કાનુની સવાલ: શું 500 અને 1000 રૂપિયાની જૂની નોટ રાખવા બદલ સજા થઈ શકે છે? જાણો શું કહે છે કાયદો
થોડા દિવસો પહેલા જ દિલ્હીના વઝીરપુર વિસ્તારમાંથી ચલણમાંથી રદ કરાયેલી ₹500 અને ₹1000 ની નોટો મળી આવી હતી. આ દરમિયાન ચાલો જાણીએ કે શું એક પણ જૂની નોટ રાખવાથી સજા થઈ શકે છે.
કેટલાક લોકો શૈક્ષણિક અથવા શોખના હેતુ માટે જૂની ચલણી નોટો રાખે છે. જો કોઈ વ્યક્તિ સિક્કાશાસ્ત્રી, શોધકર્તા અથવા કરન્સી કલેક્ટર છે તો તે 25 જેટલી જૂની નોટો રાખવાની પરવાનગી ધરાવે છે. આ ફક્ત અભ્યાસ, પ્રદર્શન અથવા સંગ્રહ હેતુઓ માટે રાખી શકાય છે, પરંતુ વ્યવહારો અથવા નાણાકીય હેતુઓ માટે તેનો ઉપયોગ કરી શકાતો નથી.
જો મર્યાદા ઓળંગાઈ જાય તો શું થાય છે?: જો કોઈ વ્યક્તિ પરવાનગી કરતાં વધુ જૂની નોટો રાખતો જોવા મળે છે તો ગુનો નાણાકીય હશે. સજામાં ફક્ત નાણાકીય દંડનો સમાવેશ થાય છે, કેદ નહીં. લઘુત્તમ દંડ ₹10,000 છે, પરંતુ તે જપ્ત કરાયેલી વધારાની નોટોના મૂળ મૂલ્યના પાંચ ગણા સુધી હોઈ શકે છે.
જેલની સજા નહીં: સૌથી અગત્યનું 2017ના કાયદા હેઠળ મોટી માત્રામાં રદ થયેલી નોટો રાખવા બદલ જેલની સજા નહીં થાય. ઘણા નાણાકીય ગુનાઓથી વિપરીત, આ કાયદો ફક્ત દંડ લાદે છે. જેલની સજા ફક્ત ત્યારે જ છે જ્યારે અન્ય ગંભીર ગુનાઓ સામેલ હોય.
આ નોટોનો ક્યાંય ઉપયોગ કેમ ન કરી શકાય: મર્યાદિત માત્રામાં નોટો રાખવી કાનુની છે, પરંતુ જૂની ₹500 અને ₹1000 ની નોટો હવે કાનુની ટેન્ડરમાં નથી. આનો સીધો અર્થ એ છે કે તેનો ઉપયોગ માલ ખરીદવા, બિલ ચૂકવવા, લોન ચૂકવવા અથવા અન્ય કોઈપણ વ્યવહારો કરવા માટે થઈ શકશે નહીં.
