હવે ભારતનુ અનુકરણ કરશે પાકિસ્તાન ! POKને લઈને બંધારણમાં કરશે સુધારો

પાકિસ્તાન (Pakistan) સરકારે પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીર ( Pakistan Occupied Kashmir PoK) ના બંધારણીય દરજ્જામાં સુધારો કરવા માટે એક ડ્રાફ્ટ ઠરાવ તૈયાર કર્યો છે. સૂચિત સુધારો 15 એ, પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીર પ્રદેશની બંધારણીય સ્થિતિને બદલવા માટે છેલ્લા 75 વર્ષમાં પાકિસ્તાનનો 24મો પ્રયાસ છે. જો તે સ્વીકારવામાં આવે તો નવી સિસ્ટમ બંધારણીય સુધારા 13નું સ્થાન લેશે. આ સુધારો 1 જૂન, 2018 ના રોજ કરવામાં આવ્યો હતો. આ અંતર્ગત સ્થાનિક ધારાસભ્ય અને સાંસદને ઈસ્લામાબાદમાં બેઠેલી સરકારની મંજૂરી વગર મોટા રાજકીય અને આર્થિક નિર્ણયો લેવાનો અધિકાર આપવામાં આવ્યો હતો.

નવી બંધારણીય વ્યવસ્થા પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીર (PoK) ની સરકારની તમામ કાયદાકીય અને નાણાકીય સત્તાઓ ઈસ્લામાબાદની સંઘીય સરકારના હાથમાં મૂકશે. સ્થાનિક સરકારની ભૂમિકા માત્ર નગરપાલિકાની જેવી જ રહેશે. સુપ્રીમ કોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધીશ અને હાઈકોર્ટના ન્યાયાધીશો, મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર અને પીઓકેના ઓડિટર જનરલ જેવી પોસ્ટની નિમણૂક સીધી પાકિસ્તાનના વડા પ્રધાન (Prime Minister of Pakistan) દ્વારા કરવામાં આવશે અને આ નિમણૂકો ન્યાયિક સમીક્ષાને પાત્ર રહેશે નહીં.

આ કારણે કાશ્મીર કાઉન્સિલની પણ રચના થઈ શકે છે, જેનું નેતૃત્વ પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન કરશે. તેમાં દેશના વિદેશ મંત્રી, ગૃહ મંત્રી અને નાણા મંત્રી અને પીઓકેના ધારાસભ્યો અથવા સાંસદો પણ સામેલ હશે. પાકિસ્તાનમાં PoK સરકારની માલિકીની મિલકતો પણ સંઘીય સરકાર હસ્તક લેશે.

સૂચિત સુધારો 15 અપનાવ્યા પછી, આ ફેરફારો થઈ શકે છે-

પીઓકેના કાયદાકીય માળખામાં કેટલાક મોટા ફેરફારો પર પણ વિચાર કરવામાં આવી રહ્યો છે. ભારત સરકારે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં કલમ 370 અને 35A નાબૂદ કર્યા પછી ભારતમાં બન્યું તેમ, PoK વિધાનસભાની સત્તાઓ નાબૂદ કરવામાં આવશે. જો નવો સુધારો મંજૂર થશે તો પાકિસ્તાનના કોઈપણ ભાગના લોકો અને વિદેશી સંસ્થાઓ પણ પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીરના વિસ્તારમાં રોકાણ કરી શકશે અને મિલકત ખરીદી શકશે. નવો સુધારો PoK એસેમ્બલી પાસેથી કટોકટીની સત્તાઓ પણ છીનવી લેશે. આ સત્તાઓ પાકિસ્તાન સરકારના હાથમાં જશે.

આમાં શું મહત્વનું છે?

પાકિસ્તાનનું આ પગલું ભારત માટે નવી મુશ્કેલી ઊભી કરશે. ચીન તેના ચાઇના-પાકિસ્તાન ઇકોનોમિક કોરિડોર (CPEC) ના ભાગ રૂપે અહીં અનેક ઇન્ફ્રા પ્રોજેક્ટ્સ સ્થાપી રહ્યું છે અને આમાંના કેટલાક પ્રોજેક્ટ્સ, જેમાં કનેક્ટિવિટી અને એનર્જી સેક્ટરનો સમાવેશ થાય છે, પાકિસ્તાનના કબજા હેઠળના જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં સ્થાપવામાં આવી રહ્યો છે. આનાથી ભારત સરકાર માટે બે પ્રકારની સમસ્યાઓ ઊભી થાય છે.

પ્રથમ, તે ચીનની મદદથી વિશ્વ સમુદાયની નજરમાં પાકિસ્તાનના કબજા હેઠળના કાશ્મીર પર પાકિસ્તાની દાવાને મજબૂત કરવામાં મદદ કરશે. બીજું, ચીન આ પ્રોજેક્ટ્સની સુરક્ષા માટે તેના સુરક્ષા દળો અને ટેક્નોલોજીને પણ તૈનાત કરી શકે છે, જે નિયંત્રણ રેખા પર ભારતની રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા માટે જોખમ ઊભું કરશે. ચીને 1962ના યુદ્ધમાં કબજે કરેલા લદ્દાખના ભાગનું લશ્કરીકરણ કર્યું છે. પાકિસ્તાનના કબજા હેઠળના કાશ્મીરમાં આ પ્રકારનો ફેરફાર એશિયાના બે દિગ્ગજ દેશ વચ્ચે તણાવમાં વધારો કરશે.

બંધારણીય સુધારા 13 હેઠળ, પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીરને મર્યાદિત સ્વાયત્તતા આપવામાં આવી હતી. આ પ્રદેશના ધારાસભ્યો અથવા સાંસદો પાસે કાયદાકીય અને નાણાકીય સત્તાઓ હતી અને આ સુધારાનો કાશ્મીર બાબતોના મંત્રાલયે વિરોધ કર્યો હતો. જો પાકિસ્તાનની સરકાર નવા સુધારા સાથે આગળ વધે છે, તો તે પાકિસ્તાન અધિકૃત જમ્મુ અને કાશ્મીરને એક વસાહત બનાવી દેશે, જે ઇસ્લામાબાદની ઇચ્છાથી સંચાલિત થશે.