Budget 2022 : યુનિવર્સલ હેલ્થ ઈન્સ્યોરન્સ સ્કીમ પર ફોકસ, શું સરકાર નેશનલ હેલ્થ મિશનનો વ્યાપ વધારશે ?
પ્રધાનમંત્રી જન આરોગ્ય યોજના અથવા PMJAY એ યુનિવર્સલ હેલ્થ કવરેજનો એક ભાગ છે જેમાં આયુષ્માન ભારત યોજનાને આવરી લેવાઈ છે. આ યોજના હેઠળ, દેશની કુલ વસ્તીના 40 ટકા અત્યંત ગરીબ લોકોને વીમા કવચ હેઠળ લાવવામાં આવશે. બજેટમાં આ માટે શું જાહેરાત કરવામાં આવે છે તેના પર સૌની નજર છે.
સાર્વત્રિક સ્વાસ્થ્ય વીમા યોજના (Universal health coverage) ભારતમાં લાગુ છે. ભારત સરકારનો દાવો છે કે આ યોજના ભારતમાં વિશ્વના તમામ દેશો કરતાં વધુ અસરકારક રીતે લાગુ કરવામાં આવી છે. આયુષ્માન ભારત (Ayushman Bharat) આ યોજનાનો એક ભાગ છે, જે PM જન આરોગ્ય યોજના (PMJAY) હેઠળ આવે છે. આયુષ્માન ભારત યોજના ભારતમાં ફક્ત યુનિવર્સલ હેલ્થ કવરેજ હેઠળ શરૂ કરવામાં આવી હતી. હવે જ્યારે કેન્દ્રીય બજેટ 2022 થોડા દિવસોમાં રજૂ થવા જઈ રહ્યું છે, ત્યારે લોકોનું ધ્યાન એ તરફ છે કે સરકાર યુનિવર્સલ હેલ્થ કવરેજની ફાળવણીમાં કેટલો વધારો કરશે.
યુનિવર્સલ હેલ્થ કવરેજ અથવા UHC નો મૂળ મંત્ર દેશના દરેક નાગરિકને ગુણવત્તાયુક્ત આરોગ્ય સેવાઓ પૂરી પાડવાનો છે. જેમાં દરેક નાગરિકને કોઈપણ પ્રકારના આર્થિક બોજ વગર રોગોની સારવાર, નિવારણ, આરોગ્ય સુવિધાઓનો પ્રચાર, પુનર્વસન વગેરે સુવિધાઓ ઉપલબ્ધ કરાવવાનો ધ્યેય છે. ભારતે 2030 ની સમયમર્યાદા નક્કી કરી છે, 2030 સુધીમાં દેશના દરેક નાગરિકને સાર્વત્રિક આરોગ્યસંભાળ સુવિધાઓ (Universal health coverage) પૂરી પાડવામાં આવશે.
પીએમ જન આરોગ્ય યોજના
પ્રધાનમંત્રી જન આરોગ્ય યોજના અથવા PMJAY એ યુનિવર્સલ હેલ્થ કવરેજનો એક ભાગ છે જેમાં આયુષ્માન ભારત યોજનાને આવરી લેવાઈ છે. આ યોજના હેઠળ, દેશની કુલ વસ્તીના 40 ટકા અત્યંત ગરીબ લોકોને વીમા કવચ હેઠળ લાવવામાં આવશે. આ યોજના હેઠળ 50 કરોડ લોકોને વીમાનો લાભ આપવામાં આવ્યો છે, જેમાં પરિવાર દીઠ 5 લાખનું વીમા કવચ આપવામાં આવે છે. PMJAY માં દર્દીને હોસ્પિટલમાં વિનામૂલ્યે દાખલ કરવાની સુવિધા પૂરી પાડવામાં આવે છે.
નીતિ આયોગની વેબસાઈટ પર જાહેર કરાયેલા અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે PMJAYની શરૂઆત લોકોને હોસ્પિટલમાં દાખલ થવાના ખર્ચના બોજથી બચાવવાના વિચાર સાથે કરવામાં આવી હતી. ભારતમાં હોસ્પિટલમાં દાખલ થવા માટે વ્યક્તિ દીઠ સરેરાશ 20,000 રૂપિયાનો ખર્ચ થાય છે. આ રકમ એટલી છે કે દેશની લગભગ અડધી વસ્તી એક વર્ષમાં વપરાશના સામાન પર ખર્ચ કરે છે. એટલે કે, વ્યક્તિ એક વર્ષમાં તેના ખાવા-પીવા પર જેટલી રકમ ખર્ચે છે, તે રકમ માત્ર એક જ ક્ષણમાં હોસ્પિટલમાં દાખલ થવામાં ખર્ચ થઈ જાય છે.
સારવાર પાછળ થતા લાખોનો ખર્ચ ઉકેલાશે
પીએમ જન આરોગ્ય યોજનાએ સારવારના આ જંગી ખર્ચમાં મદદ કરી છે. આ યોજના હેઠળ 12 કરોડથી વધુની સારવારની સુવિધા પૂરી પાડવામાં આવી છે. આયુષ્માન ભારત યોજના હેઠળ, દેશના અંતરિયાળ અને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં આરોગ્ય સુવિધાઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે. આયુષ્માન ભારતમાં, દેશના 1.5 મિલિયન સબ-સેન્ટરો અને પ્રાથમિક આરોગ્ય કેન્દ્રોને, આરોગ્ય અને સુખાકારી કેન્દ્રોમાં રૂપાંતરિત કરવાની તૈયારી કરવામાં આવી રહી છે. આ કેન્દ્રમાં દર્દીઓને ગુણવત્તાયુક્ત પ્રાથમિક તબીબી સુવિધાઓ પૂરી પાડવામાં આવશે. દેશના લગભગ 50,000 કેન્દ્રોએ વેલનેસ સેન્ટર હેઠળ તેમનું કામ શરૂ કર્યું છે. આ કેન્દ્રો પર બિનચેપી રોગોના નિદાન અને સારવારની સુવિધા પૂરી પાડવામાં આવે છે. આ કેન્દ્રમાં ટીબીની સારવાર પણ કરવામાં આવે છે.
દેશના દરેક નાગરિકને ગુણવત્તાયુક્ત તબીબી સુવિધાઓ પૂરી પાડવા માટે, નેશનલ ડિજિટલ હેલ્થ મિશનના ડેટાને નેશનલ હેલ્થ મિશન અને PMJAY સાથેના જોડાણમાં સુધારવો પડશે. જ્યારે ડેટા ઉપલબ્ધ છે, ત્યારે લોકોને તબીબી લાભ મેળવવામાં કોઈ સમસ્યાનો સામનો કરવો પડશે નહીં. દેશના દરેક નાગરિકને પ્રાથમિક આરોગ્યસંભાળનો લાભ આપવા માટે સરકાર ટેલિમેડિસિન અને ડોકટરો પાસેથી વેબ કન્સલ્ટેશન પર ભાર આપી રહી છે. બજેટ 2022માં સરકાર આ આઇટમમાં શું ફાળવે છે તેના પર સૌનું ધ્યાન રહેશે.
આ પણ વાંચોઃ
Budget 2022: સામાન્ય બજેટથી કૃષિ ક્ષેત્રને આ છે અપેક્ષાઓ, સરકાર ધ્યાન આપે તો બદલાઈ શકે છે પરિસ્થિતિ