India Canada Relations : ટ્રુડોના ગયા પછી સુધર્યા ભારત કેનેડાના સંબંધ, જાણો શું શું બદલ્યું ?

જસ્ટિન ટ્રુડો સરકાર દરમિયાન લાંબા સમયથી ઠંડા રહેલા ભારત-કેનેડા સંબંધોમાં નવી ઉષ્મા પાછી આવી છે. વિદેશ મંત્રી ડૉ. એસ. જયશંકર અને કેનેડાના વિદેશ મંત્રી અનિતા આનંદ વચ્ચેની મુલાકાત પછી કરવામાં આવેલી જાહેરાતોમાં આ સ્પષ્ટપણે પ્રતિબિંબિત થાય છે. સૌથી મહત્વપૂર્ણ પરિવર્તન એ હતું કે કેનેડા ભારત સાથે મિત્રતા માટેની કોઈપણ માંગણીઓ સ્વીકારવા તૈયાર દેખાયું. તેણે વિવાદાસ્પદ મુદ્દાઓને બાજુ પર રાખીને સાથે મળીને આગળ વધવાની પહેલ કરી. ચાલો ભારત અને કેનેડા વચ્ચે થયેલા કરારો અને તેમની ઇચ્છિત અસરની શોધ કરીએ.

1. નવો ભારત-કેનેડા રોડમેપ

સંયુક્ત નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે બંને દેશો વૈશ્વિક અસ્થિરતા અને આર્થિક પડકારો વચ્ચે મજબૂત, વિશ્વસનીય ભાગીદારી માટે પ્રતિબદ્ધ છે. “લોકશાહી, કાયદાનું શાસન અને પ્રાદેશિક અખંડિતતા આપણો નવો રોડમેપ હશે.” આ જાહેરાત સૂચવે છે કે કેનેડા હવે ભારત દ્વારા ઉઠાવવામાં આવેલા મુદ્દાઓ પર વિચાર કરવા તૈયાર છે. ખાસ કરીને, સુરક્ષા અને ખાલિસ્તાન પર કેટલીક કાર્યવાહીની અપેક્ષા છે.

2. વેપાર અને રોકાણ વાટાઘાટો

બંને દેશોએ વેપારને વેગ આપવા અને રોકાણ આકર્ષવા માટે ઉચ્ચ સ્તરીય મંત્રી સ્તરીય સંવાદ ફરી શરૂ કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. આનો સ્પષ્ટ અર્થ એ છે કે ટ્રુડો યુગ દરમિયાન અટકી પડેલો આર્થિક સંવાદ વેગ પકડશે. આ બેઠક ઉત્પાદન, ડિજિટલ અને ગ્રીન ટેકનોલોજીમાં રોકાણ માટે તક પૂરી પાડશે.

3. કેનેડા-ભારત સીઈઓ ફોરમ પરત ફરે છે

ભારત-કેનેડા સીઈઓ ફોરમ, જે વ્યાપાર નેતાઓને એકસાથે લાવે છે, ફરીથી શરૂ થઈ રહ્યું છે. તેમાં બંને દેશોના ટોચના ઉદ્યોગપતિઓ હાજરી આપશે. આ પ્લેટફોર્મ ઉદ્યોગના અવાજોને નીતિ સાથે જોડશે. તે સ્વચ્છ ઉર્જા, ડિજિટલ નવીનતા અને કૃષિ જેવા ક્ષેત્રોમાં નવી ભાગીદારીના દરવાજા ખોલશે. આ નોકરીઓ, રોકાણ અને તકનીકી સહયોગ માટે એક નવી પ્રેરણા પ્રદાન કરશે.

4. મંત્રી સ્તરીય ઉર્જા સંવાદ ફરી શરૂ થશે

ભારત અને કેનેડાએ કેનેડા-ભારત મંત્રી સ્તરીય ઉર્જા સંવાદ ફરી શરૂ કરવાનો નિર્ણય લીધો. કેનેડા પાસે ઉર્જા માળખાગત સુવિધા છે, જ્યારે ભારત એક ઉર્જા બજાર છે. આ ભાગીદારી LNG, સ્વચ્છ ઉર્જા અને ટકાઉ ટેકનોલોજીમાં મોટા રોકાણો માટે માર્ગ મોકળો કરશે.

5. LNG, LPG, ગ્રીન હાઇડ્રોજન અને બાયોફ્યુઅલમાં વધારો કરવા માટે સહયોગ

બંને દેશો ગેસ, હાઇડ્રોજન અને બાયોફ્યુઅલ જેવા સ્વચ્છ ઉર્જા સ્ત્રોતોમાં ભાગીદારી કરવા સંમત થયા. આ નિર્ણય ભારતની ‘નેટ શૂન્ય’ ઉર્જા નીતિને મજબૂત બનાવશે અને કેનેડાને એશિયન ઉર્જા બજારમાં મુખ્ય ભાગીદાર તરીકે સ્થાપિત કરશે. બંને દેશોની કંપનીઓ સંયુક્ત રીતે નવી ટેકનોલોજીમાં રોકાણ કરશે.

6. ક્રિટિકલ મિનરલ્સ ડાયલોગ

ભારત અને કેનેડા 2026 માં ટોરોન્ટોમાં પ્રથમ ‘ક્રિટિકલ મિનરલ્સ એન્યુઅલ ડાયલોગ’ યોજશે. આ પહેલ ભારતના બેટરી, સેમિકન્ડક્ટર અને ઇલેક્ટ્રિક મોબિલિટી ઉદ્યોગો માટે મહત્વપૂર્ણ છે. કેનેડા પાસે દુર્લભ ખનિજો છે જે ભારતની ઉત્પાદન ક્ષમતાઓ સાથે મળીને વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઇનને સંતુલિત કરી શકે છે.

7. કેનેડા AI ઇમ્પેક્ટ સમિટમાં હાજરી આપશે

કેનેડિયન કંપનીઓ અને વૈજ્ઞાનિકોને ફેબ્રુઆરીમાં ભારતમાં યોજાનારી AI ઇમ્પેક્ટ સમિટમાં આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું છે. આ જાહેરાત ભારતના ડિજિટલ પબ્લિક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર મોડેલ અને AI ક્ષમતાઓ સાથે ભાગીદારી કરવાની કેનેડાની ઇચ્છા દર્શાવે છે. આનાથી વૈશ્વિક ટેક હબ તરીકે ભારતની સ્થિતિ વધુ મજબૂત થશે.

8. સંયુક્ત વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી સમિતિની રચના કરવામાં આવશે

બંને દેશો વિજ્ઞાન અને સંશોધન પર સહયોગ કરવા માટે સંયુક્ત વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી સમિતિની પુનઃસ્થાપના કરી રહ્યા છે. આ નિર્ણય દર્શાવે છે કે ભારત અને કેનેડા હવે રાજકારણ કરતાં નવીનતાને પ્રાથમિકતા આપી રહ્યા છે. વૈજ્ઞાનિક સંશોધન અને ટેકનોલોજી વિનિમયથી શિક્ષણ અને ઉદ્યોગ બંનેને ફાયદો થશે.

9. ઉચ્ચ શિક્ષણ પર સાથે મળીને કામ કરવું

બંને દેશો સંશોધન પ્રોજેક્ટ્સ અને યુનિવર્સિટીઓ વચ્ચે સંયુક્ત કેમ્પસ જેવી પહેલ પર સાથે મળીને કામ કરશે. આનાથી ભારતીય વિદ્યાર્થીઓને આંતરરાષ્ટ્રીય સંશોધન માટે વધુ સારી તકો અને કેનેડિયન સંસ્થાઓને ભારતના વિશાળ પ્રતિભા પૂલ સાથે જોડાવાની તક મળશે. આ જ્ઞાન-આધારિત રાજદ્વારીતાનું એક ઉત્તમ ઉદાહરણ છે.

10. કૃષિમાં સપ્લાય ચેઇન પુનઃસ્થાપિત કરવી

ભારત અને કેનેડાએ સપ્લાય ચેઇન, ખાદ્ય સુરક્ષા અને કૃષિ ક્ષેત્રમાં ખેડૂતોની આવક વધારવા અંગે મોટી જાહેરાત કરી છે. આનાથી ભારતીય ખેડૂતોને સીધો ફાયદો થશે. કેનેડા પાસે નવીન કૃષિ ટેકનોલોજી છે જે ભારતીય ખેડૂતો માટે ઉપયોગી થઈ શકે છે. બંને દેશો સંયુક્ત રીતે એવી ટેકનોલોજી શેર કરશે જે ઉત્પાદકતામાં વધારો કરે છે અને નુકસાન ઘટાડે છે.

11. દૂતાવાસોમાં નિષ્ણાતોની તૈનાતીમાં વધારો

બંને દેશોએ રાજકીય, આર્થિક, સંરક્ષણ અને ટેકનોલોજી ક્ષેત્રોમાં નિષ્ણાતોની સંખ્યા વધારવાનો નિર્ણય લીધો છે. આ ફક્ત ઔપચારિક સંબંધ નથી, પરંતુ એક દૃશ્યમાન સંબંધ છે. નિષ્ણાતોની હાજરી નિર્ણયોને ઝડપી બનાવશે અને ગેરસમજણો ઘટાડશે. દૂતાવાસો નિષ્ણાતોની તૈનાતીમાં પણ વધારો કરશે. આ એક નવા ટ્રસ્ટનો પાયો છે.