ડીઝલ હાલમાં GSTને આધીન નથી. તેથી, GST દર સુધારાની પેટ્રોલ અને ડીઝલ પર કોઈ અસર થશે નહીં. ભારતમાં, ટેક્સ વિના પેટ્રોલની કિંમત, અથવા વાસ્તવિક કિંમત, તેના છૂટક ભાવ કરતા પ્રમાણમાં ઓછી છે. આનું કારણ એ છે કે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો બંને પેટ્રોલ અને ડીઝલ પર કર વસૂલ કરે છે.
તેથી, પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ રાજ્ય સરકારના ઇંધણના ભાવ પરના કરના આધારે રાજ્યથી રાજ્યમાં બદલાય છે. છૂટક કિંમતોમાં વધારાની રકમ, ડીલર કમિશન અને નૂર ખર્ચનો સમાવેશ થાય છે.
પેટ્રોલ અને ડીઝલ પર લાદવામાં આવતા વિવિધ કરમાં કેન્દ્રીય એક્સાઇઝ ડ્યુટી અને રાજ્ય વેટનો સમાવેશ થાય છે. જ્યારે એક્સાઇઝ ડ્યુટી બધા રાજ્યો માટે સમાન છે, વેટ રાજ્યથી રાજ્યમાં બદલાય છે, જેના કારણે કેટલાક રાજ્યોમાં પેટ્રોલના ભાવ ઊંચા અને અન્યમાં ઓછા થાય છે.
કેન્દ્ર સરકાર પેટ્રોલ અને ડીઝલને GST ના દાયરામાં લાવવાનું વિચારી રહી છે, પરંતુ રાજ્યોએ આનો વિરોધ કર્યો છે, કારણ કે તેઓ પહેલાથી જ GST હેઠળ આવરી લેવામાં આવતી વસ્તુઓ પર કર લગાવવાની સ્વાયત્તતા ગુમાવી ચૂક્યા છે. કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોએ પેટ્રોલ અને ડીઝલ પર GST ન લગાવવાના તેમના નિર્ણયને યોગ્ય ઠેરવતા કહ્યું છે કે આ કર વિવિધ સામાજિક કાર્યક્રમોને ભંડોળ પૂરું પાડવામાં મદદ કરે છે.
શું દારૂના ભાવ ઘટી રહ્યા છે? તેની વાત કરીએ તો પેટ્રોલ અને ડીઝલની જેમ, આજે અમલમાં આવતા GST સુધારાથી દારૂના ભાવ પર કોઈ અસર થશે નહીં. દારૂ પર કર લગાવવાનો અધિકાર રાજ્યો પાસે છે, જે આ પીણાં પર VAT વસૂલ કરે છે. રાજ્યો દારૂમાંથી તેમની આવકનો નોંધપાત્ર હિસ્સો ઉત્પન્ન કરે છે, તેથી તે GST ને આધીન નથી. જો રાજ્ય સરકારો કોઈપણ સમયે VAT ઘટાડવાનું નક્કી કરે છે, તો દારૂના ભાવ ઘટે છે. પેટ્રોલ અને ડીઝલની જેમ, દારૂના કર ઘટકમાં એક્સાઇઝ ડ્યુટી અને VATનો સમાવેશ થાય છે.
આ બંને કર રાજ્ય દ્વારા વસૂલવામાં આવે છે. મે 2025 માં મીડિયા દ્વારા ટાંકવામાં આવેલા ઇન્ટરનેશનલ સ્પિરિટ્સ એન્ડ વાઇન એસોસિએશન ઓફ ઇન્ડિયા દ્વારા સંકલિત તાજેતરના ડેટા અનુસાર, ગોવા સૌથી ઓછી 55% એક્સાઇઝ ડ્યુટી વસૂલ કરે છે, જ્યારે કર્ણાટક સૌથી વધુ 80% એક્સાઇઝ ડ્યુટી વસૂલ કરે છે. રાજ્યો દારૂ પર VAT વસૂલવાનો અધિકાર છોડવા માટે અનિચ્છા ધરાવે છે, જેના કારણે રાજ્યોમાં છૂટક કિંમતોમાં ફેરફાર થાય છે.
