જો તમારા બેંક લોકરમાંથી કરોડો રૂપિયાનું સોનું ચોરાઈ જાય તો તમને કેટલા રૂપિયા મળશે ? જાણો
ઘરમાં કિંમતી સામાન અને ઘરેણાં રાખવાનું સલામત નથી એવું વિચારીને લોકો પોતાની કિંમતી વસ્તુઓ બેંક લોકરમાં રાખે છે. પરંતુ જો આ લોકરોમાંથી કિંમતી વસ્તુઓ ચોરાઈ જાય તો લોકોએ શું કરવું જોઈએ? ઉત્તર પ્રદેશની રાજધાની લખનૌના ચિનહાટ વિસ્તારમાં ચોરોએ દિવાલમાં બાકોરું પાડીને ઈન્ડિયન ઓવરસીઝ બેંકની એક શાખામાં પ્રવેશ કર્યો અને પછી 42 લોકર તોડી નાખ્યા. સવાલ એ છે કે જો બેંક લોકરમાં રાખેલી તમારી જ્વેલરી ચોરાઈ જાય તો શું તમને તેની કિંમત મળે છે ? મળે તો કેટલી ? આ વિશે નિયમો શું કહે છે ?
મોટાભાગની બેંકો કીમતી ચીજવસ્તુઓ કે જ્વેલરી વગેરે રાખવા માટે લોકર આપે છે. બેંકોની તમામ શાખાઓમાં આવું થતું નથી. તેઓ સુરક્ષાના કારણોસર કેટલીક શાખાઓમાં જ તે પ્રદાન કરે છે. જ્યાં લોકો પોતાનો કિંમતી સામાન રાખે છે અને તે લોકર માટે દર વર્ષે બેંકને નિશ્ચિત ભાડું ચૂકવે છે. લોકરનું ભાડું કેટલું હશે, તે લોકર કેટલું મોટું છે, તેમજ લોકર સાથેની બેંકની શાખા ક્યાં આવેલી છે તેના પર નિર્ભર છે.
બેંકો નાણાકીય વર્ષની શરૂઆતમાં લોકો પાસેથી લોકરનું ભાડું વસૂલ કરે છે. લોકર એગ્રીમેન્ટ પણ એટલા માટે કરવામાં આવે છે કે, જેથી લોકો લોકર રાખવા અંગે તેમના કયા પ્રકારના અધિકારો અને જવાબદારીઓ છે તેની જાણ થાય. આ કરાર પર બેંક અને ગ્રાહક બંને દ્વારા હસ્તાક્ષર કરવામાં આવે છે. ગયા વર્ષે જ, રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા એ એક નવો લોકર કરાર ઈસ્યુ કરવાનું કહ્યું હતું, જે બેંકોએ પણ ઈસ્યું કર્યું હતું. હવે મૂળ પ્રશ્ન પર આવીએ છીએ કે, બેંકો ચોરીના કેસમાં કેટલા પૈસા આપે છે?
નિયમો અનુસાર, બેદરકારીને કારણે લોકરમાં રાખવામાં આવેલી કોઈપણ વસ્તુને થતા નુકસાન માટે બેંક જવાબદાર છે. તેમની પાસેથી તેમના લોકરની જાળવણી અને સંચાલનમાં વાજબી કાળજી લેવાની અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે. આ બધું હોવા છતાં, લોકર ધરાવતી બેંકમાં આગચંપી, ચોરી, ઘરફોડ, લૂંટ, મકાન ધરાશાયી થવાના કિસ્સા બને તો બેંકે વળતર ચૂકવવું પડે છે. હવે પ્રશ્ન એ છે કે કેટલી.
લોકરનું જે પણ ભાડું વસૂલવામાં આવે છે, બેંક તેના કરતાં સો ગણી રકમ લોકોને ચૂકવે છે. લોકરમાં વધુ કે ઓછી મિલકત છે કે કેમ. ઉદાહરણ તરીકે, જો તમારા લોકરનું ભાડું 1,000 રૂપિયા છે, તો બેંક તમારી ચોરાયેલી સંપત્તિના બદલામાં 1 લાખ રૂપિયા આપશે.
એ પણ ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ કે શહેરમાં કુદરતી આફત, આતંકવાદી હુમલો, રમખાણો કે વિરોધને કારણે લોકરને કોઈ નુકસાન થાય તો બેંક વળતર આપતી નથી. બીજી એક વાત, લોકરની અંદર રાખવામાં આવેલ સામગ્રીનો વીમો લેવામાં આવતો નથી.
તમે લોકરમાં ઘરેણાં, મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજો, જન્મ અને લગ્નના પ્રમાણપત્રો, લોન અને વીમા પોલિસીના કાગળો રાખી શકો છો. પરંતુ ચલણી નોટો, દવાઓ, હથિયારો, વિસ્ફોટકો, સડી ગયેલી વસ્તુઓ અને ઝેરી વસ્તુઓ રાખી શકાતી નથી.