1 સપ્ટેમ્બરથી શેરબજારના નિયમો બદલાશે, નિફ્ટી ગુરુવારે એક્સપાયરી નહીં થાય !

ફ્યુચર્સ એન્ડ ઓપ્શન્સ (F&O) ટ્રેડિંગ કરનારાઓ માટે મોટા સમાચાર છે. અત્યાર સુધી નિફ્ટીની એક્સપાયરી ગુરુવારે થઈ છે. પરંતુ હવે દેશના સૌથી મોટા સ્ટોક એક્સચેન્જ NSE (નેશનલ સ્ટોક એક્સચેન્જ) એ ડેરિવેટિવ્ઝની એક્સપાયરી તારીખમાં ફેરફારની સત્તાવાર જાહેરાત કરી છે. NSE એ જણાવ્યું હતું કે તેણે હવે તેના ઇન્ડેક્સ ડેરિવેટિવ્ઝની સાપ્તાહિક એક્સપાયરી તારીખ ગુરુવારે નહીં પણ મંગળવારે નક્કી કરવાનો નિર્ણય લીધો છે, જેમ અત્યાર સુધી હતું. બીજી તરફ, BSE એ પણ પુષ્ટિ આપી છે કે હવે તેના સેન્સેક્સ ડેરિવેટિવ્ઝની સાપ્તાહિક સમાપ્તિ નિફ્ટીને બદલે ગુરુવારે થશે. BSE અને NSE બંનેને બજાર નિયમનકાર SEBI તરફથી આ માટે મંજૂરી મળી ગઈ છે.

શું છે આખો મામલો?

બજાર નિયમનકાર સેબીએ બીએસઈ અને એનએસઈ બંનેને તેમની એક્સપાયરી તારીખ બદલવાની મંજૂરી આપી છે. આ અંતર્ગત, હવે NSE પર સાપ્તાહિક એક્સપાયરી મંગળવારે થશે અને BSE પર સાપ્તાહિક એક્સપાયરી ગુરુવારે થશે. આ ફેરફારની ભલામણ સેબીની સેકન્ડરી માર્કેટ એડવાઇઝરી કમિટી દ્વારા કરવામાં આવી હતી, ત્યારબાદ આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. પરંતુ આ ફેરફારો 1 સપ્ટેમ્બર, 2025 પછી કરવામાં આવેલા નવા કરારો પર લાગુ થશે.

નવો નિયમ 1 સપ્ટેમ્બર, 2025 થી અમલમાં આવશે.

હાલમાં ચાલી રહેલા કરારોમાં કોઈ ફેરફાર થશે નહીં. એટલે કે, 31 ઓગસ્ટ, 2025 સુધીના તમામ હાલના ડેરિવેટિવ્ઝ અગાઉના એક્સપાયરી સમયપત્રક મુજબ પૂર્ણ થશે. પરંતુ 1 સપ્ટેમ્બર, 2025 પછી, નવા NSE કોન્ટ્રાક્ટ મંગળવારે અને BSE કોન્ટ્રાક્ટ ગુરુવારે એક્સપાયર થશે. દરમિયાન, મનીકંટ્રોલને એ પણ જાણવા મળ્યું છે કે સેબીએ મેટ્રોપોલિટન સ્ટોક એક્સચેન્જ (MSE) ને મંગળવારે એક્સપાયરી રાખવાની મંજૂરી આપી છે પરંતુ તેની શરૂઆતની તારીખ હજુ સુધી નક્કી કરવામાં આવી નથી.

NSE vs BSE: કોને ફાયદો, કોને નુકસાન?

બજાર નિષ્ણાતો કહે છે કે આ પગલાથી NSE ને ફાયદો થઈ શકે છે. તેના ઘટતા ડેરિવેટિવ્ઝ બજાર હિસ્સામાં થોડો વધારો થઈ શકે છે. છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં, BSE ના સેન્સેક્સ ડેરિવેટિવ્ઝમાં જબરદસ્ત વધારો થયો હતો, જેના કારણે NSE પર દબાણ આવ્યું હતું. નાણાકીય વર્ષ 25 માં બીએસઈનું સરેરાશ દૈનિક પ્રીમિયમ ટર્નઓવર ₹11,782 કરોડના વિક્રમી ઉચ્ચ સ્તરે પહોંચ્યું.

ગોલ્ડમેન સૅક્સે BSEને ‘ન્યુટ્રલ’ રેટિંગ આપ્યું

ગ્લોબલ બ્રોકરેજ ફર્મ ગોલ્ડમેન સૅક્સે તેના અહેવાલમાં લખ્યું છે કે સેબીનો આ નિર્ણય BSE માટે ‘દ્વિસંગી ઘટના’ બની શકે છે, જેમાં ફાયદા મર્યાદિત હોઈ શકે છે પરંતુ નુકસાન ખૂબ મોટું હોઈ શકે છે. બ્રોકરેજ કંપનીએ BSE પર ‘ન્યુટ્રલ’ રેટિંગ જાળવી રાખ્યું છે અને શેર માટે ₹2,490 ની લક્ષ્ય કિંમત રાખી છે.

ગોલ્ડમેન સૅક્સના મતે, “જો BSE એ તેની મંગળવારની એક્સપાયરી તારીખ જાળવી રાખી હોત, તો તેનો બજાર હિસ્સો લગભગ સ્થિર રહ્યો હોત. પરંતુ હવે, ગુરુવાર તરફ સ્થળાંતરને કારણે, તે લગભગ 3 ટકા બજાર હિસ્સો ગુમાવી શકે છે. આનાથી ઇન્ડેક્સ ઓપ્શન્સના સરેરાશ દૈનિક વોલ્યુમ (ADP) માં 13% ઘટાડો થઈ શકે છે અને કંપનીની શેર દીઠ કમાણી (EPS) પર 8% ની નકારાત્મક અસર પડી શકે છે.”

એક્સપાયરી ડેટ શું છે?

સારું, જો તમને એક્સપાયરીનો અર્થ ખબર નથી, તો ચાલો તમને જણાવી દઈએ કે શેરબજારમાં, એક્સપાયરી એ ડેટ છે જ્યારે ડેરિવેટિવ્ઝ કોન્ટ્રેક્ટ (જેમ કે વિકલ્પો અથવા ફ્યુચર્સ) ની માન્યતા એક્સપાયરી થાય છે. તે એક્સપાયરી તારીખ સુધીમાં, વેપારીઓએ કાં તો તે કરાર વેચવાનો રહેશે અથવા તેનું સમાધાન કરવું પડશે. ઘણા રોકાણકારો તેમની પોઝિશન બંધ કરે છે અથવા રોલઓવર કરે છે, તેથી એક્સપાયરીના દિવસે આ કોન્ટ્રાક્ટના ભાવમાં તીવ્ર વધઘટ જોવા મળે છે. બજાર નિષ્ણાતો કહે છે કે નવા નિર્ણયથી ટ્રેડિંગ વોલ્યુમમાં વિભાજન થશે, જે સાપ્તાહિક ઓપ્શન ટ્રેડર્સને નવી તકો પૂરી પાડશે.

બંને એક્સચેન્જ પર અલગ અલગ એક્સપાયરી દિવસો હોવાથી હેજિંગ અને ટ્રેડિંગ વ્યૂહરચનામાં પણ મોટો ફેરફાર આવશે. એકંદરે, NSE અને BSE માં ડેરિવેટિવ્ઝ ટ્રેડિંગનો એક નવો યુગ શરૂ થવાનો છે. મોટા રોકાણકારો અને ઓપ્શન ટ્રેડર્સ આ પરિવર્તન પર નજર રાખી રહ્યા છે. આગામી મહિનાઓમાં તેની અસર કેટલી હદ સુધી જશે તે સ્પષ્ટ થશે.

(નોંધ: અહીં આપેલી માહિતી માત્ર જાણકારીના હેતુથી આપવામાં આવી છે, અત્રે એ ઉલ્લેખ કરવો જરૂરી છે કે બજારમાં રોકાણ બજારના જોખમોને આધીન છે. આથી રોકાણ કરતા પહેલા હંમેશા નિષ્ણાતની સલાહ લો)