Health Tips : નાઈટ શિફ્ટમાં કામ કરવાથી વધી જાય છે આરોગ્યલક્ષી મુશ્કેલી, હાર્ટએટેકનું પણ રહે છે જોખમ

આજના કોર્પોરેટ(Corporate ) જગતમાં કર્મચારીઓ પોતાનું કામ સમયસર પૂરું કરવા દિવસ-રાત મહેનત (Hard work ) કરે છે. સ્પર્ધા અને માંગમાં વધારો થવાને કારણે, કંપનીઓને 24X7 ચલાવવાની જરૂર છે. તેમના લક્ષ્યને પ્રાપ્ત કરવા માટે, લોકો રાત્રે પણ કામ કરે છે, જેને નાઇટ શિફ્ટ કહેવામાં આવે છે. પરંતુ આ શિફ્ટમાં લાંબા સમય સુધી કામ કરતા કામદારોને ઘણી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. ન્યુરોસાયકિયાટ્રિસ્ટ ડૉ. સંજય ચુગે ચેતવણી આપી હતી કે જેઓ સ્વાસ્થ્યની ચિંતાઓ સાથે અનિયમિત કલાકો સુધી કામ કરે છે તેઓ પણ માદક દ્રવ્યોના દુરૂપયોગ માટે વધુ પ્રેરાય છે.

ડૉ. સંજય કહે છે કે જ્યારે લોકો નાઇટ શિફ્ટમાં કામ કરતા હોય છે, ખાસ કરીને જ્યારે શિફ્ટ નિયમિતપણે બદલાતી રહે છે, જેનો અર્થ છે કે તમે એક અઠવાડિયા માટે નાઇટ શિફ્ટ કરો છો, પછી બીજા અઠવાડિયે દિવસની પાળી કરો છો, અને પછી બીજા અઠવાડિયે બપોરની પાળી કરો છો, તો તે ઘણી બધી સમસ્યાઓનું કારણ બને છે.

મન પર બદલાતી અસર

તમારા શરીરને દિવસ દરમિયાન સૂવા માટે અને રાત્રે જાગતા રહેવા માટે તૈયાર કરવું શક્ય છે. પરંતુ જો આ તૈયારી યોગ્ય રીતે કરવામાં ન આવે અથવા બિલકુલ કરવામાં ન આવે તો તમે ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનો શિકાર બની શકો છો. બ્રિટિશ મેડિકલ જર્નલમાં 2012ના અભ્યાસમાં તારણ કાઢ્યું હતું કે નાઇટ શિફ્ટમાં કામ કરવાથી વ્યક્તિને હાર્ટ એટેક આવવાની શક્યતા સાત ટકા વધી જાય છે. આ અભ્યાસમાં નાઇટ શિફ્ટ કામદારોને કેમ વધારે જોખમ હતું તે સમજાવવામાં આવ્યું નથી, પરંતુ સંશોધકો માને છે કે ઊંઘની આદતોમાં ફેરફાર બ્લડ પ્રેશર અને રક્ત પરિભ્રમણને અસર કરે છે.

નાઇટ શિફ્ટમાં કામ કરવાથી તમારા માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર પણ નકારાત્મક અસર પડે છે. ઘણા અભ્યાસો દર્શાવે છે કે જ્યારે તમે નાઇટ શિફ્ટમાં કામ કરો છો ત્યારે ડિપ્રેશન અને મૂડ ડિસઓર્ડરનું જોખમ વધી જાય છે. આ તમામ સ્વાસ્થ્ય-સંબંધિત મુદ્દાઓ ઉપરાંત, પદાર્થનો દુરુપયોગ “તમારા અંગત જીવન, તમારા આંતરવ્યક્તિત્વ અથવા સામાજિક જીવનને અને તમારા વ્યાવસાયિક જીવનને પણ સંપૂર્ણપણે બરબાદ કરી શકે છે.” ડૉ ચુગે કહ્યું, “દવાઓમાં તમારા મગજને અસર કરવાની ક્ષમતા હોય છે, તે તમારી કામ કરવાની, ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાની, માહિતી જાળવી રાખવાની ક્ષમતાને અસર કરે છે.

સારી ઊંઘ નથી આવતી

નાઇટ શિફ્ટમાં કામ કરવાથી ઊંઘમાં ખલેલ પડે છે. જ્યારે તમે સૂઈ જાઓ છો, ત્યારે તમારું શરીર ઝેરને બહાર કાઢે છે, ઇજાઓને સાજા કરે છે અને તણાવ ઘટાડે છે. અનિયમિત કલાકો કામ કરવાથી સામાન્ય જીવનશૈલી સંપૂર્ણપણે ખલેલ પહોંચે છે. ડો. ચુગે કહ્યું, “શરીરમાં થતા અન્ય શારીરિક ફેરફારો તણાવ સાથે સંકળાયેલા છે. માનવ શરીરના પ્રાથમિક કાર્યોમાંનું એક જે પ્રભાવિત થાય છે તે છે તમારું ઊંઘનું ચક્ર.”

દારૂના વ્યસની

નાઇટ શિફ્ટ કામદારોની સૌથી સામાન્ય સમસ્યા ઊંઘનો અભાવ છે, જેને ઘણા લોકો આલ્કોહોલનું સેવન કરીને ઠીક કરવાનો પ્રયાસ કરે છે. જ્યારે નાઇટ શિફ્ટ કામદારોને સૂર્યોદય પછી ઘરે પહોંચ્યા પછી ઊંઘવામાં મુશ્કેલી પડે છે, ત્યારે તેમાંથી ઘણાને ઊંઘી જવા માટે એક કે બે ગ્લાસ મદિરાના પીવાની તલપ હોય છે. જ્યારે આ એક અસ્થાયી ઉકેલ તરીકે કામ કરી શકે છે, તે સમયે અને પછી ઊંઘ માટે આલ્કોહોલનું સેવન કરવું જોખમી છે.

(આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી સામાન્ય ધારણાઓ પર આધારિત છે. TV9 આની પુષ્ટિ કરતું નથી. નિષ્ણાતની સલાહ લીધા પછી જ આને અનુસરો.)