Jammu-Kashmir: સીમાંકન પંચે અંતિમ અહેવાલ પર હસ્તાક્ષર કર્યા, કાશ્મીર માટે 47 બેઠકો અને જમ્મુના ખાતામાં 43 બેઠક માટે સુચન

Jammu-Kashmir: જમ્મુ અને કાશ્મીર(jammu Kashmir)ના ચૂંટણી નકશાને ફરીથી દોરવા માટે રચાયેલ સીમાંકન પંચે ગુરુવારે તેના અંતિમ અહેવાલ પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. હવે આ રિપોર્ટ કેન્દ્ર સરકારને સોંપવામાં આવશે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, કમિશનના રિપોર્ટ અનુસાર જમ્મુ ડિવિઝનમાં 43 જ્યારે કાશ્મીર ખીણમાં 47 વિધાનસભા સીટો હોઈ શકે છે. તેમજ પંચે 16 બેઠકો અનામત રાખવાનું સૂચન કર્યું છે. અહીં કુલ 90 વિધાનસભા બેઠકો (assembly seats)હશે. સીમાંકન પંચ(delimitation commission)ની મુદત આવતીકાલે શુક્રવારે પૂરી થઈ રહી છે.

સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર સીમાંકન આયોગ દ્વારા કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશ જમ્મુ અને કાશ્મીરના વિધાનસભા ક્ષેત્રોના સીમાંકન અંગેના અંતિમ અહેવાલમાં કુલ 90 બેઠકો રાખવામાં આવી શકે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જમ્મુમાં 43 બેઠકો હશે, જ્યારે કાશ્મીર ઘાટીમાં 47 બેઠકો હોઈ શકે છે. કુલ 90 બેઠકો હશે, જેમાંથી 9 બેઠકો અનુસૂચિત જનજાતિ અને 7 અનુસૂચિત જાતિ માટે અનામત રાખવામાં આવી છે. પંચે અંતિમ રિપોર્ટ સબમિટ કરવાની સમયમર્યાદા 6 મે નક્કી કરી હતી.

સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર રિપોર્ટ જાહેર થતાં જ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશમાં વિધાનસભા ચૂંટણી યોજવાનો રસ્તો સાફ થઈ ગયો છે. આવી સ્થિતિમાં જમ્મુ-કાશ્મીરમાં ચૂંટણીનું બ્યુગલ પણ ટૂંક સમયમાં સંભળાઈ શકે છે. આ ભૂતપૂર્વ રાજ્યમાં, જૂન 2018 થી કોઈ ચૂંટાયેલી સરકાર બની નથી. કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે તાજેતરમાં કહ્યું હતું કે સીમાંકન પ્રક્રિયા પૂર્ણ થયા બાદ જમ્મુ-કાશ્મીરમાં ચૂંટણી યોજાશે.

રાજકીય પક્ષોએ સીમાંકન પ્રક્રિયામાં ઘણી ખામીઓ દર્શાવી હતી

જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં વિધાનસભા મતવિસ્તારોના સીમાંકનની પ્રક્રિયા પૂર્ણ થતાની સાથે સાત વિધાનસભા બેઠકોનો વધારો થશે. રિપોર્ટમાં જમ્મુ ડિવિઝનમાં છ અને કાશ્મીર ડિવિઝનમાં એક વિધાનસભા સીટ વધારવામાં આવી છે. પ્રથમ વખત જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં નવ વિધાનસભા બેઠકો અનુસૂચિત જનજાતિ માટે અનામત રાખવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી રહી છે, જ્યારે અગાઉની જેમ સાત વિધાનસભા બેઠકો અનુસૂચિત જાતિ માટે અનામત રાખવામાં આવી છે. રાજકીય પક્ષોએ, જોકે, સીમાંકન પ્રક્રિયામાં ગંભીર ક્ષતિઓ દર્શાવી હતી, જેનાથી પ્રદેશમાં લોકશાહી માટે લાંબા ગાળાના અને ગંભીર પરિણામો આવી શકે છે.

જે દક્ષિણ કાશ્મીરના અનંતનાગ સંસદીય મતવિસ્તારની સાથે જમ્મુ સંસદીય મતવિસ્તારનો ભાગ હતો. જ્યારે તેમની વચ્ચે કોઈ ભૌગોલિક જોડાણ નથી અને આ બંને વિસ્તારો વચ્ચેનું અંતર જમ્મુથી 500 કિમીથી વધુ છે. શોપિયન જિલ્લાથી મુગલ રોડ સુધીનો વૈકલ્પિક માર્ગ પણ શિયાળા દરમિયાન બંધ રહે છે અને ઉનાળાના મહિનામાં જ ખુલે છે.

પ્રાદેશિક પક્ષો કમિશન પર ભાજપને ફાયદો પહોંચાડવાનો આરોપ લગાવે છે

પ્રાદેશિક રાજકીય પક્ષોએ સીમાંકન આયોગની દરખાસ્તને નકારી કાઢી છે, આરોપ લગાવ્યો છે કે ભારતીય જનતા પાર્ટીને તેના રાજકીય ઉદ્દેશ્યો હાંસલ કરવામાં મદદ કરવા માટે જ બેઠકની મર્યાદાઓ ફરીથી દોરવામાં આવી રહી છે. મુખ્યમંત્રી મહેબૂબા મુફ્તીએ કહ્યું, “સીમાંકનની કવાયત ભાજપના એજન્ડાને આગળ વધારવા માટે કરવામાં આવી છે. આયોગે કાયદા અને બંધારણ માટે કોઈ સન્માન દર્શાવ્યું નથી. નોંધનીય છે કે, બહુમતી સમુદાય, પછી તે રાજૌરી, કાશ્મીર કે ચિનાબ ઘાટીમાં હોય, હાંસિયામાં ધકેલાઈ ગયો છે. ડ્રાફ્ટ રિપોર્ટ જાહેર થયા પછી એક અર્થમાં તેઓને નકારી કાઢવામાં આવ્યા છે જ્યારે સીમાંકન સમિતિના અહેવાલ વિશે પૂછવામાં આવ્યું ત્યારે, જમ્મુ અને કાશ્મીરના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય પ્રધાન ઓમર અબ્દુલ્લાએ કહ્યું કે તેમની પાર્ટીએ સમિતિને કહ્યું છે કે તેનું અસ્તિત્વ ગેરકાયદેસર છે.

6 માર્ચે, કમિશનને 2 મહિનાનું વિસ્તરણ મળ્યું

અવામી ઇત્તેહાદ પાર્ટી (AIP) એ તાજેતરમાં જમ્મુ અને કાશ્મીર માટે સીમાંકન આયોગના ડ્રાફ્ટના પ્રસ્તાવને ફગાવી દીધો હતો, તેને ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP) ની બી-ટીમ પાર્ટીઓને ફાયદો કરાવવાની હાસ્યાસ્પદ કવાયત ગણાવી હતી. AIP નેતા શિબાન અશાઈએ કહ્યું, “અમે આયોગને મળ્યા નથી કારણ કે અમે આ હાસ્યાસ્પદ પ્રથાને કોઈપણ રીતે કાયદેસર બનાવવા માંગતા ન હતા.

જ્યારે ભારતમાં 2026 સુધી સીમાંકન કવાયત પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ છે, તો કાશ્મીરમાં આ કવાયત શા માટે થઈ રહી છે? તેમણે કહ્યું કે કમિશનનો ડ્રાફ્ટ સદંતર ફગાવી દેવાને લાયક છે. કમિશનને 6 માર્ચે બે મહિનાનો સમયગાળો આપવામાં આવ્યો હતો અને 6 મે પહેલા રિપોર્ટ સોંપવાનો હતો. માર્ચમાં જાહેર કરાયેલા ડ્રાફ્ટ રિઝોલ્યુશન મુજબ જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં લોકસભા સીટોની સંખ્યામાં કોઈ વધારો થયો નથી. માર્ચ 2020 માં રચાયેલ ન્યાયાધીશ (નિવૃત્ત) રંજના પ્રકાશ દેસાઈના નેતૃત્વ હેઠળના ત્રણ સભ્યોના પંચે જમ્મુ ક્ષેત્રમાં 90 સભ્યોના ગૃહમાં વધુ છ બેઠકો અને કાશ્મીરમાં એક વધારાની બેઠકનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. 90 સભ્યોની વિધાનસભામાંથી 47 બેઠકો કાશ્મીરમાં જ્યારે 43 બેઠકો જમ્મુ ક્ષેત્રમાં હશે.