World Aids Day: શા માટે વિશ્વભરના વૈજ્ઞાનિકો આજ સુધી એઇડ્સની રસી નથી બનાવી શક્યા? જાણો 6 મોટા કારણો

World Aids Day 2021: આજે વિશ્વ એઇડ્સ દિવસ છે. ત્યારે તેના વિશે સૌ જાણે છે કે આ રોગની કોઈ વેક્સિન (Aids Vaccine) નથી. વૈજ્ઞાનિકોના મતે રસી બનાવવી એટલી સરળ નથી હોતી. ઘણી મહામારીઓ માટે રસી બનાવવામાં દાયકાઓ લાગી શકે છે, જ્યારે કેટલીકવાર રસી બનવાની કોઈ શક્યતા હોતી નથી. જીવલેણ રોગ HIV AIDS ની આજ સુધી કોઈ રસી ક્યાં બની છે!

વૈજ્ઞાનિકો આ અસાધ્ય રોગની રસી માટે દાયકાઓથી પ્રયાસ કરી રહ્યા છે, પરંતુ આજ સુધી કોઈ સફળતા મળી નથી. જો કે, અસુરક્ષિત શારીરિક સંબંધ બાંધવામાં આવે અને પ્રોટેક્શનનો ઉપયોગ ન કરવામાં આવે તો આ રોગ થવાની શક્યતા વધી જાત છે. ત્યારે અનેક રીતે આ રોગના નિવારણ અને નિવારણના સામૂહિક પ્રયાસોને કારણે આ રોગચાળાને ઘણી હદ સુધી કાબૂમાં લેવામાં આવ્યો છે.

1980 ના દાયકામાં જ્યારે આ રોગ યુએસમાં સામે આવ્યો ત્યારે આરોગ્ય અને માનવ સેવા વિભાગે કહ્યું હતું કે તેઓ બે વર્ષમાં તેની રસી તૈયાર કરશે. જોકે તમામ પ્રયાસો બાદ પણ તેમના હાથ ખાલી છે. વિશ્વભરના વૈજ્ઞાનિકો અત્યાર સુધી તેની રસી બનાવવામાં નિષ્ફળ રહ્યા છે. શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે વૈજ્ઞાનિકોના સતત સંશોધનો છતાં આજ સુધી એચઆઈવીની રસી કેમ બની નથી?

1. રોગપ્રતિકારક પ્રતિભાવનો અભાવ

રોગપ્રતિકારક શક્તિ, જે માનવ શરીરમાં રોગો સામે લડે છે, તે HIV વાયરસ સામે પ્રતિસાદ આપતી નથી. એન્ટિબોડીઝ દર્દીના શરીરમાં બનાવવામાં આવે તો છે, પરંતુ તે માત્ર એચ.આય.વી રોગની ગતિને ધીમી કરે છે, તેને સંપૂર્ણપણે રોકી શક્તિ નથી. એચ.આય.વી માટે રોગપ્રતિકારક તંત્રના પ્રતિભાવના અભાવને કારણે, વૈજ્ઞાનિકો રસી બનાવી શકતા નથી, જે શરીરમાં ઉત્પાદિત એન્ટિબોડીઝની નકલ કરી શકે.

2. ડીએનએમાં વાયરસનું છુપાયેલું હોવી

એચ.આય.વીના સંપર્કમાં આવ્યા પછી દર્દી માટે સંપૂર્ણ સ્વસ્થ થવું લગભગ અશક્ય છે. તે સામાન્ય જીવન જીવી શકે છે, પરંતુ HIV થી સંપૂર્ણપણે મુક્ત નથી. માનવ શરીરમાં એચ.આય.વી સંક્રમણના સંક્રમણનો લાંબો સમયગાળો છે, જે દરમિયાન વાયરસ માનવ ડીએનએમાં ગુપ્ત રીતે હાજર રહે છે. શરીર માટે ડીએનએમાં છુપાયેલા વાયરસને શોધીને તેને ખતમ કરવો ખૂબ જ મુશ્કેલ કામ છે. રસી બનાવવાના માર્ગમાં આ એક મોટો અને મુશ્કેલ પડકાર છે.

3. નિષ્ક્રિય વાયરસની બિનઅસરકારકતા

સામાન્ય રીતે નબળા અથવા નિષ્ક્રિય વાયરસનો ઉપયોગ રોગની રસી બનાવવામાં થાય છે, પરંતુ HIV ના કિસ્સામાં, નિષ્ક્રિય વાયરસ શરીરમાં યોગ્ય રીતે રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઉત્પન્ન કરવામાં સક્ષમ નથી. આવી સ્થિતિમાં, તેની રસી બનાવવા માટે સક્રિય વાયરસનો ઉપયોગ ખૂબ જ ખતરનાક સાબિત થઈ શકે છે.

4. HIV વાયરસનું પરિવર્તન

HIV વાયરસ ખૂબ જ ઝડપથી પરિવર્તિત થાય છે. વાયરસના એક સ્વરૂપને રસી બનાવવા માટે લક્ષ્ય બનાવી શકાય છે. આવી સ્થિતિમાં, વાયરસના પરિવર્તનની સાથે જ, એટલે કે, રસી તેના સ્વરૂપમાં બદલાવની સાથે જ બિનઅસરકારક બની જાય છે.

5. સંક્રમણની રીત

શ્વસન અને ગેસ્ટ્રો-આંતરડાની પ્રણાલીઓ દ્વારા શરીરમાં પ્રવેશતા વાયરસ માટે રસી બનાવવામાં વૈજ્ઞાનિકો સફળ રહ્યા છે, પરંતુ એચ.આય.વી સંક્રમણ જનનાંગની સપાટી દ્વારા અથવા ચેપગ્રસ્ત લોહી દ્વારા ફેલાય છે.

6. એનિમલ મોડલ નથી

કોઈપણ રસી વિકસાવવાની પ્રક્રિયામાં પ્રાણીઓ પર પરીક્ષણ જરૂરી છે. પહેલા પ્રાણીઓને વાયરસનો ચેપ લગાડવામાં આવે છે અને તેમના પર રસીનું પરીક્ષણ કરવામાં આવે છે. સફળતા મળ્યા પછી જ મનુષ્ય પર ટ્રાયલ શરૂ કરવામાં આવે છે. AIDS ની સમસ્યા એ છે કે HIV માટે કોઈ પ્રાણી મોડેલ નથી. પ્રાણીઓ પર ટ્રાયલ વિના મનુષ્યો માટે રસી બનાવી શકાતી નથી.

આ પણ વાંચો: Bhakti: શા માટે દ્વારિકાધીશના મંદિર પર ચઢાવાય છે 52 ગજની ધજા ? જાણો, મંદિરની ધજા સાથે જોડાયેલી રસપ્રદ બાબતો

આ પણ વાંચો: ઓમિક્રોન વેરિઅન્ટને પગલે સતર્ક મહારાષ્ટ્ર, અન્ય રાજ્યોમાંથી આવતા લોકોનો RT-PCR ટેસ્ટ ફરજિયાત