ભારત અને રશિયાની મિત્રતા લાઇટની સ્વીચ જેવી નથી : નેડ પ્રાઇસ

અમેરિકાએ કહ્યું છે કે રશિયા સાથે ભારતના દાયકાઓ જૂના સંબંધો છે, તેથી તેને તેની વિદેશ નીતિમાં રશિયા તરફના ઝુકાવને દૂર કરવામાં ઘણો સમય લાગશે. અમેરિકાએ કહ્યું કે તે ક્વાડ અને અન્ય ફોરમ દ્વારા ભારત સાથે ખૂબ નજીકથી કામ કરી રહ્યું છે. જ્યારે યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટના પ્રવક્તા નેડ પ્રાઈસને ભારત દ્વારા રશિયન તેલ, ખાતર અને સંભવતઃ રશિયન સંરક્ષણ પ્રણાલી ખરીદવા અંગે પ્રશ્નો પૂછવામાં આવ્યા, ત્યારે તેમણે કહ્યું, “કોઈ અન્ય દેશની વિદેશ નીતિ વિશે વાત કરવાનું મારું કામ નથી.” તેણે કહ્યું, પરંતુ અમે ભારત તરફથી જે સાંભળ્યું છે તેના વિશે હું વાત કરી શકું છું. અમે સમગ્ર વિશ્વના દેશોને યુક્રેન પર રશિયાના હુમલા સામે નિખાલસતાથી બોલતા જોયા છે, જેમાં સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભામાં તેમનો મત પણ સામેલ છે. અમે પણ આ સમજીએ છીએ અને મેં થોડા સમય પહેલા કહ્યું હતું કે તે સ્વીચ બટન દબાવવા જેવું નથી.

તેમણે કહ્યું, આ સમસ્યા ખાસ કરીને એવા દેશોની છે જેમના રશિયા સાથે ઐતિહાસિક સંબંધો છે. ભારતની જેમ, તેના સંબંધો દાયકાઓ જૂના છે. ભારતને તેની વિદેશ નીતિમાં રશિયા તરફના ઝુકાવને દૂર કરવામાં ઘણો સમય લાગશે. 24 ફેબ્રુઆરીના રોજ રશિયા દ્વારા યુક્રેન પર હુમલો કરવામાં આવ્યો હતો, ત્યારબાદ અમેરિકા અને યુરોપિયન દેશોએ તેના પર કડક પ્રતિબંધો લગાવ્યા હતા. યુક્રેન યુદ્ધ પછી ભારતે રશિયા પાસેથી તેલની આયાત વધારી છે અને પશ્ચિમી દેશોની ટીકા છતાં તેની સાથે વેપાર ચાલુ રાખ્યો છે. મે મહિનામાં રશિયા સાઉદી અરેબિયાને પાછળ છોડીને ભારતનો બીજો સૌથી મોટો ક્રૂડ ઓઈલ સપ્લાયર બન્યો છે. ઈરાક ભારતને સૌથી મોટો ઓઈલ સપ્લાયર છે. ભારતીય તેલ કંપનીઓએ મે મહિનામાં રશિયા પાસેથી 25 મિલિયન બેરલ તેલની આયાત કરી હતી.

ભારતે વિશ્વને જણાવ્યું કે રશિયા તેના માટે શા માટે જરૂરી છે

વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે કહ્યું છે કે અમેરિકા અને વિશ્વના અન્ય દેશો રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદવાના ભારતના નિર્ણયની ભલે કદર ન કરે, પરંતુ તેઓએ તેનો સ્વીકાર કર્યો છે, કારણ કે નવી દિલ્હીએ ક્યારેય તેના સ્ટેન્ડનો બચાવ કર્યો નથી, પરંતુ તેમને અહેસાસ કરાવ્યો છે કે તેમની જવાબદારી શું છે. સરકાર તેના લોકો માટે તેલ અને ગેસના ગેરવાજબી ઊંચા ભાવનો સામનો કરી રહી છે. ભારતે ઓક્ટોબર 2018માં S-400 એર ડિફેન્સ મિસાઈલ સિસ્ટમના પાંચ યુનિટ ખરીદવા માટે રશિયા સાથે $5 બિલિયનના સોદા પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા.

સુરક્ષા સહિત અનેક ક્ષેત્રોમાં ચીન અને રશિયા વચ્ચેના સંબંધોમાં વધારો થયો છે.

રશિયા અને ચીન અને ભારત સહિત અન્ય કેટલાક દેશોને સંડોવતા બહુપક્ષીય સંયુક્ત સૈન્ય અભ્યાસો સંબંધિત પ્રશ્નોના જવાબ આપતા પ્રાઇસે જણાવ્યું હતું કે દેશો નિયમિત રીતે પોતાના સાર્વભૌમ નિર્ણયો લે છે. તેમણે કઈ લશ્કરી કવાયતમાં ભાગ લેવો છે તે નક્કી કરવાનો તેમનો સંપૂર્ણ અધિકાર છે. હું એ પણ ઉલ્લેખ કરીશ કે આ કવાયતમાં ભાગ લેનારા મોટા ભાગના દેશો અમેરિકા સાથે પણ નિયમિત સૈન્ય અભ્યાસ કરે છે. “મને આ પ્રવૃત્તિ સાથે સંબંધિત બીજું કંઈ દેખાતું નથી,” પ્રાઇસે કહ્યું. હવે વ્યાપક થીમ એ છે કે અમે સુરક્ષા સહિત ઘણા ક્ષેત્રોમાં ચીન અને રશિયા વચ્ચેના સંબંધોને વધતા જોયા છે. અમે રશિયા અને ઈરાન વચ્ચેના સંબંધોને વધતા જોયા છે અને અમે આ અંગે જાહેરમાં નિવેદનો આપ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે આંતરરાષ્ટ્રીય વ્યવસ્થા પ્રત્યે ચીન અને રશિયા જેવા દેશોના વલણને જોતા આ ચિંતાનો વિષય છે.