સૈનિકોને યુદ્ધમાં ઘાયલ થવા પર જ મળશે યુદ્ધ ક્ષતિ પેન્શનનો લાભ, ટ્રિબ્યુનલનો નિર્ણય

સૈન્ય (Indian Army) અથવા સશસ્ત્ર દળોમાં તૈનાત સૈનિકો કોઈ અકસ્માતમાં (accident) ઘાયલ થવા પર હવે યુદ્ધ નુકસાન પેન્શનનો લાભ મેળવી શકશે નહીં. તેમને આ પેન્શનનો લાભ ત્યારે જ મળશે જ્યારે તેઓ કોઈપણ યુદ્ધમાં તૈનાતી દરમિયાન ઘાયલ થયા હોય. આર્મ્ડ ફોર્સીસ ટ્રિબ્યુનલે પોતાના એક આદેશમાં આ વાત કહી છે. તેમનું કહેવું છે કે અકસ્માતમાં થયેલી ઈજાને યુદ્ધની ઈજા ગણીને યુદ્ધ ઈજા પેન્શન આપવામાં આવશે નહીં. આર્મ્ડ ફોર્સીસ ટ્રિબ્યુનલે (Armed Forces Tribunal) પણ આવા જ એક કેસમાં અરજી ફગાવી દીધી છે.

આ અરજી પૂર્વ હવાલદાર અશોક કુમારે આર્મ્ડ ફોર્સીસ ટ્રિબ્યુનલમાં દાખલ કરી હતી. તેણે તેમાં કહ્યું હતું કે 1993માં સિયાચીનમાં તૈનાતી દરમિયાન જનરેટરનું કામ કરતી વખતે તેના હાથની નાની આંગળી કપાઈ ગઈ હતી. આવી સ્થિતિમાં તેમને યુદ્ધ નુકસાન પેન્શનનો લાભ મળે. જોકે, તેમને દિવ્યાંગતા પેન્શન મળી રહ્યું છે.

એક્શન શબ્દ પર પણ આપી સમજૂતી

ટાઈમ્સ ઓફ ઈન્ડિયાના અહેવાલ મુજબ, આર્મ્ડ ફોર્સીસ ટ્રિબ્યુનલની લખનૌ બેંચે પોતાના આદેશમાં ‘એક્શન’ શબ્દની વ્યાખ્યા પણ કરી છે, જેના આધારે યુદ્ધ નુકસાન પેન્શનનો લાભ લઈ શકાય છે. તેમાં સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી છે કે યુદ્ધ નુકસાન પેન્શનનો લાભ મેળવવા માટે ઓપરેશનલ એરિયામાં ઈજાગ્રસ્ત થવા ઉપરાંત કાર્યવાહીમાં ઈજાગ્રસ્ત થવું જરૂરી છે. એક્શનનો અર્થ છે યુદ્ધમાં ભાગ લેતી વખતે ઘાયલ થવું. તે અનુસાર માત્ર ઓપરેશનલ એરિયામાં હાજર રહેવું એ કાર્યવાહીની શ્રેણીમાં આવશે નહીં.

અરજદાર પૂર્વ હવાલદાર સિયાચીનમાં પોસ્ટેડ હતા

ન્યાયમૂર્તિ ઉમેશ ચંદ્ર શ્રીવાસ્તવ અને વાઈસ એડમિરલ અભય રઘુનાથ કાર્વેની ખંડપીઠે સ્પષ્ટ કર્યું કે અકસ્માત કે મૃત્યુના કારણ અને ફરજ વચ્ચે સીધો અને સામાયિક સંબંધ હોવો જોઈએ. આ અરજી દાખલ કરનાર અશોક કુમારનું જોઈનિંગ જૂન 1985માં થયું હતું. ઑક્ટોબર 1993માં સેનાએ ઓપરેશન રક્ષક-2 શરૂ કર્યું ત્યારે પાકિસ્તાન સરહદ પર સિયાચીન ખાતે સિગ્નલ રેજિમેન્ટમાં તેઓ તૈનાત હતા. જ્યારે ઇલેક્ટ્રિક જનરેટર લગાવવામાં આવી રહ્યું હતું ત્યારે તે અને અન્ય કેટલાક લોકો ગંભીર રીતે ઘાયલ થયા હતા.

અકસ્માત બાદ તેના હાથની એક આંગળી કપાઈ ગઈ હતી. મેડિકલ બોર્ડ અને કોર્ટ ઓફ ઈન્ક્વાયરીએ તેમની સેનામાં સેવાઓ ન લેવાનો નિર્ણય લીધો હતો. એપ્રિલ 2004 માં નિવૃત્ત થયા પછી, તેમને નિમ્ન તબીબી શ્રેણીમાં અપંગતા પેન્શન શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ તેણે કહ્યું હતું કે તે યુદ્ધ નુકસાન પેન્શન માટે હકદાર છે.