History of city name : પ્રભાસ-પાટણના નામ પાછળનો શું છે ઈતિહાસ, જાણો સમસ્ત વાર્તા
પ્રભાસ પાટણ, જેને સંક્ષિપ્તમાં પ્રભાસ પણ કહેવામાં આવે છે, તેના નામનું મૂળ "પ્રભાસ" શબ્દ છે, જે સંસ્કૃતમાં "પ્રકાશ" અથવા "પ્રભા" માટે વપરાય છે. અહીં "પાટણ"નો અર્થ છે નગર અથવા વસાહત. આ શહેરનું નામ કદાચ તેના ધાર્મિક અને ઐતિહાસિક મહત્વને કારણે પડ્યું હશે.
એવું કહેવાય છે કે મહાભારત યુદ્ધ પછી શ્રીકૃષ્ણે દ્વારકા છોડીને પ્રભાસ પાટણમાં વસવાટ કર્યો હતો. અહીં જરુ નામના શિકારી દ્વારા શ્રીકૃષ્ણને વાગેલા બાણની ઘટનાને કારણે પ્રભાસ પાટણ ધાર્મિક અને ઐતિહાસિક રૂપે વધુ પાવન માનવામાં આવે છે.
ગુજરાત રાજ્યના ગીર સોમનાથ જિલ્લામાં આવેલું પ્રભાસ પાટણ, જેને સોમનાથ પાટણ અથવા ઐતિહાસિક રીતે દેવ પાટણ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, વેરાવળથી આશરે 7 કિલોમીટર દૂર સ્થિત છે. આ શહેર ભગવાન શિવના 12 પવિત્ર જ્યોતિર્લિંગમાનું એક પૂજનીય એવા સોમનાથ મંદિર માટે પ્રસિદ્ધ છે.
જૂનાગઢ દરવાજો સોમનાથ શહેરનો મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર છે, જ્યાંથી વેરાવળ તરફથી આવતા યાત્રીઓ પ્રભાસ પાટણમાં પ્રવેશ આ દરવાજેથી કરે છે. આ દરવાજો ઐતિહાસિક દૃષ્ટિએ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે અને તેમાં ત્રણ અલગ અલગ પ્રવેશદ્વાર છે. તેની દિવાલો પર કરેલા નકશીકામ અને કોતરણીથી તેનું કલાત્મક મહત્વ પણ સ્પષ્ટ થાય છે. ઇતિહાસ મુજબ મહમદ ગઝનીએ આ દરવાજો તોડી શહેરમાં પ્રવેશ કર્યો હતો.
પ્રભાસ પાટણ ગુજરાતના ગિર-સોમનાથ જિલ્લામાં આવેલું છે. ભારતીય સ્વાતંત્ર્ય પછી સોમનાથ મંદિરનું પુન:નિર્માણ કરાયું અને તેની શરૂઆત સરદાર પટેલે કરી હતી. આજે પ્રભાસ પાટણ હિન્દુ ધર્મના અગત્યના તીર્થ સ્થળો પૈકીનું એક છે.
પ્રભાસ પાટણે સાહિત્ય, વિજ્ઞાન, ભક્તિ અને ધાર્મિક ચિંતનના ક્ષેત્રોમાં મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપ્યું છે. અહીંના તીર્થ,સાધુ-સંતો અને મંદિરોને કારણે આ સ્થળ આધ્યાત્મિક ઊર્જાનું કેન્દ્ર છે.
( આ માહિતી વિવિધ ઐતિહાસિક તથ્યો અને સંશોધનો પર આધારિત છે. વિગતવાર માહિતી માટે, ઇતિહાસના પ્રમાણભૂત ગ્રંથો અને સંશોધનોનો અભ્યાસ કરવો ઉચિત રહેશે.)
