Electrification : ભારતીય રેલ્વે એશિયાનું સૌથી મોટું Railway નેટવર્ક અને ભારતનું રાષ્ટ્રીય વાહક છે. વર્ષ 2030 સુધીમાં નવીનીકરણીય ઉર્જા તરફ આગળ વધવાની તૈયારીમાં છે. આની સાથે વર્ષ 2030 સુધીમાં ભારતીય Railway ને ગ્રીન રેલ્વેમાં રૂપાંતરિત કરવાનું લક્ષ્ય રાખવામાં આવ્યું છે. આ અંતર્ગત ભારતીય રેલ્વે વર્ષ 2023 સુધીમાં સંપૂર્ણ વીજળીકરણ કરશે.
વાસ્તવમાં સરકારે લીધેલું આ પગલું કાર્બન ફૂટપ્રિન્ટ ઘટાડવાનું છે. જે અંતર્ગત દેશમાં હાલમાં દોડતી ડીઝલ ટ્રેનોની સંખ્યામાં ઘટાડો કરવામાં આવી રહ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં હવે આખું રેલ નેટવર્ક ઇલેક્ટ્રિક લોકમોટિવ્સ સાથે ચાલતું જોવા મળશે. Railway પ્રધાન પીયુષ ગોયલે ભારતીય રેલ્વેમાં થયેલા આ ફેરફારને મેરીટાઇમ-ભારત સમિટ 2021 માં પોતાના તાજેતરના સંબોધનમાં પુનરાવર્તન કર્યું હતું.
2030 સુધીમાં ‘ગ્રીન રેલ્વે’ નું સ્વપ્ન સાકાર થશે.
વર્ષ 2030 સુધીમાં ભારતના રેલ્વે નેટવર્કને ‘ગ્રીન રેલ્વે’ માં રૂપાંતરિત કરવા ભારત સરકાર દ્વારા અનેક પહેલ શરૂ કરવામાં આવી છે. આ અંતર્ગત ભારતીય રેલ્વેએ અત્યાર સુધીમાં કુલ 400000 કિ.મી. (કુલ બ્રોડગેજ માર્ગોના 63 ટકા) રેલવેનું વીજળીકરણ પૂર્ણ કર્યું છે. તેમાંથી, 18,605 કિમી માર્ગના વીજળીકરણનું કામ વર્ષ 2014 – 20 વચ્ચે પૂર્ણ થયું હતું.
વીતેલા વર્ષોની વાત કરીએ તો, ભારતીય રેલ્વેએ વર્ષ 2021-22માં 6,000 આરકેએમના વીજળીકરણનું લક્ષ્યાંક નક્કી કર્યું હતું, જ્યારે વર્ષ 2020-21માં ભારતીય રેલ્વેએ 6,000 આરકેએમનું લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કર્યું હતું. ભારત સરકારે વર્ષ 2023 ના અંત સુધીમાં 23,765 (આરકેએમ) પ્રાપ્ત કરવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે. વર્ષ 2020-21માં આ બધી પ્રક્રિયાઓ માટે 6,326 રૂપિયાનું બજેટ ફાળવવામાં આવ્યું હતું.
ભારત પ્રદૂષણ મુકિત તરફ આગળ વધી રહ્યું છે
પ્રદૂષણ મુક્ત ભવિષ્યની નજીક રેલવેનું વિદ્યુતીકરણ એક પગલું છે. આગામી કેટલાક વર્ષોમાં આખી રેલ્વેનું વીજળીકરણ થઈ ગયું છે. ત્યારબાદ ભારતીય રેલ્વે વિશ્વનું પ્રથમ કાર્બન ઉત્સર્જન મુક્ત નેટવર્ક બનશે. આ સાથે, રેલ્વે તેમની ઉર્જા જરૂરિયાતો માટે સૌર ઉર્જા ઉત્પન્ન કરી રહ્યું છે જે પોતે એક અનોખી પહેલ છે.
કેન્દ્રીય પ્રધાન પિયુષ ગોયલે તાજેતરમાં કહ્યું હતું કે તેમણે માર્ગ, રેલવે અને જળમાર્ગોના એકીકરણ પર પણ ભાર મૂક્યો હતો જે ભારતને ‘એક રાષ્ટ્ર, એક બજાર, એક પુરવઠો પ્રાપ્ત કરવામાં મદદ કરી શકે. ભારત સરકાર હાલમાં પરિવહન ખર્ચ ઘટાડવા અને સપ્લાય ચેઇન કાર્યક્ષમતા વધારવા માટે મલ્ટિ મોડલ લોજિસ્ટિક્સ સોલ્યુશન્સ પર કામ કરી રહી છે. આ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ક્ષેત્રના વિકાસ માટે ત્રણ મંત્ર અપગ્રેડ કરો બનાવો અને સમર્પિત કરો.