ભારતીય હોકી (Indian Hockey) ની કથળેલી હાલતનો અંત આવ્યો છે. ફરી એકવાર હોકી તેના દબદબા પર પરત ફરવા લાગી છે. ટોક્યો ઓલિમ્પિક (Tokyo Olympics) માં ભારતીય મહિલા અને પુરૂષ હોકી ટીમોએ પોતાનો દમ દેખાડ્યો હતો. ભારતીય હોકીનો ઇતિહાસ સોનેરી રહ્યો છે. હોકીના જાદૂગર મેજર ધ્યાનચંદ (Majaor Dhyanchand) ની ભૂમિકા પણ તે સોનેરી ઇતિહાસના પાનાઓને લખવામાં મહત્વની રહી છે.
મેજર ધ્યાનચંદના પિતા પણ હોકીના એક સારા ખેલાડી હતા. આમ તેમના પરિવારમાં હોકીનુ મહત્વ પહેલા થી જ રહ્યુ હતુ. જોકે ધ્યાનચંદને હોકી કરતા વધુ રસ રેસલીંગમાં હતો. તેઓ સેનામાં ભરતી થવા દરમ્યાન તેઓ શારીરીક પ્રવૃત્તીઓ માટે હોકી રમવી શરુ કરી હતી, બસ ત્યારથી જ તેઓને હોકી પ્રત્યે પ્રેમ વધવા લાગ્યો હતો. જે શોખ આગળ જતા તેમના ઝનૂનમાં બદલાઇ ગયો હતો. જે ઝનૂને ભારતીય હોકીને ઉંચાઇઓ પર પહોંચાડવાની મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી.
મીડિયા રીપોર્ટનુસાર તેઓ ધ્યાન સિંહમાંથી ધ્યાન ‘ચંદ’ બનવાની કહાની પણ રસપ્રદ છે. તેમના કોચે તેમને કહ્યુ હતુ કે, એક દિવસ એવો જરુર આવશે કે, રમત જગતમાં આકાશના ચાંદની જેમ આ પૃથ્વી પર તમે ચમકશો. ત્યારે તેમને નવુ નામ ધ્યાનચંદ આપવામાં આવ્યુ હતુ. બાદમાં તે ધ્યાનચંદ થી વિખ્યાત થઇ ગયા હતા. ધ્યાનચંદ હોકીના અભ્યાસ માટે ચાંદની રાતોના અજવાળાના દિવસોની રાહ જોતા રહેતા હતા. અને આમ ચાંદની રાતોમાં તેઓ હોકીનો અભ્યાસ કરી લેતા હતા.
ધ્યાનચંદને એક સમયે જર્મનીના હિટલરે (Adolf Hitler)પણ પોતાના દેશની નાગરીકતા આપવાની ઓફર કરી હતી. સાથે જ તેમની સેનામાં કર્નલના પદને પણ ઓફર કરવામાં આવ્યુ હતુ. પરંતુ તે લાલચ ધ્યાન ચંદના ભારતીય હોકી પ્રત્યે જોડાણ અને ધ્યાનથી ભટકાવવામાં સફળ રહી શકી નહોતી.
મીડિયા રિપોર્ટસના મુજબ હિટલરને એક મહત્વની મેચમાં જર્મનીને ધ્યાનચંદ સાથે ભારતીય ટીમ સામે જીત જોવી હતી. પરંતુ ધ્યાનચંદ અને તેમની ટીમની વિશ્વભરમાં એક આગવી ધાક હતી. જેનાથી મોટા ભાગની ટીમો પહેલાથી જ દબાણ હેઠળ રહેતી હતી. આવી સ્થિતીમાં હિટલરને માટે જીત એક સપનુ હોય એ સ્વાભાવિક છે.
ભારતીય ટીમને હરાવવા માટે મેદાનને ભેજવાળુ કરી દેવામાં આવ્યુ હતુ. જેથી સસ્તા જૂતાં પહેરીને મેદાને ઉતરનારા ભારતીય ખેલાડીઓને રમવામાં સમસ્યા સર્જાય. તે મેચમાં બ્રેક પહેલા જર્મનીને તેમની આ અંચાઇ કામ પણ લાગી હતી. પરંતુ બ્રેક બાદ તો જાણે સૌ કોઇ ચોંકી ગયા હતા. કારણ કે પગમાંથી બુટ ઉતારીને મેજર ધ્યાનચંદ ભારતીય ટીમને જીત અપાવવા માટે ખૂલ્લા પગે મેદાનમાં ઉતર્યા હતા. ભારતીય હોકી ટીમે જર્મનીને હિટલરની નજર તળે જ 8-1 થી પરાસ્ત કરી દીધુ હતુ.
જર્મની સામે ભારતની રમત જોઇને હિટલર દંગ હતો. જર્મની હાર પહેલાથી જ નિશ્વિત થઇ જતા હિટલર એ મેચ છોડીને ચાલી નિકળ્યો હતો. પરંતુ બાદમાં મેજર સહિતની ટીમને ભોજન માટે નિમંત્રણ આપ્યુ. જેમાં મેજર ધ્યાન ચંદ થી તે ખૂબ પ્રભાવિત હતો. તેણે મેજરને પૂછી લીધુ હતુ કે, હોકી ઉપરાંત શુ કરો છો ? જવાબમાં ધ્યાન ચંદે કહ્યુ, હું ભારતીય સેનામાં લાંન્સ નાયક છુ. જેને લઇ હિટલરે પ્રસ્તાવ રાખ્યો હતો કે, મારા ત્યાં આવી જોઓ હું તમને ફીલ્ડ માર્શલના પદે બિરાજમાન કરીશ. ખૂબ વિનમ્રતા સાથે મેજર ધ્યાને તેમના પ્રસ્તાવનો ઇન્કાર કરી દીધો હતો.