બટાકાની ખેતી (Potato Crops) ખાસ કરીને ઠંડીની ઋતુમાં કરવામાં આવે છે. જેના કારણે બટાકાનો પાક અનેક રોગો (Diseases)નો ભોગ બને છે. આ રોગો મુખ્યત્વે ફૂગ, શુક્રાણુ અને વાયરસથી ફેલાય છે. વાતાવરણમાં વધુ ભેજ અને મેદાની પ્રદેશોમાં અનુકૂળ આબોહવાને કારણે દર વર્ષે રોગોને કારણે થતું નુકસાન ભયંકર છે. જેના કારણે 50થી 90 ટકા પાક બરબાદ થઈ જાય છે. આવા સંજોગોમાં ખેડૂતો (Farmers)ને સમયસર જીવાતના ઉપદ્રવની સારવાર મળે તે સારું છે.
આ ફંગલ રોગ છે. ફોમા એક્સિગુઆ (Foma Exigua) નામની ફૂગથી થતા ફોલીયર સ્પોટ રોગમાં પાંદડા પર 1.0 થી 2.5 મીમી કદના મોટા, આછા અથવા ઘાટા રંગના ગોળાકાર ફોલ્લીઓ બને છે. ફોમા સારધિના કારણે પાંદડા પર પિન-ટીપ આકારની ફોલ્લીઓ રચાય છે. આ ફોલ્લીઓ લંબગોળ, ગોળ અથવા 4 મીમી સુધીના આકારમાં અનિયમિત હોય છે.
આ ત્રણ રોગો (પ્રારંભિક ઝુલસા, લેટ ઝુલસા અને ફોમા) પેદા કરતા કંદને પણ ચેપ લગાડે છે અને સંગ્રહ દરમિયાન ટકી રહેવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. રોગગ્રસ્ત કંદ આ મોલ્ડ માટે પ્રાથમિક સ્ત્રોત તરીકે કામ કરે છે. સામાન્ય રીતે આ રોગો મધ્યમ તાપમાન (17 થી 25 ° સે) અને ઉચ્ચ ભેજ (75%) પર ફેલાય છે.
ઉપાય
પ્રારંભિક ઝુલસા રોગની જેમ જ આ રોગને પણ મેનેજ કરવો.
ચારકોલ રોટ
આ રોગ મેક્રોફોમિના ફેસિઓલી નામની ફૂગથી થાય છે. આ ફૂગ જમીનમાં જોવા મળે છે. માર્ચ-એપ્રિલમાં ફળદ્રુપ થતા બટાકા પર આ રોગનો હુમલો વધુ જોવા મળે છે. જ્યારે જમીનનું તાપમાન 280 સે.ગ્રે કરતા વધુ હોય છે, ત્યારે આ રોગનો પ્રકોપ વધે છે.
લક્ષણ
દાંડીની સપાટી રાખ રંગની બને છે. કંદને અડીને સ્ટેમનો ભાગ કાળો થઈ જાય છે. મૂળ ભૂરા રંગના બને છે અને સડે છે. તે પછી આ રોગ કંદને ચેપ લગાડે છે અને ધીમે ધીમે આખા બટાકા સડી જાય છે. આ રોગ કંદમાં જ જોવા મળે છે.
ઉપાય
આવી સ્થિતિમાં પાકને વહેલો ખોદી કાઢવો જોઈએ. જો કોઈ કારણસર પાકને મોડો ખોદવો પડે તો ખેતરમાં વહેલું પિયત આપવું, જેથી જમીનનું તાપમાન ન વધે.
નોંધ: ઉપરોક્ત બાબતો કૃષિ નિષ્ણાંતો અનુસાર છે અહીં કોઈ પણ પ્રકારનો દાવો કરવામાં આવતો નથી. સ્થાનિક વિસ્તારની આબોહવા ઉપરોક્ત બાબતોને અનુરૂપ ન પણ હોઈ શકે એટલે નિષ્ણાંતોની સલાહ લેવી હિતાવહ છે.
આ પણ વાંચો: પાયલોટનું પ્લેન ગ્વાલિયર રનવે પર થયું હતું ક્રેશ-લેન્ડ, સરકારે આપ્યું 85 કરોડનું બિલ, જાણો શા માટે
આ પણ વાંચો: આધાર, પાન અને પાસપોર્ટ જેવા ડોક્યુમેન્ટ્સની ઝંઝટ ખતમ ! એક જ Digital ID થી લીંક હશે બધા ડોક્યુમેન્ટ્સ