Mother Milk : સ્તનપાન દરમ્યાન માતાની આ આદતો દૂધની માત્રા અને ગુણવત્તા પર કરે છે અસર

માતાનું(Mother ) ઘટ્ટ પીળું દૂધ બાળક (Child )માટે જીવનદાયી છે. તે માત્ર બાળકના વિકાસમાં જ મદદરૂપ નથી, પરંતુ રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં(Immunity ) પણ વધારો કરે છે અને શરીર માટે ઘણી રીતે ફાયદાકારક છે. પરંતુ કોઈપણ કારણોસર, જો બાળકને માતાનું દૂધ પૂરતું ન મળે તો તેનો વિકાસ અટકી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, માતાના દૂધની અછત પાછળ ઘણા કારણો હોઈ શકે છે, જેમાંથી એક છે સ્તનપાન દરમિયાન માતાની ખાવાની આદતો. હકીકતમાં, આ સમયગાળા દરમિયાન, આહારનો અભાવ માતાના દૂધમાં મોટાભાગના મેક્રો અને સૂક્ષ્મ પોષકતત્વોની રચનાને અસર કરે છે. આના કારણે માતા અને બાળક બંનેના સ્વાસ્થ્યને બંને રીતે અસર થાય છે અને ઘણા લક્ષણો જોવા મળે છે.

સ્તનપાન કરાવતી વખતે પૂરતું ન ખાવું

સ્તનપાન કરાવતી માતા સારી રીતે ખાતી નથી તો તે અન્ય સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું સૂચક છે. જેનો માતાને સામનો કરવો પડી શકે છે અને તે બાળકને પણ અસર કરી શકે છે. સ્તન દૂધમાં વિટામિન A, D, B6, B12 અને કેટલાક અન્ય B કોમ્પ્લેક્સ જેવા ચોક્કસ સૂક્ષ્મ પોષકતત્વો હોય છે, જે ખોરાકની ખામીઓથી પ્રભાવિત થઈ શકે છે.

સ્તનપાન દરમિયાન યોગ્ય ન ખાવાના 5 લક્ષણો

1. ઓછું દૂધ

માતાના દૂધનો અભાવ એ સંકેત છે કે માતાનો આહાર યોગ્ય નથી. સ્તનપાન દરમિયાન પૂરતો ખોરાક ન લેવાનો આ પ્રથમ સંકેત માનવામાં આવે છે. ઘણી વખત કેટલીક નવી માતાઓ બાળકને જન્મ આપતાની સાથે જ ડાયટ પર જાય છે, જેથી તેમનું વજન ઓછું થઈ શકે. આવી સ્થિતિમાં, અસંતુલિત આહાર દૂધનું ઉત્પાદન ઘટાડે છે અને શરીરમાં નબળાઇ પેદા કરે છે. આ માતાના દૂધની ગુણવત્તાને પણ અસર કરે છે.

2. હતાશાના લક્ષણો

ડિલિવરી પછી, જો માતા ઉદાસી અનુભવવા લાગે છે અથવા ડિપ્રેશનનો શિકાર બને છે, તો તે ખોરાકની અછતનો સંકેત પણ હોઈ શકે છે. જો માતા પોસ્ટપાર્ટમ ડિપ્રેશનથી પીડાતી હોય તો તેને ખોરાકમાં રસ ન હોય. આ માતાના દૂધની માત્રા અને તેના પોષણને અસર કરે છે. ખરેખર, ડિલિવરી પછી શરીર નબળું પડી જાય છે અને પછી વિટામિન્સ અને મિનરલ્સની ઉણપ ડિપ્રેશનને ઉત્તેજિત કરે છે.

3. મંદાગ્નિ-એનોરેક્સિયા

મંદાગ્નિ એ એક રોગ છે જેમાં તમને લાગે છે કે તમે જાડા થઈ ગયા છો. આમાં શરીરનું વજન વધવાનો ડર રહે છે. આવા લક્ષણમાં માતા ખોરાક લેવાનું બંધ કરી દે છે અને ભૂખમરોનો શિકાર બને છે. આ સિવાય વજન ઘટાડવા માટે કસરત શરૂ થાય છે. આ સ્થિતિમાં માતાના દૂધની માત્રા અને ગુણવત્તા પર અસર થવા લાગે છે. આ કિસ્સામાં, સામાન્ય વજન જાળવવા માટે તબીબી સારવારની જરૂર પડી શકે છે.

4. બુલીમીયાના લક્ષણો

બુલીમીઆ એ ખાવાની વિકૃતિ છે. આ સ્થિતિ ધરાવતા લોકો ઓછું ખાવાનું વલણ ધરાવે છે. પછી તેઓ વજન ન વધે તે માટે પગલાં લે છે. જ્યારે માતા ગર્ભાવસ્થા પછી આવું કરવાનું શરૂ કરે છે, ત્યારે શરીરમાં ઘણા લક્ષણો જોવા મળે છે, જેમ કે ઉલટી અને ભૂખ ન લાગવી. આવી સ્થિતિમાં, તમે સારવારમાં દવા અને પોષણને ઠીક કરીને આ સમસ્યાથી બચી શકો છો.

5. બાળકનું વજન વધતું નથી

જો તમારા બાળકનું વજન વધી રહ્યું નથી, તો તે સ્તનપાન દરમિયાન પૂરતો ખોરાક ન મળવાનું લક્ષણ હોઈ શકે છે. સ્તનપાન કરાવતી માતા તરીકે, તમારું બાળક સ્તનપાન કરાવતી વખતે પૂરતું ખાય છે કે કેમ તે જાણવાની શ્રેષ્ઠ રીત એ છે કે તેનું વજન ટ્રેક કરવું. જો બે અઠવાડિયાના વિશિષ્ટ સ્તનપાન પછી તમારા બાળકનું વજન વધતું નથી અથવા ઘટતું નથી, તો તે સ્તનપાન દરમિયાન પૂરતો ખોરાક ન મળવાનું લક્ષણ છે.

સ્તનપાન કરાવતી માતાએ શું ખાવું જોઈએ

માતાના દૂધનું ઉત્પાદન એ શરીર માટે ઊર્જાનો વપરાશ કરતી પ્રક્રિયા છે. સ્તનપાન કરાવતી માતાને તેના BMIના આધારે દરરોજ વધારાની +300-500 કેલરીની જરૂર પડે છે. તેથી, આહારમાં ફળો, શાકભાજી અને ઓમેગા-3 સમૃદ્ધ ખોરાકનો સમાવેશ કરો.

(આ લેખમાં આપવામાં આવેલી માહિતી સામાન્ય ધારણાઓ પર આધારિત છે. TV9 ગુજરાતી તેની પુષ્ટિ કરતું નથી. નિષ્ણાતની સલાહ લીધા પછી જ તેને અનુસરો.)