હવે તમારૂ બાળક પણ પરીક્ષામાં ‘ટોપ’કરશે! બસ આટલી ટિપ્સ ફોલો કરો

પરીક્ષાનો સમય નજીક આવતા, વિદ્યાર્થીઓને લાંબા સમય સુધી અભ્યાસ કરવું કઠિન લાગે છે. કલાકો સુધી વાંચ્યા બાદ પણ થાક અને તણાવ સામાન્ય બાબત બની જાય છે. તમારા અભ્યાસને વધુ અસરકારક બનાવવા અને પરીક્ષામાં ઉત્તમ ગુણ મેળવવા માટે, અમે નિષ્ણાતોના માર્ગદર્શનથી તૈયાર કરેલી ટોચની 10 અભ્યાસ ટિપ્સ અને કૌશલ્યો રજૂ કરીએ છીએ, જે તમને ફોકસ અને સારી રીતે અભ્યાસની તૈયારી કરવામાં મદદ કરશે.

| Updated on: Oct 24, 2025 | 4:29 PM
4 / 10
અભ્યાસ કરતી વખતે સૌથી મોટી અડચણ ધ્યાન ભંગ થવાની હોય છે, ખાસ કરીને મોબાઇલ ફોન જેવી વસ્તુઓથી. જ્યારે તમે વાંચન માટે બેસો, ત્યારે તમારા ફોનને બંધ કરવો કે પછી બીજા રૂમમાં રાખવો ખૂબ જરૂરી છે. વારંવાર આવતાં મેસેજ, નોટિફિકેશન અથવા સોશિયલ મીડિયા એલર્ટ તમારું ધ્યાન ખેચી લે છે અને અભ્યાસમાં એકાગ્રતા ગુમાવી દે છે. તેથી અભ્યાસ સમય દરમિયાન તમારા આસપાસની તમામ વિક્ષેપકારક વસ્તુઓ દૂર રાખો,  જેમ કે ટીવી, મોબાઇલ, ગેમ્સ અથવા અશાંત વાતાવરણ. જો શક્ય હોય તો ‘ડિસ્ટર્બ ન કરો’ (Do Not Disturb) મોડનો ઉપયોગ કરો જેથી તમારું ધ્યાન સંપૂર્ણ રીતે અભ્યાસ પર ટકી રહે. આ રીતે તમે ઓછા સમયમાં વધુ માહિતી યાદ રાખી શકશો અને અભ્યાસની ગુણવત્તા પણ વધારશો. ( Credits: AI Generated )

અભ્યાસ કરતી વખતે સૌથી મોટી અડચણ ધ્યાન ભંગ થવાની હોય છે, ખાસ કરીને મોબાઇલ ફોન જેવી વસ્તુઓથી. જ્યારે તમે વાંચન માટે બેસો, ત્યારે તમારા ફોનને બંધ કરવો કે પછી બીજા રૂમમાં રાખવો ખૂબ જરૂરી છે. વારંવાર આવતાં મેસેજ, નોટિફિકેશન અથવા સોશિયલ મીડિયા એલર્ટ તમારું ધ્યાન ખેચી લે છે અને અભ્યાસમાં એકાગ્રતા ગુમાવી દે છે. તેથી અભ્યાસ સમય દરમિયાન તમારા આસપાસની તમામ વિક્ષેપકારક વસ્તુઓ દૂર રાખો, જેમ કે ટીવી, મોબાઇલ, ગેમ્સ અથવા અશાંત વાતાવરણ. જો શક્ય હોય તો ‘ડિસ્ટર્બ ન કરો’ (Do Not Disturb) મોડનો ઉપયોગ કરો જેથી તમારું ધ્યાન સંપૂર્ણ રીતે અભ્યાસ પર ટકી રહે. આ રીતે તમે ઓછા સમયમાં વધુ માહિતી યાદ રાખી શકશો અને અભ્યાસની ગુણવત્તા પણ વધારશો. ( Credits: AI Generated )

5 / 10
અભ્યાસ કરતી વખતે સતત લાંબા સમય સુધી બેસી રહેવું શરીર અને મન બંને માટે થાકજનક બની શકે છે. તેથી દર 45 થી 60 મિનિટના અભ્યાસ પછી આશરે 5 થી 10 મિનિટનો ટૂંકો વિરામ લેવો અત્યંત લાભદાયક છે. આ નાના બ્રેક દરમિયાન થોડુ ચાલો, પાણી પીઓ અથવા આંખોને આરામ આપો. આ પ્રક્રિયા તમારા મગજને ફરી તાજગી આપે છે અને ધ્યાન કેન્દ્રિત રાખવામાં મદદરૂપ બને છે. લાંબા સમય સુધી સતત અભ્યાસ કરતાં ટૂંકા વિરામો તમારી યાદશક્તિ અને સમજશક્તિ વધારવામાં મદદ કરે છે. અભ્યાસ અને આરામ વચ્ચેનું સંતુલન જાળવી રાખવાથી તમારું શૈક્ષણિક પ્રદર્શન વધુ સુધરે છે અને તમે વધુ અસરકારક રીતે માહિતી ગ્રહણ કરી શકો છો. ( Credits: AI Generated )

અભ્યાસ કરતી વખતે સતત લાંબા સમય સુધી બેસી રહેવું શરીર અને મન બંને માટે થાકજનક બની શકે છે. તેથી દર 45 થી 60 મિનિટના અભ્યાસ પછી આશરે 5 થી 10 મિનિટનો ટૂંકો વિરામ લેવો અત્યંત લાભદાયક છે. આ નાના બ્રેક દરમિયાન થોડુ ચાલો, પાણી પીઓ અથવા આંખોને આરામ આપો. આ પ્રક્રિયા તમારા મગજને ફરી તાજગી આપે છે અને ધ્યાન કેન્દ્રિત રાખવામાં મદદરૂપ બને છે. લાંબા સમય સુધી સતત અભ્યાસ કરતાં ટૂંકા વિરામો તમારી યાદશક્તિ અને સમજશક્તિ વધારવામાં મદદ કરે છે. અભ્યાસ અને આરામ વચ્ચેનું સંતુલન જાળવી રાખવાથી તમારું શૈક્ષણિક પ્રદર્શન વધુ સુધરે છે અને તમે વધુ અસરકારક રીતે માહિતી ગ્રહણ કરી શકો છો. ( Credits: AI Generated )

6 / 10
વિદ્યાર્થીઓ માટે અભ્યાસ દરમિયાન યોગ્ય આહાર અને પૂરતું પાણી પીવું અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે. જ્યારે તમે લાંબા સમય સુધી અભ્યાસ કરો છો, ત્યારે તમારા મગજને સતત ઊર્જાની જરૂર પડે છે. તેથી, દિવસ દરમિયાન પૂરતું પાણી પીવાથી શરીર હાઈડ્રેટ રહે છે અને થાક ઓછો લાગે છે. સાથે જ, ફળો, સૂકા મેવાં અથવા હલકા નાસ્તા લેવાનું ધ્યાન રાખો, કારણ કે તેમાં રહેલા વિટામિન્સ, પ્રોટીન અને નેચરલ સુગર તમારા મગજને સક્રિય અને ચેતન રાખે છે. ( Credits: AI Generated )

વિદ્યાર્થીઓ માટે અભ્યાસ દરમિયાન યોગ્ય આહાર અને પૂરતું પાણી પીવું અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે. જ્યારે તમે લાંબા સમય સુધી અભ્યાસ કરો છો, ત્યારે તમારા મગજને સતત ઊર્જાની જરૂર પડે છે. તેથી, દિવસ દરમિયાન પૂરતું પાણી પીવાથી શરીર હાઈડ્રેટ રહે છે અને થાક ઓછો લાગે છે. સાથે જ, ફળો, સૂકા મેવાં અથવા હલકા નાસ્તા લેવાનું ધ્યાન રાખો, કારણ કે તેમાં રહેલા વિટામિન્સ, પ્રોટીન અને નેચરલ સુગર તમારા મગજને સક્રિય અને ચેતન રાખે છે. ( Credits: AI Generated )

7 / 10
અભ્યાસ દરમિયાન મનની એકાગ્રતા જાળવવા માટે પોમોડોરો ટેકનિક  ખૂબ જ અસરકારક રીત છે. આ પદ્ધતિમાં તમે 25 મિનિટ પૂરું ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને અભ્યાસ કરો છો અને પછી 5 મિનિટનો ટૂંકો વિરામ લો છો. આ એક “પોમોડોરો સેશન” ગણાય છે. ચાર સેશન પૂર્ણ થયા પછી તમે 15-20 મિનિટનો લાંબો બ્રેક લઈ શકો છો. આ રીતનો મુખ્ય હેતુ એ છે કે મગજ સતત દબાણ હેઠળ કામ કરીને થાકી ન જાય. ટૂંકા વિરામો મગજને નવી તાજગી આપે છે, જેના કારણે ધ્યાન વધુ ટકે છે અને યાદશક્તિ પણ મજબૂત બને છે. ( Credits: AI Generated )

અભ્યાસ દરમિયાન મનની એકાગ્રતા જાળવવા માટે પોમોડોરો ટેકનિક ખૂબ જ અસરકારક રીત છે. આ પદ્ધતિમાં તમે 25 મિનિટ પૂરું ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને અભ્યાસ કરો છો અને પછી 5 મિનિટનો ટૂંકો વિરામ લો છો. આ એક “પોમોડોરો સેશન” ગણાય છે. ચાર સેશન પૂર્ણ થયા પછી તમે 15-20 મિનિટનો લાંબો બ્રેક લઈ શકો છો. આ રીતનો મુખ્ય હેતુ એ છે કે મગજ સતત દબાણ હેઠળ કામ કરીને થાકી ન જાય. ટૂંકા વિરામો મગજને નવી તાજગી આપે છે, જેના કારણે ધ્યાન વધુ ટકે છે અને યાદશક્તિ પણ મજબૂત બને છે. ( Credits: AI Generated )

8 / 10
અભ્યાસ શરૂ કરતા પહેલા તમારી તમામ જરૂરી સામગ્રી  જેમ કે પુસ્તકો, નોટબુક, પેન, પેન્સિલ, માર્કર અને અન્ય અભ્યાસ ઉપકરણો એક જ જગ્યાએ તૈયાર રાખવા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ નાના દેખાતા પગલાથી સમય બચી શકે છે અને અભ્યાસ દરમિયાન ધ્યાન ભંગ થવાની શક્યતા ઘટે છે. જ્યારે તમે અભ્યાસની વચ્ચે વારંવાર ઊઠીને વસ્તુઓ લાવવા જાવ છો, ત્યારે તમારા ધ્યાનનો પ્રવાહ તૂટી જાય છે. માનસશાસ્ત્ર અનુસાર, એકવાર મગજનું એકાગ્ર ધ્યાન તૂટી જાય પછી તેને ફરીથી પુરું ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા માટે સરેરાશ 10 થી 15 મિનિટ લાગી શકે છે. એટલે, શરૂ કરતા પહેલા તમારી સામગ્રી તૈયાર રાખવી એક પ્રભાવશાળી અભ્યાસની ચાવી છે. ( Credits: AI Generated )

અભ્યાસ શરૂ કરતા પહેલા તમારી તમામ જરૂરી સામગ્રી જેમ કે પુસ્તકો, નોટબુક, પેન, પેન્સિલ, માર્કર અને અન્ય અભ્યાસ ઉપકરણો એક જ જગ્યાએ તૈયાર રાખવા ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. આ નાના દેખાતા પગલાથી સમય બચી શકે છે અને અભ્યાસ દરમિયાન ધ્યાન ભંગ થવાની શક્યતા ઘટે છે. જ્યારે તમે અભ્યાસની વચ્ચે વારંવાર ઊઠીને વસ્તુઓ લાવવા જાવ છો, ત્યારે તમારા ધ્યાનનો પ્રવાહ તૂટી જાય છે. માનસશાસ્ત્ર અનુસાર, એકવાર મગજનું એકાગ્ર ધ્યાન તૂટી જાય પછી તેને ફરીથી પુરું ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા માટે સરેરાશ 10 થી 15 મિનિટ લાગી શકે છે. એટલે, શરૂ કરતા પહેલા તમારી સામગ્રી તૈયાર રાખવી એક પ્રભાવશાળી અભ્યાસની ચાવી છે. ( Credits: AI Generated )

9 / 10
અભ્યાસમાં સફળતા મેળવવા માટે જેટલી મહત્વપૂર્ણ  મહેનત છે, એટલી જ જરૂરી છે પૂરતી ઊંઘ. વિદ્યાર્થીઓએ દરરોજ રાત્રે ઓછામાં ઓછા 7 થી 8 કલાકની ગુણવત્તાસભર ઊંઘ લેવી જોઈએ. જ્યારે શરીર અને મગજ બંને પૂરતો આરામ મેળવે છે, ત્યારે મગજ નવી માહિતી વધુ ઝડપથી સમજી શકે છે અને યાદ રાખવાની ક્ષમતા પણ સુધરે છે.સારી ઊંઘ લેવાનો અર્થ માત્ર આંખો બંધ કરીને સૂઈ જવું નથી, પરંતુ તે એક નિયમિત સમયપત્રક જાળવીને શરીરને આરામ આપવાનો પ્રયોગ છે. દરરોજ એક જ સમયે સૂવું અને એક જ સમયે ઉઠવું શરીરના બાયોલોજિકલ ક્લોકને સંતુલિત રાખે છે, જેનાથી તમારું ધ્યાન, સ્મરણશક્તિ અને એકાગ્રતા વધે છે. ( Credits: AI Generated )

અભ્યાસમાં સફળતા મેળવવા માટે જેટલી મહત્વપૂર્ણ મહેનત છે, એટલી જ જરૂરી છે પૂરતી ઊંઘ. વિદ્યાર્થીઓએ દરરોજ રાત્રે ઓછામાં ઓછા 7 થી 8 કલાકની ગુણવત્તાસભર ઊંઘ લેવી જોઈએ. જ્યારે શરીર અને મગજ બંને પૂરતો આરામ મેળવે છે, ત્યારે મગજ નવી માહિતી વધુ ઝડપથી સમજી શકે છે અને યાદ રાખવાની ક્ષમતા પણ સુધરે છે.સારી ઊંઘ લેવાનો અર્થ માત્ર આંખો બંધ કરીને સૂઈ જવું નથી, પરંતુ તે એક નિયમિત સમયપત્રક જાળવીને શરીરને આરામ આપવાનો પ્રયોગ છે. દરરોજ એક જ સમયે સૂવું અને એક જ સમયે ઉઠવું શરીરના બાયોલોજિકલ ક્લોકને સંતુલિત રાખે છે, જેનાથી તમારું ધ્યાન, સ્મરણશક્તિ અને એકાગ્રતા વધે છે. ( Credits: AI Generated )

10 / 10
અભ્યાસ કરતી વખતે પોતાને પ્રોત્સાહિત રાખવું ખૂબ જ જરૂરી છે, અને આ માટે સકારાત્મક પુરસ્કારની રીત ખૂબ અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે. જ્યારે તમે કોઈ અભ્યાસનું લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કરો છો જેમ કે દિવસના અભ્યાસનો ટાર્ગેટ પૂરો કરવો, નવા અધ્યાયને સમજી લેવો અથવા પરીક્ષા માટે તૈયાર કરેલી યાદશક્તિ ચકાસવી, ત્યારે પોતાની જાતને એક નાની ભેટ આપવી તમારી પ્રગતિને માન્યતા આપે છે. નિયમિત રીતે આ રીત અપનાવવાથી, તમારું મન અભ્યાસ સાથે જોડાયેલ રહે છે, થાક અને નિરાશા ઓછી થાય છે, અને લાંબા સમય સુધી અભ્યાસને મજા સાથે ચાલુ રાખી શકાય છે. આ રીતને પોઝિટિવ રીઈનફોર્સમેન્ટ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જે તમારા લક્ષ્યોને પ્રાપ્ત કરવા માટે તમને મનોવિજ્ઞાનિક રીતે સક્રિય રાખે છે. ( નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી પબ્લિક ડોમેન પરથી લેવામાં આવી છે, જે ફક્ત તમારી જાણકારી માટે છે.) ( Credits: AI Generated )

અભ્યાસ કરતી વખતે પોતાને પ્રોત્સાહિત રાખવું ખૂબ જ જરૂરી છે, અને આ માટે સકારાત્મક પુરસ્કારની રીત ખૂબ અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે. જ્યારે તમે કોઈ અભ્યાસનું લક્ષ્ય પ્રાપ્ત કરો છો જેમ કે દિવસના અભ્યાસનો ટાર્ગેટ પૂરો કરવો, નવા અધ્યાયને સમજી લેવો અથવા પરીક્ષા માટે તૈયાર કરેલી યાદશક્તિ ચકાસવી, ત્યારે પોતાની જાતને એક નાની ભેટ આપવી તમારી પ્રગતિને માન્યતા આપે છે. નિયમિત રીતે આ રીત અપનાવવાથી, તમારું મન અભ્યાસ સાથે જોડાયેલ રહે છે, થાક અને નિરાશા ઓછી થાય છે, અને લાંબા સમય સુધી અભ્યાસને મજા સાથે ચાલુ રાખી શકાય છે. આ રીતને પોઝિટિવ રીઈનફોર્સમેન્ટ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જે તમારા લક્ષ્યોને પ્રાપ્ત કરવા માટે તમને મનોવિજ્ઞાનિક રીતે સક્રિય રાખે છે. ( નોંધ: અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી પબ્લિક ડોમેન પરથી લેવામાં આવી છે, જે ફક્ત તમારી જાણકારી માટે છે.) ( Credits: AI Generated )