શું અમેરિકા દેવાળું ફુકશે ! કેવી રીતે ટળશે સંકટના વાદળો, જાણો ભારત પર શું અસર થશે ?
ઈતિહાસમાં પ્રથમ વખત અમેરિકા આટલા ગંભીર આર્થિક જોખમનો સામનો કરી રહ્યું છે. ચીન સમગ્ર સ્થિતિ પર ચાંપતી નજર રાખી રહ્યું છે. વર્તમાન સંકટને કારણે માત્ર અમેરિકન અર્થવ્યવસ્થા પડી ભાંગશે એટલું જ નહીં, ભારત સહિત અનેક દેશોની અર્થવ્યવસ્થા પર પણ ખરાબ અસર જોવા મળી શકે છે.
વિશ્વનો સૌથી ધનિક દેશ અમેરિકા ગંભીર આર્થિક સંકટમાંથી પસાર થઈ રહ્યો છે. અમેરિકામાં રોકડની અછત છે અને તેની તિજોરી ખાલી થઈ ગઈ છે. અમેરિકા સામે સૌથી મોટી કટોકટી એ છે કે તેને સમયસર જૂની લોન ચૂકવવા માટે નવી લોન લેવાની જરૂર છે, પરંતુ વિપક્ષી રિપબ્લિકન પાર્ટી સહકાર આપવા તૈયાર નથી. આવી સ્થિતિમાં બાઇડેન સરકારની સામે મુશ્કેલી એ છે કે જો લોન મંજૂર નહીં થાય તો ડિફોલ્ટનું જોખમ વધી જશે.
વાસ્તવમાં અમેરિકાની અર્થવ્યવસ્થા સતત ખાધમાં ચાલી રહી છે. છેલ્લા દાયકામાં અમેરિકાની ખાધ $400 મિલિયનથી વધીને $3 ટ્રિલિયન થઈ ગઈ છે. અમેરિકાની દેવાની મર્યાદા $31.4 ટ્રિલિયન છે, જ્યારે અમેરિકાએ અત્યાર સુધી $30.1 ટ્રિલિયનની લોન લીધી છે. એટલે કે હાલની લોનની રકમ મર્યાદાથી દૂર નથી. આ મહિનાના અંત સુધીમાં જો લોન મર્યાદા વધારવાની મંજૂરી ન મળે તો 1 જૂનથી તેને ડિફોલ્ટ કહી શકાય તેવી સ્થિતી છે.
અમેરિકામાં આ આર્થિક સંકટ શા માટે આવ્યું?
અમેરિકામાં મંદીની વાર્તા વર્ષ 2001થી જ શરૂ થાય છે. વિશ્વભરમાં ચીની ચીજવસ્તુઓની વધતી જતી સ્પર્ધાના યુગમાં અમેરિકાની અર્થવ્યવસ્થા પર પણ ખરાબ અસર પડી હતી. ભારત, પાકિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ, શ્રીલંકા અથવા આફ્રિકન દેશોના બજારમાં ચાઈનીઝ ઉત્પાદનોનો વપરાશ વધવા લાગ્યો. તેની અસર અમેરિકન બિઝનેસ પર પણ પડી. અમેરિકામાં મંદીનો આ સમયગાળો વર્ષ 2008 સુધી ચાલ્યો હતો. તે સમયે ભારત સહિત વિશ્વના ઘણા દેશો અમેરિકન મંદીની ઝપેટમાં આવી ગયા હતા.
બાદમાં વર્ષ 2017માં ટ્રમ્પ સરકારે મંદીમાંથી બહાર આવવા માટે નાણાકીય વ્યવસ્થામાં ઘણા ફેરફારો કર્યા હતા. કર કાપો અને આવકના સંસાધનો મર્યાદિત કરો. તેનાથી અર્થવ્યવસ્થા પર ઘણી અસર થવા લાગી. આ પછી, કોરોના માહામારીએ પોતાનો ભાગ ભજવ્યો. પહેલા તો ટ્રમ્પ એડમિનિસ્ટ્રેશને કોરોનાને સ્વીકારવાની ના પાડી, માસ્કની અવગણના કરી અને જ્યાં સુધી તેને ગંભીરતાથી લીધી ત્યાં સુધીમાં ઘણું નુકસાન થઈ ચૂક્યું હતું.
ચીનની અમેરિકાને લાલ આંખ
તાજેતરના સમયમાં રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધમાં અમેરિકાએ પાણીની જેમ પૈસા ખર્ચ્યા છે, તેનાથી દેશની અર્થવ્યવસ્થાને પણ ઘણી અસર થઈ છે. આ દરમિયાન ચીન અમેરિકા પર ચાંપતી નજર રાખી રહ્યું છે.
અમેરિકાની સામે રોકડની તંગીનો મુદ્દો માત્ર અર્થતંત્ર સાથે જોડાયેલો નથી. અમેરિકા સ્થાનિક અને વિદેશી રોકાણકારો પાસેથી લોન લેતું રહ્યું છે. લોન લેવી એ નવી વાત નથી, પરંતુ રિપબ્લિકન અને ડેમોક્રેટ્સ વચ્ચેની રાજકીય લડાઈ પણ આ કટોકટી માટે જવાબદાર છે. દેવાની મર્યાદા વધારવા માટે સહમત ન થતાં રિપબ્લિકન્સે તણાવ વધાર્યો છે, જેના પછી ચીનને ટિપ્પણી કરવાનો મોકો મળ્યો છે. જોકે બાઇડેને ખાતરી આપી છે કે સ્થિતિ નિયંત્રણમાં છે.
અમેરિકાના સંકટની ભારત પર શું અસર થશે?
અમેરિકાની અર્થવ્યવસ્થા 23 ટ્રિલિયન ડોલર માનવામાં આવે છે. સ્વાભાવિક છે કે અમેરિકામાં રોકડની અછત અને ડિફોલ્ટને કારણે વિશ્વના ઘણા વિકાસશીલ દેશોને ખૂબ અસર થશે. સૌથી પહેલા તો એ દેશોને સીધી અસર થશે, જેને અમેરિકાએ ઘણી વખત મદદ કરી છે. આમાં યુક્રેનનું નામ સૌથી પહેલા લઈ શકાય છે.
આ પછી તે દેશો પણ પ્રભાવિત થશે જ્યાંથી અમેરિકા આયાત કરે છે. એટલે કે, જ્યારે અમેરિકાની અર્થવ્યવસ્થા ખરાબ સ્થિતિમાં હશે, ત્યાં માંગમાં ઘટાડો થશે, જેના કારણે ભારત જેવા ઘણા દેશોમાંથી નિકાસ ઘટશે. અમેરિકામાં ભારતીય સોફ્ટવેર ઈન્ડસ્ટ્રીની ઘણી ડિમાન્ડ છે, પરંતુ હવે મંદી આ ઈન્ડસ્ટ્રીને પહેલા કરતા વધુ ખરાબ અસર કરશે.
અત્યારે અમેરિકાને ડિફોલ્ટથી બચવા માટે લોનની મર્યાદા વધારવાની જરૂર છે, પરંતુ એ સ્વીકારવામાં આવે છે કે જો લોન મંજૂર થઈ જાય તો પણ ત્યાંની સરકારે ખાધને પૂરી કરવા માટે બેન્કોના વ્યાજ દરમાં મોટો ફેરફાર કરવો પડશે. તેના કારણે લોન મોંઘી થશે અને અમેરિકા ફરી આર્થિક મંદીની ઝપેટમાં આવી જશે. વર્ષ 2008ની જેમ 2023માં પણ ભારત સહિત વિશ્વના તમામ નાના અને વિકાસશીલ દેશો પર તેની ગંભીર અસર પડશે.
આંતરરાષ્ટ્રીય તમામ સમાચાર વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો
Latest News Updates
