બંગાળમાં ત્રાટકશે વાવાઝોડું… શું છે ‘રેમલ’ ચક્રવાતનો અર્થ, ક્યારે આવે છે, કેટલી તબાહી લાવશે?

Meaning of Cyclone Remal : ચક્રવાતી તોફાન રેમલ રવિવાર સાંજ સુધીમાં બાંગ્લાદેશ અને પશ્ચિમ બંગાળના દરિયાકાંઠે ત્રાટકશે. હવામાન વિભાગ (IMD) એ એલર્ટ કર્યું છે કે બંગાળની ખાડીમાં ચોમાસાની મોસમનું આ પ્રથમ ચક્રવાત હશે. આ ચક્રવાતને રેમલ નામ આપવામાં આવ્યું છે.

આ સમયગાળા દરમિયાન 102 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે પવન ફૂંકાઈ શકે છે. 26 અને 27 મેના રોજ પશ્ચિમ બંગાળ સહિત ઉત્તર ઓડિશા, મિઝોરમ, ત્રિપુરા અને દક્ષિણ મણિપુરના દરિયાકાંઠાના જિલ્લાઓમાં ભારે વરસાદ થઈ શકે છે.

હવામાનશાસ્ત્રીઓનું કહેવું છે કે દરિયાની સપાટીના ગરમ તાપમાનને કારણે ચક્રવાતી તોફાનો ઝડપથી વધી રહ્યા છે અને તે લાંબા સમય સુધી ટકી શકે છે. જાણો આવા ચક્રવાત શા માટે આવે છે, કેટલી તબાહી લાવે છે અને નવા ચક્રવાત રેમલનો અર્થ શું છે?

REMAL નો અર્થ શું છે ચક્રવાત શા માટે થાય છે?

રેમન એક અરબી શબ્દ છે, તેનો અર્થ રેતી થાય છે. બ્યુરો ઓફ મેટ્રોલોજી અનુસાર ચક્રવાત માટે ખાસ પ્રકારની સ્થિતિ જવાબદાર છે. જ્યારે દરિયાની સપાટીનું તાપમાન 26.5 ડિગ્રીથી વધી જાય ત્યારે ચક્રવાત રચાય છે. ગરમ અને ભેજવાળા પવનો ઉપરની તરફ વધવા લાગે છે. જેમ-જેમ આ પવનો ઉપર તરફ જાય છે તેમ-તેમ તેમની નીચે નીચા દબાણનો વિસ્તાર બને છે. આસપાસના પવનોથી નીચા દબાણવાળા વિસ્તારમાં દબાણ વધવાથી તે ચક્રવાતનું રૂપ ધારણ કરવાનું શરૂ કરે છે. ચક્રવાત થોડા દિવસો અથવા થોડા અઠવાડિયા સુધી ટકી શકે છે.

દરિયાઈ સપાટીની ઉષ્ણતા ચક્રવાતની રચનામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. આ જ કારણ છે કે જેમ-જેમ સમુદ્રનું તાપમાન વધશે તેમ-તેમ તેને ઉર્જા મળશે. ચક્રવાત જ્યાં પહોંચે છે ત્યાં ભારે પવન અને વરસાદ થાય છે.

રેમલને કારણે ચક્રવાત કેટલી તબાહી લાવે છે, કેટલું જોખમ ઊભું કરશે?

નિષ્ણાતો કહે છે કે ચક્રવાત કેટલી તબાહી લાવશે તે સર્જાયેલા દબાણ પર નિર્ભર છે. તે મજબૂત મોબાઈલ ટાવર અને મકાનોને પણ તોડી પાડવાની શક્તિ ધરાવે છે. હવામાન વિભાગે રેમલના કારણે કેટલી તબાહી સર્જી શકે છે તે અંગેનું બુલેટિન બહાર પાડ્યું છે. શુક્રવારે જાહેર કરાયેલા બુલેટિનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, આનાથી ઘરોને નુકસાન થઈ શકે છે. વૃક્ષોને મૂળ સહિત ઉખેડી શકાય છે. કેળા અને પપૈયાના વૃક્ષોની સંખ્યા સૌથી વધુ છે. વીજળી અને ટેલિફોન લાઈનોને નુકસાન થઈ શકે છે. પાકને નુકસાન થઈ શકે છે. પાણીનો ભરાવો થઈ શકે છે. જોરદાર પવન ફૂંકાઈ શકે છે અને વાહનવ્યવહાર ખોરવાઈ શકે છે.

દરિયાની સપાટીનું તાપમાન છેલ્લા 30 વર્ષમાં સૌથી વધુ નોંધાયું છે. બંગાળની ખાડીમાં પાણીની સપાટીનું તાપમાન 30 ડિગ્રી સેલ્સિયસ પર પહોંચી ગયું છે. નીચા દબાણની સિસ્ટમ ચક્રવાતમાં ફેરવાય તે માટે તાપમાન 26.5 ડિગ્રી અથવા વધુ હોવું જોઈએ.

હવામાન વિભાગના સિનિયર વૈજ્ઞાનિક ડી.એસ.પાઈ કહે છે કે, દરિયાની સપાટીના તાપમાનમાં ઉષ્ણતાનો સ્પષ્ટ અર્થ છે કે ત્યાં વધુ ભેજ છે. આ ભેજ ચક્રવાતને વધુ તીવ્ર બનાવવા માટે પૂરતો છે.