Heart Diseases : એન્જિયોપ્લાસ્ટી પછી પણ હૃદયમાં આ સમસ્યાઓ થઈ શકે છે
બાયપાસ સર્જરી કરતાં એન્જીયોપ્લાસ્ટી એ ભરાયેલી ધમનીઓ ખોલવાની સારી રીત છે, તેમ છતાં આ પ્રક્રિયા સાથે સંકળાયેલા કેટલાક જોખમો છે. તે શરીરના ઘણા ભાગોને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે.
પ્રખ્યાત કોમેડિયન રાજુ શ્રીવાસ્તવ(Raju Srivastava)ના ગુરુવારે નવી દિલ્હીના નિગમબોધ ઘાટ ખાતે અંતિમ સંસ્કાર કરવામાં આવ્યા હતા. 10 ઓગસ્ટ 2022 ના રોજ, રાજુ શ્રીવાસ્તવને વર્કઆઉટ દરમિયાન હાર્ટ એટેક આવ્યો. ત્યારબાદ તેમને ઓલ ઈન્ડિયા ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ મેડિકલ સાયન્સ (AIIMS)માં લઈ જવામાં આવ્યા અને એન્જિયોપ્લાસ્ટી કરવામાં આવી. જીમમાં વર્કઆઉટ દરમિયાન તેને છાતીમાં દુખાવો થતાં તેને તબીબી દેખરેખ હેઠળ રાખવામાં આવ્યો હતો. તેઓ 42 દિવસથી વેન્ટિલેટર પર હતા. હોસ્પિટલે સીટી સ્કેન અને એક્સ-રે દ્વારા રાજુ શ્રીવાસ્તવનું વર્ચ્યુઅલ ઓટોપ્સી કર્યું હતું.
એન્જીયોપ્લાસ્ટી એક નાના બલૂન કેથેટરનો ઉપયોગ કરે છે જે વેન પહોળી કરવામાં અને હૃદયમાં રક્ત પ્રવાહને સુધારવામાં મદદ કરવા માટે અવરોધિત રક્ત વાહિનીમાં દાખલ કરવામાં આવે છે. પરંતુ આ પ્રક્રિયા સાથે સંકળાયેલા ઘણા જોખમો છે. ફોર્ટિસ હોસ્પિટલના કાર્ડિયોલોજિસ્ટ ડૉ. ધીરજ ગંડોત્રાના જણાવ્યા અનુસાર, “સ્ટેન્ટ થ્રોમ્બોસિસ, જેને વેસલ ક્લોઝર અને એક્યુટ સ્ટેન્ટ થ્રોમ્બોસિસ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, એ એન્જીયોપ્લાસ્ટીની પ્રોસેસમાંનું એક ગણવામાં આવે છે.” તેમણે કહ્યું કે શ્રેષ્ઠ સાધનો અને સારવાર હોવા છતાં કેટલાક દર્દીઓ સ્ટેન્ટ બંધ થવાથી પીડાય છે. વૈશ્વિક રીતે 3 ટકાથી 5 ટકા સર્જરી સ્ટેન્ટ થ્રોમ્બોસિસમાં પરિણમે છે.
સ્ટેન્ટ થ્રોમ્બોસિસની સમસ્યા પણ છે
સ્ટેન્ટ થ્રોમ્બોસિસ (ST) વિવિધ પદ્ધતિઓના કારણે થઈ શકે છે. એક રિપોર્ટ અનુસાર એસટીને મૃત્યુ સાથે “સ્ટેન્ટ થ્રોમ્બોસિસ મૃત્યુદર અને મૃત્યુદરના ઊંચા દર સાથે સંકળાયેલું છે, જે ઘણીવાર કાર્ડિયાક મૃત્યુ અથવા બિન-ઘાતક મ્યોકાર્ડિયલ ઇન્ફાર્ક્શન તરફ દોરી જાય છે.”
એન્જીયોપ્લાસ્ટી સાથે સંકળાયેલા અન્ય જોખમી પરિબળો
બાયપાસ સર્જરી કરતાં એન્જીયોપ્લાસ્ટી એ ભરાયેલી ધમનીઓ ખોલવાની ઓછી આક્રમક પદ્ધતિ હોવા છતાં, આ પ્રક્રિયા સાથે સંકળાયેલા કેટલાક જોખમો છે.
1.તમારી ધમનીને ફરીથી સાંકડી કરવી – જ્યારે એન્જીયોપ્લાસ્ટીને ડ્રગ-એલ્યુટીંગ સ્ટેન્ટ પ્લેસમેન્ટ સાથે જોડવામાં આવે છે, ત્યારે ત્યાં એક નાનું જોખમ છે કે સારવાર કરવાની ધમની ફરી ભરાઈ જશે. જ્યારે એકદમ મેટલ સ્ટેન્ટનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, ત્યારે ધમની ફરીથી સાંકડી થવાનું જોખમ ઊંચું હોય છે.
2. બ્લડ ક્લોટ– પ્રક્રિયા પછી પણ સ્ટેન્ટની અંદર લોહીના ગંઠાનું નિર્માણ થઈ શકે છે. આ ગંઠા ધમનીને અવરોધિત કરી શકે છે જે હાર્ટ એટેકનું કારણ બને છે. એસ્પિરિનને ક્લોપીડોગ્રેલ, પ્રસુગ્રેલ અથવા અન્ય કોઈપણ દવા સાથે લેવી જોઈએ જે તમારા સ્ટેન્ટમાં ગંઠાઈ જવાની શક્યતાને ઘટાડવા માટે સૂચવ્યા મુજબ લોહીના ગંઠાવાનું જોખમ ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
3. રક્તસ્ત્રાવ – તમને પગ અથવા હાથમાં જ્યાં કેથેટર નાખવામાં આવ્યું હતું ત્યાં રક્તસ્ત્રાવ થઈ શકે છે. સામાન્ય રીતે આ ઘાને કારણે થાય છે પરંતુ કેટલીકવાર ભારે રક્તસ્રાવ થાય છે અને તેને લોહી ચઢાવવાની અથવા સર્જિકલ પ્રક્રિયાની જરૂર પડી શકે છે.
4. હાર્ટ એટેક- જો કે આ શક્યતા ઓછી છે, આ પ્રક્રિયા બાદ હાર્ટ એટેક આવવાની શક્યતા રહેલી છે.
5.કોરોનરી આર્ટરી ડેમેજ- પ્રક્રિયા દરમિયાન કોરોનરી ધમની ફાટી શકે છે અથવા તેને નુકસાન થઈ શકે છે. આ જટિલતાઓને કટોકટી બાયપાસ સર્જરીની જરૂર પડી શકે છે.
6.કિડની સંબંધિત સમસ્યાઓ– એન્જીયોપ્લાસ્ટી અને સ્ટેન્ટ પ્લેસમેન્ટ દરમિયાન વપરાતો રંગ કિડનીને નુકસાન પહોંચાડી શકે છે, ખાસ કરીને એવા લોકોમાં જેમને પહેલાથી જ કિડનીની સમસ્યા હોય. જો તમને ઉચ્ચ જોખમ હોય, તો તમારા ડૉક્ટર તમારી કિડનીને સુરક્ષિત રાખવા માટે પગલાં લઈ શકે છે જેમ કે ઉપયોગમાં લેવાતા કોન્ટ્રાસ્ટ ડાઈની માત્રાને મર્યાદિત કરવી અને પ્રક્રિયા દરમિયાન તમે સારી રીતે હાઇડ્રેટેડ છો તેની ખાતરી કરવી.
7.સ્ટ્રોક – એન્જીયોપ્લાસ્ટી દરમિયાન સ્ટ્રોક ત્યારે થઈ શકે છે જ્યારે કેથેટર એઓર્ટા દ્વારા થ્રેડેડ થાય ત્યારે પ્લેક ઢીલું થઈ જાય છે. જોખમ ઘટાડવા માટે પ્રક્રિયા દરમિયાન બ્લડ થિનર્સનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
8.અસાધારણ હૃદયના ધબકારા – પ્રક્રિયા દરમિયાન, હૃદય ખૂબ ઝડપથી અથવા ખૂબ ધીમેથી ધબકતું હોય છે. પરંતુ કેટલીકવાર તેને દવાઓ અથવા કામચલાઉ પેસમેકરની જરૂર પડે છે.