ગાજર ઘાસ ખેતી માટે ખૂબ જોખમી છે, ઉપજમાં 40 ટકાનો ઘટાડો થાય છે
હરિયાણા કૃષિ વિશ્વવિદ્યાલયના વૈજ્ઞાનિકોએ ખેડૂતોને ગાજર ઘાસના નુકસાન વિશે જાગૃત કરવા અભિયાન શરૂ કર્યું. વૈજ્ઞાનિકોના મતે જ્યારે આ ઘાસ એક જગ્યાએ થીજી જાય છે ત્યારે તે તેની આસપાસ અન્ય કોઈ છોડને જામવા દેતું નથી.
ગાજર ઘાસ (Carrot Grass)માત્ર પાક માટે જ હાનિકારક નથી પરંતુ તે માનવ સ્વાસ્થ્ય પર પણ ખરાબ અસર કરે છે. આને ધ્યાનમાં રાખીને, ચૌધરી સિંહ હરિયાણા કૃષિ (Agriculture)યુનિવર્સિટી, હિસારના વૈજ્ઞાનિકો રાજ્યભરમાં ખેડૂતોને ગાજર ઘાસ વિશે સતત જાગૃત કરી રહ્યા છે. આ અહેવાલમાં યુનિવર્સિટીના સંશોધન વિસ્તારમાં ગાજર ગ્રાસ જાગૃતિ સપ્તાહ અને નાબૂદી અભિયાન હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. કોલેજ ઓફ એગ્રીકલ્ચરના વૈજ્ઞાનિક ડૉ.એસ.કે.પહુજાએ તેની શરૂઆત કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે ગાજર ઘાસથી પાકની ઉપજમાં 40 ટકા સુધીનો ઘટાડો થાય છે.
ગાજર ઘાસના નુકસાનને ધ્યાનમાં રાખીને, આ નિંદણને સમયસર નિયંત્રણમાં લેવાની જરૂર છે. આ કાર્યક્રમ કૃષિ વિજ્ઞાન વિભાગ દ્વારા નિંદણ સંશોધન નિયામક, જબલપુરના સહયોગથી યોજવામાં આવી રહ્યો છે. વિભાગના વડા ડૉ.એસ.કે. ઠકરાલે જણાવ્યું હતું કે આ જીવલેણ વનસ્પતિના સંપર્કમાં આવવાથી લોકોને પણ નુકસાન થાય છે. ખરજવું, એલર્જી, તાવ અને અસ્થમા જેવા રોગો મનુષ્યમાં થાય છે. આ વનસ્પતિને સામૂહિક રીતે જડમૂળથી નાબૂદ કરવાની જરૂર છે.
ઘાસ ક્યાંથી આવ્યું?
આ પ્રસંગે અખિલ ભારતીય નીંદણ સંશોધન પ્રોજેક્ટ હિસાર કેન્દ્રના મુખ્ય સંશોધક ડૉ. ટોડરમલ પુનિયાએ જણાવ્યું કે આ છોડ આપણા દેશમાં વર્ષ 1955માં અમેરિકાથી આયાત કરાયેલા ઘઉં સાથે દાખલ થયો હતો. હવે આ છોડ કદાચ દેશના દરેક ભાગમાં હાજર છે. તે લગભગ 35 મિલિયન હેક્ટર વિસ્તારમાં ફેલાયેલું છે. જ્યારે આ જડીબુટ્ટી એક જગ્યાએ થીજી જાય છે ત્યારે તે તેની આસપાસ અન્ય કોઈ છોડને જામી જવા દેતી નથી. જેના કારણે અનેક મહત્વની ઔષધિઓ અને ઘાસચારો નાશ પામવાની સંભાવના ઉભી થઇ છે.
ખેડૂતોને નુકસાનની માહિતી આપશે
ડૉ.પુનિયાએ માનવ સ્વાસ્થ્યને ધ્યાનમાં રાખીને કોંગ્રેસ ઘાસને નિયંત્રિત કરવા અને કુદરતી વનસ્પતિને લુપ્ત થતી બચાવવા પર ભાર મૂક્યો હતો. આ પ્રસંગે ડૉ.એ.કે.ઢાકા, ડૉ.પરવીન કુમાર, ડૉ.સતપાલ, ડૉ.કવિતા, ડૉ.કૌટિલ્ય, ડૉ.સુશીલ કુમાર, ડૉ.નિધિ કંબોજ અને ડૉ.આર.એસ. દાદરવાલ સહિત ઘણા લોકો હાજર હતા. હરિયાણાના વિવિધ ભાગોમાં સ્થાપિત કૃષિ વિજ્ઞાન કેન્દ્રો દ્વારા ખેડૂતોને ગાજર ઘાસના નુકસાન વિશે જાગૃત કરવામાં આવશે.
ઘાસના કારણે ખર્ચમાં વધારો
ખેતીમાં ઘાસ એક મોટી સમસ્યા છે. પાકના સારા બિયારણ હોવા છતાં જો નિંદણના નિયંત્રણની વ્યવસ્થા ન કરવામાં આવે તો ઉપજમાં ઘટાડો થાય છે. આવી સ્થિતિમાં ખેડૂતો તમામ પ્રકારની દવાઓ વડે ઘાસને ખતમ કરવાનો પ્રયાસ કરે છે, પરંતુ તેનાથી ખેતીનો ખર્ચ વધી જાય છે. ડાંગર, ઘઉં અને શાકભાજીના પાકમાં ઘાસ એ ખેડૂતો માટે મોટો પડકાર છે. જેમણે સમય પર નિયંત્રણ રાખવાની જરૂર છે.