Budget 2021: બજેટ દરમિયાન 3 મહત્વપૂર્ણ શબ્દો સાંભળવામાં આવશે, જાણો તેનો અર્થ અને તેની અર્થતંત્ર ઉપર અસર

Budget 2021:1 ફેબ્રુઆરીએ નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ બજેટ રજૂ કરશે. આ વખતે બજેટ સરકાર માટે ખૂબ પડકારજનક બની રહ્યું છે. ઇતિહાસમાં પહેલીવાર નિર્મલા સીતારામન દેશનું પહેલું ડિજિટલ બજેટ રજૂ કરશે. આ બજેટમાં કઈ જાહેરાતો કરવામાં આવે છે તેની દરેકની નજર છે. બજેટનો ઉલ્લેખ થાય ત્યારે સંબંધિત ત્રણ મહત્વપૂર્ણ શબ્દોનો અર્થ જાણવો જરૂરી બને છો. નાણાં પ્રધાન પોતાના ભાષણમાં તેનો ઘણી વખત ઉલ્લેખ કરશે. તેથી, બજેટને સમજવા માટે આ શબ્દોના અર્થને સમજવું મહત્વપૂર્ણ છે.

Revenue Deficit
નાણાં પ્રધાનના સંબોધનમાં એક ટર્મ રેવેન્યુ ડેફિસિટ (Revenue Deficit)ની હશે. જો સરકારની કુલ આવક તેના ખર્ચ કરતા વધી જાય તો તેને રેવેન્યુ ડેફિસિટ (Revenue Deficit) કહેવામાં આવે છે. Revenue Deficit એટલે કે સામાન્ય કામગીરી માટે સરકાર પાસે પૂરતા પૈસા નથ તો તે બે રીતે નાણાં એકત્રિત કરે છે. પ્રથમ તે ખાનગીકરણ અથવા ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ તરફ જાય છે અને બીજું તે બજારમાંથી લોન લે છે. આ સિવાય સરકાર ટેક્સ રેટમાં વધારો કરે છે અથવા જરૂર પડે તો નવો ટેક્સ વસૂલવામાં આવે છે.

Fiscal Deficit
Fiscal Deficit ને રાજકોષીય નુકશાન કહેવામાં આવે છે. જ્યારે સરકાર કરમાંથી અને આવકના અન્ય માધ્યમોથી મેળવેલી આવક કરતાં વધુ ખર્ચ કરે છે, ત્યારે તેને Fiscal Deficit કહેવામાં આવે છે. તેમાં જૂની લોન પર ચૂકવવામાં આવેલ વ્યાજ પણ શામેલ છે. આ તે જ રકમ છે જે સરકાર બજાર અથવા અન્ય માધ્યમથી એકત્રિત કરે છે. જીડીપી સામે ટકાવારીમાં Fiscal Deficit ની ગણતરી કરવામાં આવે છે.

Primary Deficit
સરકાર લાંબા સમયથી મહેસૂલ ખાધમાં છે. આવી સ્થિતિમાં તે બજારમાંથી લોન લે છે. લોન પર મોટું વ્યાજ ચૂકવવું પડશે. રાજકોષીય ખાધમાં આવકની ખોટ અને જૂના દેવાની ચુકવણી કરવામાં આવતી વ્યાજ શામેલ છે. આવી સ્થિતિમાં, નાણાકીય ખાધથી જૂની લોન પર જ્યારે વ્યાજની રકમ ઓછી કરવામાં આવે છે, ત્યારે તેને Primary Deficit કહેવામાં આવે છે. Primary Deficit માં ઘટાડો દર્શાવે છે કે સરકારની નાણાકીય સ્થિતિમાં સુધારો જોવા મળી રહ્યો છે.