આ વર્ષે 35 વખત ઓલ ટાઈમ હાઈ પર પહોંચ્યું સોનું, કોણ ખરીદી રહ્યું છે આટલું સોનું?

સોનાની કિંમત દરરોજ નવા રેકોર્ડ બનાવી રહી છે. આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં સોનું 35 વખત ઓલ ટાઈમ હાઈ પર પહોંચ્યું છે અને તેની ગતિ અટકવાના કોઈ સંકેત દેખાઈ રહ્યા નથી. આ વર્ષે સોનાની કિંમતમાં 33 ટકાનો વધારો થયો છે. સવાલ એ છે કે સોનાની કિંમત આટલી કેમ વધી રહી છે? તેનું સૌથી મોટું કારણ એ છે કે ઘણા દેશોની સેન્ટ્રલ બેંકો મોટી માત્રામાં સોનું ખરીદી રહી છે. આમાં ભારત, ચીન, તુર્કિયે અને પોલેન્ડની મધ્યસ્થ બેંકો મોખરે છે. વિશ્વના કુલ સોનાના અનામતના 12.1 ટકા સેન્ટ્રલ બેંકો પાસે છે. આ 1990 ના દાયકા પછીનું ઉચ્ચતમ સ્તર છે.

આ વર્ષે કેન્દ્રીય બેંકોના સોનાના ભંડારમાં જંગી વધારો થયો છે અને છેલ્લા એક દાયકામાં આ આંકડો બમણો થયો છે. ભારત, ચીન, તુર્કી અને પોલેન્ડની સેન્ટ્રલ બેંકો સોનાની ખરીદીમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. ચીનના વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં સોનાનો હિસ્સો 5.4 ટકા પર પહોંચી ગયો છે. વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા ધરાવતા આ દેશનો સોનાનો ભંડાર 2,264 ટન પર પહોંચી ગયો છે. વિશ્વમાં સોનાનો સૌથી વધુ વપરાશ ચીનમાં થાય છે. જો કે, વિશ્વના પાંચ દેશો પાસે ચીન કરતાં પણ વધુ સોનાનો ભંડાર છે.

સેન્ટ્રલ બેંકો સોનું કેમ ખરીદી રહી છે?

વર્ષ 2022 અને 2023 માં, વિશ્વભરની કેન્દ્રીય બેંકોએ 1,000 ટન કરતાં વધુ સોનું ખરીદ્યું હતું. તેનું કારણ એ છે કે યુક્રેન યુદ્ધ પછી પશ્ચિમી દેશોએ રશિયાની સંપત્તિ જપ્ત કરી લીધી હતી. આ જ કારણ છે કે વિશ્વભરના દેશો હવે તેમના વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં યુએસ ડોલરનો હિસ્સો ઘટાડી રહ્યા છે અને સોનું વધારી રહ્યા છે. ઉપરાંત, સોનાને ફુગાવા સામે બચાવ તરીકે જોવામાં આવે છે. મધ્ય પૂર્વમાં ચાલી રહેલા તણાવને કારણે પણ સોનાની ચમક વધી છે. ઈતિહાસ એ વાતનો સાક્ષી છે કે દુનિયામાં જ્યારે પણ સંકટ આવે છે ત્યારે સોનાની કિંમત વધી જાય છે.

કોની પાસે સૌથી વધુ સોનું છે?

અમેરિકા પાસે વિશ્વનો સૌથી મોટો સોનાનો ભંડાર છે. આ દેશની સરકારી તિજોરીમાં 8,133 ટન સોનું જમા છે. તે પછી જર્મની (3,353 ટન), ઇટાલી (2,452 ટન), ફ્રાન્સ (2,437 ટન), રશિયા (2,335 ટન) આવે છે. યુરોપના નાના દેશ સ્વિટ્ઝર્લેન્ડ પાસે 1,040 ટન સોનું છે, જાપાન પાસે 847 ટન અને ભારત પાસે 840 ટન સોનું છે. વર્લ્ડ ગોલ્ડ કાઉન્સિલ અનુસાર, ભારતમાં સામાન્ય લોકો પાસે લગભગ 25,000 ટન સોનું છે, જે વિશ્વમાં સૌથી વધુ છે.

સોનાની કિંમત

જ્વેલર્સ અને છૂટક વિક્રેતાઓની ધીમી માંગને કારણે, શુક્રવારે રાષ્ટ્રીય રાજધાનીના બુલિયન માર્કેટમાં સોનાની કિંમત 1,150 રૂપિયા ઘટીને 80,050 રૂપિયા પ્રતિ 10 ગ્રામ થઈ ગઈ છે. ચાંદી પણ વેચવાલીનું દબાણ હેઠળ રહી હતી અને રૂ. 2,000 ઘટીને રૂ. 1 લાખની નીચે રૂ. 99,000 પ્રતિ કિલો પર આવી હતી. એમસીએક્સ ફ્યુચર્સ ટ્રેડમાં, ડિસેમ્બર ડિલિવરી માટે સોનાનો ભાવ રૂ. 406 અથવા 0.52 ટકા ઘટીને રૂ. 77,921 પ્રતિ 10 ગ્રામ થયો હતો. વૈશ્વિક સ્તરે, કોમોડિટી માર્કેટમાં સોનાનો વાયદો 15.90 ડોલર પ્રતિ ઔંસ અથવા 0.58 ટકા ઘટીને 2,733 ડોલર પ્રતિ ઔંસ થયો હતો.