કાનુની સવાલ: ડ્રોન કોણ ખરીદી શકે? કાયદો શું કહે છે? જાણો ડ્રોન ખરીદવા અને ઉપયોગ કરવા સંબંધિત નિયમો
ઘણી વખત આપણે સોશિયલ મીડિયામાં જોતા હોય છીએ કે ડ્રોનથી અવનવી રિલ્સ બનાવેલી હોય છે. મેરેજ અને સિનેમા ક્ષેત્રે તો ડ્રોનનો ઉપયોગ થાય જ છે પણ શું સામાન્ય માણસ આ ડ્રોન ખરીદી શકે કે નહી તેના વિશે આજે આપણે જાણશું. તેના શું નિયમો છે કે ક્યા કાયદા તેને અફેક્ટ કરે છે તેના વિશે જોશું.
ડ્રોન કેટલા પ્રકારના હોય છે?: ભારત સરકાર ડ્રોનને તેમના વજન પ્રમાણે 5 કેટેગરીમાં વહેંચે છે: નાનો ડ્રોન (250 ગ્રામથી ઓછો), માઈક્રો ડ્રોન (250 ગ્રામ–2 કિ.ગ્રા.), સ્મોલ ડ્રોન (2–25 કિ.ગ્રા.), મિડિયમ ડ્રોન (25–150 કિ.ગ્રા.), લાર્જ ડ્રોન (150 કિ.ગ્રા.થી વધુ). નાના અને માઈક્રો ડ્રોન માટે નિયમો સરળ છે, જ્યારે મોટા ડ્રોન માટે વધુ કડક નિયમો લાગુ પડે છે.
કાયદા મુજબ ડ્રોન ઉડાડવા માટે શું જરૂરી?: નાનો ડ્રોન (250 ગ્રામથી ઓછો): ખાસ લાયસન્સ અથવા પરમિશનની જરૂર નથી. પરંતુ રજિસ્ટ્રેશન જરૂરી હોઈ શકે છે. માઈક્રો ડ્રોન અને તેનાથી મોટા ડ્રોન: ઓપરેટરને ડ્રોન લાયસન્સ એટલે કે ‘રિમોટ પાઈલટ સર્ટિફિકેટ’ લેવું ફરજિયાત છે.
ડ્રોન નો-ફ્લાય ઝોન, એરપોર્ટ નજીક, સેનાની જગ્યાઓ, સરકારી સંવેદનશીલ સ્થળો પર ઉડાડવો કડક પ્રતિબંધિત છે. ડ્રોન 400 ફીટથી ઉપર ઉડાડવો કાયદેસર ગુનો છે. રાત્રે ડ્રોન ઉડાડવા માટે સરકારની વિશેષ મંજૂરી લેવી પડે છે.
ડ્રોન ખરીદ્યા પછી કઈ સાવચેતી રાખવી?: હંમેશા ડ્રોન પર UIN નંબર લગાવી રાખવો. ઉડાન પહેલાં ડિજિટલ સ્કાય એપમાં “ગ્રીન ઝોન” અને “રેડ ઝોન” ચેક કરવું. ડ્રોનને લોકોની ભીડ ઉપર અથવા જાહેર કાર્યક્રમોમાં પરમિશન વગર ન ઉડાડવો.ડ્રોનમાં કેમેરા હોય તો પ્રાઈવસીના કાયદાનો ખ્યાલ રાખવો—બિનપરમિશન કોઈની તસવીર/વીડિયો લેવા તે ગેરકાયદેસર છે.
ડ્રોન કાયદા તોડશો તો શું થશે?: ડ્રોનના નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરવાથી ₹25,000 થી ₹5 લાખ સુધીનો દંડ થઈ શકે છે. સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં ઉડાડવાથી જેલ સજા પણ થઈ શકે છે.
ડ્રોન ખરીદવું હવે સરળ બન્યું છે, પરંતુ તેને ઉડાડવાના કાયદા અને સલામતીના નિયમોનું પાલન કરવું ફરજિયાત છે. ડ્રોન ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ યોગ્ય રીતે કરશો તો તે તમારા પ્રોફેશન અને શોખ બંનેમાં મદદરૂપ બની શકે છે.
