History of city name : ‘ચંદ્રાવતી’ પરથી ‘વડોદરા’ નામ કેવી રીતે પડ્યું ? જાણો શહેરના નામનો ઈતિહાસ
વડોદરા શહેરનું નામકરણ તેના ઇતિહાસ સાથે જોડાયેલું છે. વડોદરા પહેલા ચંદ્રાવતી, વીરાવતી અને વડપત્ર જેવા નામોથી જાણીતું હતું. પાછળથી તેનું નામ બરોડા અને પછી છેલ્લે વડોદરા થયું.
વડોદરાનું મૂળ 7મી સદીમાં જોવા મળે છે, જ્યારે તે અંકોટકા તરીકે જાણીતું હતું, જે હાલના અકોટા નજીક સ્થિત હતું, જે 5મી અને 6ઠ્ઠી સદી દરમિયાન જૈન ધર્મના કેન્દ્ર તરીકે પ્રખ્યાત હતું. સદીઓથી, આ શહેર વિવિધ શાસકોના શાસન હેઠળ વિકસ્યું, જેમાં ડોર જાતિના રાજા ચંદનનો પણ સમાવેશ થાય છે, જેમણે તેનું નામ બદલીને ચંદનવતી રાખ્યું. પાછળથી, તે વીરક્ષેત્ર અથવા વીરવતી તરીકે જાણીતું બન્યું, જે યોદ્ધાઓની ભૂમિ તરીકે તેના પરાક્રમી ઇતિહાસ પર ભાર મૂકે છે. વડોદરા નામ પોતે સંસ્કૃત શબ્દ 'વટોદર' પરથી ઉતરી આવ્યું છે, જેનો અર્થ 'વડના વૃક્ષોની વચ્ચે' થાય છે, જે તેના ઊંડા સાંસ્કૃતિક મહત્વને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ( Credits: Getty Images )
બ્રિટિશ રાજ દરમિયાન, વડોદરા ગાયકવાડ વંશના શાસન હેઠળના બરોડા રજવાડાનું પાટનગર હતું, જેને 21 તોપોની સલામી આપવામાં આવતી હતી. તે ભારતના સૌથી મોટા અને સૌથી ધનિક રજવાડાઓમાંનું એક હતું, જે કલા, શિક્ષણ અને સંસ્કૃતિના સમર્થન માટે પ્રખ્યાત હતું. ( Credits: Getty Images )
ગાયકવાડ વંશનો ગૌરવશાળી ઇતિહાસ 1726માં મરાઠા સેનાપતિ પિલાજીરાવ ગાયકવાડે સોનગઢ પર વિજય મેળવ્યો ત્યારે શરૂ થયો. 1732માં મુઘલ શાસનનો અંત આવ્યો, જ્યારે મરાઠા સેનાપતિ પિલાજી રાવ ગાયકવાડે દક્ષિણ ગુજરાતમાં મરાઠા ઝુંબેશને વધુ તીવ્ર બનાવી અને પોતાના વંશ માટે એક રાજ્ય બનાવ્યું. ( Credits: Getty Images )
પિલાજી રાવ ગાયકવાડના પુત્ર અને અનુગામી - દામાજીરાવે 1734માં મુઘલ સૈન્યને હરાવીને બરોડા રાજ્ય પર વિજય મેળવ્યો. ધીમે ધીમે ગાયકવાડના અનુગામીઓએ ગુજરાતના વધુ વિસ્તારો પર પોતાનો કબજો જમાવ્યો, જેના કારણે તેઓ આ પ્રદેશમાં સૌથી શક્તિશાળી શાસક બન્યા. 1947માં ભારતની સ્વતંત્રતા સુધી ગાયકવાડ વંશે રાજ્ય પર શાસન કર્યું. ( Credits: Getty Images )
1875માં, મહારાજા સયાજીરાવ ત્રીજાના રહસ્યમય શાસન દરમિયાન, તેને સુવર્ણ કાળ તરીકે ગણવામાં આવતો હતો, કારણ કે તે તમામ ક્ષેત્રોમાં મહાન પ્રગતિ અને સિદ્ધિઓનો યુગ હતો. 1875 થી 1939 સુધી શાસન કરતા તેમણે વડોદરા (બરોડા) ને પુનર્જીવિત કરવા અને સુધારવામાં ભારે યોગદાન આપ્યું, ( Credits: Getty Images )
મહારાજા સયાજીરાવ ત્રીજા વડોદરા (બરોડા) ને શૈક્ષણિક, ઔદ્યોગિક અને વાણિજ્યિક કેન્દ્ર બનાવવાના તેમના સ્વપ્નને પૂર્ણ કરવાની ઇચ્છા હતી. આ શહેરને સયાજી નગરી (સયાજીનું શહેર) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ( Credits: Getty Images )
1947માં ભારતને સ્વતંત્રતા મળી ત્યારે બરોડા રાજ્યનું બોમ્બે રાજ્યમાં વિલિનીકરણ થયું. 1 મે 1960ના રોજ, બોમ્બે પ્રદેશને ગુજરાત રાજ્ય અને મહારાષ્ટ્ર રાજ્યમાં વધુ વિભાજીત કરવામાં આવ્યું, ત્યારબાદ બરોડા સત્તાવાર રીતે ગુજરાતનો ભાગ બન્યું. ( Credits: Getty Images )
આજે, વડોદરાને 'સંસ્કારી નગરી' અથવા 'સંસ્કૃતિનું શહેર' તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જે તેના જીવંત સાંસ્કૃતિક લેન્ડસ્કેપ અને ઐતિહાસિક મહત્વને કારણે પ્રાપ્ત થયું છે. તે ગુજરાતની સાંસ્કૃતિક રાજધાની, કલા, સંગીત અને બૌદ્ધિક પ્રવૃત્તિઓના કેન્દ્ર તરીકે એક વિશેષ સ્થાન ધરાવે છે. ( Credits: Getty Images )
વડોદરાની મુલાકાત લો અને તેના સમૃદ્ધ ઇતિહાસનું અન્વેષણ કરો, જેમાં વડોદરા સંગ્રહાલયમાં સચવાયેલી પ્રાચીન જૈન કલાકૃતિઓથી લઈને ગાયકવાડ વંશની ભવ્યતાને પ્રતિબિંબિત કરતા ભવ્ય સ્થાપત્યનો સમાવેશ થાય છે. ( Credits: Getty Images )
Published On - 5:45 pm, Mon, 10 February 25
