Lebanon Black Day: બેરૂત બ્લાસ્ટને કારણે 218ના મોત, 7 હજાર ઘાયલ, 3 લાખ બેઘર

હિરોશિમા અને નાગાસાકી પર પરમાણુ બોમ્બ ધડાકા (Nuclear bombing)એ બીજા વિશ્વયુદ્ધની સૌથી આઘાતજનક ઘટના હતી. જેના ઘા આજે પણ ઈતિહાસના શરીરમાં તાજા છે. આ હુમલામાં 80 હજારથી વધુ લોકોના મોત થયા હતા. જે બાદ આંતરરાષ્ટ્રીય બંધુઓએ નિર્ણય લીધો હતો કે માનવીય ભૂલને કારણે આવી ઘટનાઓ ફરી ન બને. પરંતુ, ઇતિહાસના આ શરીર પર, 4 ઓગસ્ટ 2020 ના રોજ, લેબનોન(Lebanon)પર સમાન ઘા અનુભવાયો હતો. જેને ઇતિહાસના પુસ્તકોમાં લેબનોન બ્લેક ડે(Lebanon Black Day) કહી શકાય. ભલે 4 ઓગસ્ટ 2020 ના રોજ બેરૂતમાં થયેલા બે વિસ્ફોટ આયોજિત પરમાણુ હુમલા ન હતા. પરંતુ તેના ઘા પરમાણુ હુમલાથી ઓછા ન હતા. તે ઇતિહાસમાં સૌથી શક્તિશાળી આકસ્મિક બિન-પરમાણુ વિસ્ફોટો પૈકી એક ગણવામાં આવે છે.

બેરૂત વિસ્ફોટોથી થયેલા નુકસાન પર એક નજર

4 ઓગસ્ટ 2020 ના રોજ, લેબનોનના બેરૂત બંદરમાં બે વિસ્ફોટ થયા. આ વિસ્ફોટોથી થયેલું નુકસાન ઈતિહાસના સૌથી મોટા નુકસાનમાંનું એક છે. આંતરરાષ્ટ્રીય મીડિયાના અહેવાલો અનુસાર, બેરુત બંદર પર એક પછી એક આ બે વિસ્ફોટોને કારણે 218 લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા. જ્યારે કુલ 7 હજાર ઘાયલ થયા હતા. આ વિસ્ફોટોથી હવામાં ફેલાયેલા ઝેરી વાયુઓને કારણે 3 લાખ લોકોએ પોતાના ઘર છોડવા પડ્યા હતા. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, આ વિસ્ફોટોથી 15 અબજ ડોલરનું નુકસાન થયું છે. લેબનોનને આ નુકસાન એવા સમયે થયું છે જ્યારે લેબનીઝ અર્થતંત્ર ગંભીર આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહ્યું હતું અને લેબનીઝ પાઉન્ડ તેના સૌથી નીચા સ્તરે હતો.

70 હજારથી વધુ એપાર્ટમેન્ટના નામ ભૂંસી નાખ્યા

બેરૂત બંદર વિસ્ફોટમાં શહેરના 77,000 એપાર્ટમેન્ટ્સ નષ્ટ થઈ ગયા હતા. વિસ્ફોટથી 163 સરકારી અને ખાનગી શાળાઓને અસર થઈ હતી. બેરૂતમાં અડધા સ્વાસ્થ્ય કેન્દ્રોએ સેવા આપવાનું બંધ કરી દીધું છે. આ ઉપરાંત, બેરૂતના 56 ટકા ખાનગી વ્યવસાયોને ખરાબ રીતે ફટકો પડ્યો હતો. પરિવહન, ઉર્જા, પાણી પુરવઠો અને સ્વચ્છતા સહિતની માળખાકીય સુવિધાઓને વ્યાપક નુકસાન થયું હતું.

વિસ્ફોટોના કારણે ઘણા દેશોમાં 3.3ની તીવ્રતાનો ‘ભૂકંપ’

4 ઓગસ્ટ 2020 ના રોજ લેબનીઝના દરિયાકાંઠાના શહેર બેરુતમાં બોમ્બ વિસ્ફોટ એટલી તીવ્રતાનો હતો કે તેણે સમગ્ર દેશને ધ્રુજારીનો અનુભવ કરાવ્યો હતો. તે જ સમયે, વિસ્ફોટોના કારણે આ ધ્રુજારીના આંચકા લેબનોનના પડોશી દેશો તુર્કી, સીરિયા, પેલેસ્ટાઈન અને ઈઝરાયેલ તેમજ યુરોપના કેટલાક ભાગોમાં અનુભવાયા હતા. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, બેરૂતથી 240 કિમી દૂર સાયપ્રસમાં બ્લાસ્ટનો અવાજ સંભળાયો હતો. જેના કારણે ઘણા દેશોમાં 3.3ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ જેવો આંચકો પણ અનુભવાયો હતો.

વિસ્ફોટો બાદ વડાપ્રધાને રાજીનામું આપવું પડ્યું હતું

બેરૂતમાં થયેલા વિસ્ફોટો લેબનીઝ સરકાર માટે પણ આફત બની ગયા. હકીકતમાં, આ વિસ્ફોટો પછી, લેબનીઝ સરકારે રાહત અને બચાવ માટે બે અઠવાડિયાની કટોકટી જાહેર કરી. પરંતુ વિસ્ફોટોને લઈને લેબનીઝ લોકોનો ગુસ્સો સરકાર સામે વધ્યો અને લેબનોનમાં આપત્તિને રોકવામાં સરકારની નિષ્ફળતા બદલ વિરોધ ફાટી નીકળ્યો.

જહાજમાં સંગ્રહિત એમોનિયમ નાઈટ્રેટ બની ગયું

બેરૂતમાં અચાનક થયેલો વિસ્ફોટ પ્રથમ દૃષ્ટિએ એક કાવતરું હતું. શરૂઆતમાં એવી અટકળો હતી કે લેબનોનના વિરોધીઓએ તેમના પર મિસાઈલ હુમલો કર્યો છે. પરંતુ, જ્યારે વિસ્ફોટોની માહિતી સામે આવી ત્યારે દુનિયા ચોંકી ઉઠી હતી. હકીકતમાં, દરિયાકાંઠાના શહેર બેરૂતમાં થયેલા વિસ્ફોટ એક જહાજમાં રાખવામાં આવેલા એમોનિયા નાઈટ્રેટના કારણે થયા હતા. વાસ્તવમાં જહાજમાં 2750 મેટ્રિક ટન એમોનિયા નાઈટ્રેટ હતું. જેના કારણે આ વિસ્ફોટો એટલા જોરદાર હતા.

આ જહાજ જ્યોર્જિયાથી આફ્રિકન દેશ મોઝામ્બિક જઈ રહ્યું હતું

હકીકતમાં, 4 ઓગસ્ટ 2020 ના રોજ, જહાજમાં બે વિસ્ફોટ થયા જેમાં એમોનિયા નાઈટ્રેટ રાખવામાં આવ્યું હતું. તેનું નામ ગુલાબ હતું. આ ગુલાબ જ્યોર્જિયાથી આફ્રિકન દેશ મોઝામ્બિકમાં રશિયન ઉદ્યોગપતિ ઇગોર રેશોશકિન દ્વારા ઉડાવવામાં આવ્યા હતા. આ જહાજમાં ભરેલા એમોનિયમ નાઈટ્રેટને ફેબ્રિકા ડી એક્સપ્લોસિવોસ મોઝામ્બિક નામની કંપનીએ એક મિલિયન ડોલરમાં વિસ્ફોટક બનાવવા માટે ખરીદ્યું હતું. પરંતુ જહાજની મુસાફરી શરૂ થતાં જ તે ઘણી સમસ્યાઓમાં ફસાઈ ગયું. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર આ જહાજ ઘણું જૂનું હતું.

આ જહાજ 2013થી બેરૂત બંદર પર વિસ્ફોટકો સાથે ઉભું હતું

4 ઓગસ્ટ 2020 ના રોજ, બેરુત બંદરમાં રાખવામાં આવેલા એમોનિયા નાઈટ્રેટમાં બે વિસ્ફોટ થયા, જહાજ 2013 થી બેરુત બંદર પર ઉભું હતું. વાસ્તવમાં, જ્યોર્જિયાથી મોઝામ્બિક માટે રવાના થયેલું આ જહાજ ગ્રીસમાં ઈંધણ ભરવા માટે રોકાઈ ગયું હતું. આનાથી આગળ સુએઝ કેનાલ થઈને જહાજ મોઝામ્બિક પહોંચવાનું હતું. જહાજના ક્રૂ પણ તેને સુએઝ કેનાલ પર લઈ ગયા. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, સુએઝ કેનાલમાં ક્રૂ પાસેથી ઓક્ટ્રોય માંગવામાં આવ્યો હતો. ક્રૂએ ટેક્સ માટે રશિયન વેપારીનો સંપર્ક કર્યો હતો પણ તેણે પૈસા આપવાથી ઈન્કાર કરી દીધો હતો.