શું મોંઘવારી અંગે RBI અંધારામાં તીર મારી રહી છે ? ફુગાવાના અંદાજ અત્યાર સુધીમાં 3 વખત બદલાયા છે
ચાલુ નાણાકીય વર્ષ (2022-23) માટે, રિઝર્વ બેંકે ફુગાવાના અનુમાનમાં ત્રણ વખત સુધારો કર્યો છે. MPCની બેઠક બાદ RBIએ મોંઘવારીનું અનુમાન વધારીને 6.7 ટકા કર્યું છે.
કોરોના મહામારી પછી સમગ્ર વિશ્વ અને ભારતની અર્થવ્યવસ્થા (Indian Economy) વિચિત્ર પરિસ્થિતિમાંથી પસાર થઈ રહી છે. જે પરિબળો ઘટવા જોઈએ તે વધી રહ્યા છે, અને જે પરિબળો વધવા જોઈએ તે ઘટી રહ્યા છે. આ સમયે ચારેબાજુ મોંઘવારી (Economy) ની ચર્ચા છે, જે આસમાને છે અને તે સતત નવા રેકોર્ડ બનાવી રહી છે. કોરોનાના કારણે લાદવામાં આવેલા નિયંત્રણોને કારણે અર્થવ્યવસ્થાને ઘણું નુકસાન થયું છે. જ્યારે આર્થિક પ્રવૃતિઓમાં સુધારાનો સમય આવ્યો છે ત્યારે મોંઘવારી મૃત્યુના આરે આવી છે. એકંદરે, વૈશ્વિક અર્થતંત્ર હાલમાં સ્ટેગફ્લેશન એટલે કે વધતી જતી મોંઘવારી અને ઘટતા વિકાસ દર સામે ઝઝૂમી રહ્યું છે.
વિશ્વ બેંકે વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થા માટે તેના વિકાસનું અનુમાન 4.1 ટકાથી ઘટાડીને 2.9 ટકા કર્યું છે. OECD (ઓર્ગેનાઈઝેશન ફોર ઈકોનોમિક કોઓપરેશન એન્ડ ડેવલપમેન્ટ), જે 38 દેશોનો સમાવેશ કરે છે, તેણે પણ વિકાસ દર 4.5 ટકાથી ઘટાડીને 3 ટકા કર્યો છે. IMFએ પહેલાથી જ તેના વિકાસનું અનુમાન ઘટાડીને 3.6 ટકા કરી દીધું છે. વિશ્વ બેંકે ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાના વિકાસ દરનું અનુમાન 8.7 ટકાથી ઘટાડીને 7.5 ટકા કર્યું છે. OECD એ વૃદ્ધિ દરનું અનુમાન 8.1 ટકાથી ઘટાડીને 6.9 ટકા કર્યું છે.
ફુગાવાને કાબૂમાં લેવા વ્યાજ દરમાં વધારો
કોરોના મહામારીને કારણે, વિશ્વભરની કેન્દ્રીય બેંકોએ નાણાકીય વ્યવસ્થામાં પ્રવાહિતા વધારવા માટે વ્યાજ દરોમાં ઘટાડો કર્યો હતો. એક્સેસ લિક્વિડિટીના કારણે ફુગાવો વધ્યો. હવે તેને ઘટાડવા માટે વિશ્વભરની કેન્દ્રીય બેંકો વ્યાજ દરમાં વધારો કરી રહી છે. રિઝર્વ બેંકે 35 દિવસમાં વ્યાજ દરમાં 90 બેસિસ પોઈન્ટનો વધારો કર્યો છે. તરલતાના અભાવે વૃદ્ધિ પર અસર દેખાઈ રહી છે. રોકાણકારો ઓછું રોકાણ કરી રહ્યા છે અને ફુગાવાના કારણે તેઓ સુરક્ષિત રોકાણ તરફ આકર્ષાઈ રહ્યા છે.
ક્રૂડ ઓઈલમાં વધારાને કારણે મોંઘવારીને સપોર્ટ મળી રહ્યો છે
ક્રૂડ ઓઈલમાં વધારો મોંઘવારી વધારવા માટે આગમાં ઘી સમાન કામ કરી રહ્યું છે. યુક્રેન પર હુમલાના કારણે યુરોપ અને અમેરિકાએ રશિયન તેલ પર વિવિધ પ્રકારના પ્રતિબંધો લગાવ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં કાચા તેલ 122 ડોલર પર પહોંચી ગયું છે. ભારત તેની જરૂરિયાતના 85 ટકા તેલની આયાત કરે છે, જેના કારણે તેની સ્થિતિ ગંભીર છે. તાજેતરમાં, રિઝર્વ બેંકે ક્રૂડ ઓઈલનો સરેરાશ દર વધારીને 105 પ્રતિ બેરલ ડોલર કર્યો છે.
બોન્ડ યીલ્ડમાં મોટો ઉછાળો
ફુગાવાના કારણે વ્યાજદરમાં થયેલા વધારાને પરિણામે 10 વર્ષની યુએસ બોન્ડ યીલ્ડ પાંચ મહિનામાં 1.6 ટકાથી વધીને 3 ટકા થઈ ગઈ છે. તે જ સમયે, ભારતમાં 10 વર્ષની બોન્ડ યીલ્ડ 6.4 ટકાથી વધીને 7.5 ટકા થઈ ગઈ છે. વિદેશી રોકાણકારોની વેચવાલીથી આ વર્ષે શેરબજારમાં 10 ટકાથી વધુનો ઘટાડો થયો છે.
આરબીઆઈ ફુગાવાના અનુમાનમાં વધારો કરવાનું ચાલુ રાખે છે
જો આપણે રિઝર્વ બેંકની વાત કરીએ તો તેની તરફથી જે રીતે કોમેન્ટ્રી કરવામાં આવી રહી છે, તે દર્શાવે છે કે વાસ્તવિક પરિસ્થિતિનો કોઈને ખ્યાલ નથી. ચાલુ નાણાકીય વર્ષ માટે, રિઝર્વ બેંકે ફુગાવાના અંદાજમાં ત્રણ વખત ફેરફાર કર્યો છે. પ્રથમ, તેણે નાણાકીય વર્ષ 2022-23 માટે 4.5 ટકા વૃદ્ધિ દરનો અંદાજ મૂક્યો હતો, જે વધારીને 5.7 ટકા કરવામાં આવ્યો હતો, પછી તેને વધારીને 6.7 ટકા કરવામાં આવ્યો છે. આ બેઠકમાં રિઝર્વ બેંકે ક્રૂડ ઓઈલની સરેરાશ કિંમત 105 ડોલર રાખી છે, જે અગાઉ 100 ડોલર રાખવામાં આવી હતી. યુક્રેન સંકટ ખતમ થવાનું નામ નથી લઈ રહ્યું. કોમોડિટી બજારના નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે ક્રૂડ ઓઈલમાં હાલ તેજી રહેશે.