શું તમે બજેટ 2022 વિશેની બધી મોટી બાબતો જાણો છો? કેન્દ્રના ‘અમૃત બજેટ’નું સંપૂર્ણ વિશ્લેષણ, ગામડા-ગરીબથી લઈને ખેડૂતો અને રોજગાર સુધી
બજેટ 2022: સરકારે આવકવેરાના સ્લેબમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી. આનો અર્થ એ થયો કે લોકોને આશા હતી કે કોરોના સમયગાળાની વચ્ચે સરકાર તરફથી રાહત મળશે. સ્લેબમાં ફેરફાર થશે. આવક પર કરવેરાનું પ્રમાણ વધશે. પરંતુ નાણામંત્રીએ કહ્યું કે તમારો આભાર. ટેક્સ ન વધારશો, આને રાહત માનો.
Budget 2022: નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે મંગળવારે સામાન્ય બજેટ રજૂ કર્યું. કેન્દ્ર સરકારે તેને સદીનું અમૃત બજેટ ગણાવ્યું છે. પરંતુ વિપક્ષે બજેટને સદંતર ફગાવી દીધું હતું. આજે આપણે તેના દરેક પાસાઓનું ચોક્કસ અને સંપૂર્ણ વિશ્લેષણ કરીશું. સૌથી પહેલા તો અમે તમને બજેટની મોટી બાબતોને સરળ શબ્દોમાં સમજાવીએ. આ બજેટને ત્રણ કેટેગરીમાં વહેંચી શકાય છે. ભારત એટલે ગામડું, ગરીબથી ખેડૂત. ભારતનો અર્થ સામાન્ય માણસ, યુવા, રોજગાર અને ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અને ત્રીજી શ્રેણી છે ડિજિટલ ઈન્ડિયા.
સૌથી પહેલા આપણે દેશની 60 ટકા વસ્તીની વાત કરીશું.મોદી સરકારના બજેટમાં ગામ, ગરીબ, ખેડૂત પર ફોકસ દર્શાવવામાં આવ્યું હતું. ઘઉં ડાંગર માટે ખેડૂતોના ખાતામાં 2.37 લાખ કરોડ MSP ટ્રાન્સફર કરવામાં આવશે. સરકાર કેમિકલ ફ્રી ઓર્ગેનિક ખેતીને પ્રોત્સાહન આપશે. સરકાર કૃષિ સંબંધિત સ્ટાર્ટઅપ અને ગ્રામીણ સાહસોને નાણાં આપશે. મોદી સરકારના બજેટમાં ગરીબોનું પણ ધ્યાન રાખવામાં આવ્યું છે.
પીએમ આવાસ યોજના હેઠળ આ વર્ષે 80 લાખ નવા મકાનો બનાવવામાં આવશે. હર ઘર નલ સે જલ યોજના હેઠળ 3 કરોડ 80 લાખ પરિવારોને આવરી લેવામાં આવશે.આના માટે 60 હજાર કરોડનું ભંડોળ ફાળવવામાં આવ્યું છે. જ્યાં સુધી સામાન્ય માણસની વાત છે તો તેના સંદર્ભે બજેટમાં ખાસ કંઈ નહોતું.સરકારે આવકવેરાના દરમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી. પરંતુ દેશના યુવાનો માટે મોટી જાહેરાત કરવામાં આવી છે.સામાન્ય બજેટમાં 76 લાખ નવી નોકરીઓનું વચન આપવામાં આવ્યું છે. સરકારે ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર સેક્ટર માટે મોટા પગલા લીધા છે.
કઈ યોજના માટે કેટલું ફંડ
પીએમ ગતિ શક્તિ માસ્ટર પ્લાન દ્વારા રોજગારની તકો ઉભી કરવામાં આવશે. એકલા રોડ ટ્રાન્સપોર્ટ મિનિસ્ટ્રીનું ફંડ લગભગ 2 લાખ કરોડ રૂપિયા છે. સરકારે સંરક્ષણ બજેટમાં પણ વધારો કર્યો છે. આ વખતે 5.25 લાખ કરોડનું ફંડ ફાળવવામાં આવ્યું છે. પરંતુ આ બધાની વચ્ચે બજેટમાં ડિજિટલ ઈન્ડિયાનું વિઝન પણ દેખાઈ રહ્યું છે. દેશમાં ડિજીટલ યુનિવર્સિટી સ્થપાશે 75 જીલ્લાઓમાં ડીજીટલ બેંકીંગ શરૂ કરવામાં આવશે. ચિપ આધારિત ઈ-પાસપોર્ટ વર્ષ 2022-23માં લાગુ કરવામાં આવશે. એક રાષ્ટ્ર, એક નોંધણી યોજના શરૂ કરવામાં આવશે.
આનાથી બિઝનેસ કરવામાં સરળતા રહેશે. આ વર્ષના બજેટમાં સરકારે નવી ડિજિટલ કરન્સી લાવવાની જાહેરાત કરી છે. પરંતુ મોટી વાત એ છે કે સરકાર ડિજિટલ વર્ચ્યુઅલ એસેટ્સ પર પણ 30% ટેક્સ લગાવશે. તમે આ બજેટની મોટી બાબતો સમજી ગયા છો. પરંતુ કોઈ મંત્રાલયને કેટલા પૈસા મળ્યા? કઈ યોજના માટે કેટલું ફંડ ફાળવવામાં આવ્યું છે તે સમજવું પણ જરૂરી છે
સરકારે નાણાકીય વર્ષ 2022-2023માં ખર્ચ માટે 39 લાખ કરોડની ફાળવણી કરી છે. જેમાંથી 5.25 લાખ કરોડ રક્ષા મંત્રાલય માટે ફાળવવામાં આવ્યા છે. કોરોના સમયગાળા દરમિયાન આરોગ્ય ક્ષેત્ર માટે 2.38 લાખ કરોડ રૂપિયા રાખવામાં આવ્યા છે. ઉપભોક્તા અને ખાદ્ય મંત્રાલય માટે બે લાખ સત્તર હજાર કરોડ રૂપિયા આપવામાં આવ્યા હતા. એ જ રીતે રોડ ટ્રાન્સપોર્ટ મંત્રાલય માટે 2 લાખ કરોડનું ફંડ રાખવામાં આવ્યું છે. જો કૃષિ મંત્રાલયની વાત કરીએ તો સરકારના બજેટમાં એક લાખ બત્રીસ હજાર કરોડની ફાળવણી કરવામાં આવી છે.
ગ્રામીણ વિકાસ મંત્રાલયના બજેટમાં એક લાખ 38 હજાર કરોડ રૂપિયા રાખવામાં આવ્યા છે. રેલ્વે મંત્રાલય માટે એક લાખ ચાલીસ હજાર કરોડનું ભંડોળ ફાળવવામાં આવ્યું છે. ગૃહ મંત્રાલય માટે 1 લાખ 85 હજાર કરોડની ફાળવણી કરવામાં આવી હતી. એ જ રીતે, સંચાર મંત્રાલય માટે 1 લાખ 5 હજાર કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા છે જ્યારે રાસાયણિક ખાતર મંત્રાલય માટે 1 લાખ 7 હજાર કરોડ ફાળવવામાં આવ્યા છે.
આ વખતે સરકારનું ફોકસ નાના અને મધ્યમ વેપારીઓ એટલે કે માઇક્રો સ્મોલ એન્ડ મીડિયમ એન્ટરપ્રાઇઝ સેક્ટર પર પણ છે. આ વખતે બજેટમાં MSME સેક્ટરને 1 લાખ 30 હજાર કરોડનું વધારાનું ફંડ આપવામાં આવશે. તેવી જ રીતે વિજ્ઞાન અને પર્યાવરણ માટે અંદાજે 17 હજાર 250 કરોડ રૂપિયાનું બજેટ નક્કી કરવામાં આવ્યું છે.
ક્યાંક સુખ તો ક્યાંક દુ:ખનું બજેટ
આજે સવારે જ્યારે દેશના લોકોએ 11 વાગે ટીવી ખોલ્યું હતું. તેથી દરેકને પોતપોતાની રીતે બજેટ પાસેથી અપેક્ષા હતી. મારા મનમાં પ્રશ્નોની ઝડી હતી. ઉત્સુકતા હતી.પરંતુ લગભગ દોઢ કલાક પછી જ્યારે બજેટ સ્પીચ પુરુ થયું. તો ખબર પડી કે આ બજેટ ક્યાંક સુખ તો ક્યાંક દુ:ખ લઈને આવ્યું છે. સામાન્ય માણસ એટલે કે આવકવેરા ભરનારાઓ શું વિચારે છે. તે બજેટમાં જોવા મળ્યું નથી. સળંગ નવમું વર્ષ. સરકારે આવકવેરાના સ્લેબમાં કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી. આનો અર્થ એ થયો કે લોકોને આશા હતી કે કોરોના સમયગાળાની વચ્ચે સરકાર તરફથી રાહત મળશે.
સ્લેબમાં ફેરફાર થશે. આવક અંગે ટેક્સનો વ્યાપ વધશે.પરંતુ નાણામંત્રીએ કહ્યું કે તમારો આભાર. ટેક્સ ન વધારશો, આને રાહત માનો. જો કે આ બધાની વચ્ચે સરકારે કરદાતાઓને કેટલીક અન્ય રાહત આપી છે.જેમ કે વિકલાંગ લોકોના માતા-પિતાને ટેક્સમાં છૂટ મળશે. સરકારે આવકવેરા રિટર્નમાં ફેરફારની સુવિધા આપી છે. હવે બે વર્ષ જૂનું ITR અપગ્રેડ કરી શકાશે. પરંતુ દંડ ભરવો પડશે.
આટલું જ નહીં, જો આવકવેરા રિટર્ન ભરવામાં કોઈ ભૂલ હશે તો તમે તેને સુધારી શકશો. સ્વાભાવિક છે કે, સરકાર કર પ્રણાલીમાં સુધારા પર ધ્યાન આપી રહી છે.અને આ જ દ્રષ્ટિકોણ આજે ટેક્સ સંબંધિત અન્ય જાહેરાતોમાં પ્રતિબિંબિત થયું હતું. કેન્દ્ર સરકારે સહકારી મંડળીઓ પરના ટેક્સ અને સરચાર્જમાં ઘટાડો કર્યો છે. ટેક્સનો દર 18% થી ઘટાડીને 15% કર્યો. સરચાર્જ 12% થી ઘટાડીને 7% કરવામાં આવ્યો. અત્યાર સુધી એક કરોડની કમાણી પર કોર્પોરેટ ટેક્સ લાગે છે. હવે આ મર્યાદા વધારીને 10 કરોડ કરવામાં આવી છે.
સરકારના કહેવા પ્રમાણે જ્યાં તક હતી ત્યાં રાહત આપવામાં આવી હતી
દેશમાં આ સમયે મોંઘવારી એક મોટો પડકાર છે.અને આ કોઈ છુપી વાત નથી. પેટ્રોલ ડીઝલથી લઈને ખાદ્યપદાર્થો સુધી. રાંધણગેસથી લઈને ખાદ્યતેલ અને શાકભાજીના ભાવોએ સામાન્ય લોકોની કમર તોડી નાખી છે. દેશના લોકો, ખાસ કરીને મહિલાઓને અપેક્ષા હતી કે સરકાર મોંઘવારી પર અંકુશ મેળવવા માટે કેટલાક પગલાં લેશે. આના પર નાણામંત્રીએ કહ્યું કે તેઓ આ સમસ્યાઓને સમજે છે. તેથી, સમયાંતરે પગલાં લેવામાં આવે છે.
મતલબ કે હાલમાં આ બજેટમાં સામાન્ય માણસ માટે કંઈ ખાસ નહોતું. જે તે પોતાના માટે યોગ્ય કહી શકે છે.પરંતુ એ પણ સત્ય છે કે કોરોનાના સમયગાળા દરમિયાન સરકાર છેલ્લા બે વર્ષથી અર્થતંત્રને ચલાવવા માટે બૂસ્ટર ડોઝ આપવામાં આવ્યો હતો.રાહતનો અવકાશ મર્યાદિત હતો. તેથી સરકારના કહેવા મુજબ જ્યાં તક હતી ત્યાં રાહત આપવામાં આવી હતી.
