Kumbh Mela 2025 : જાણો કેવી રીતે નક્કી થાય છે કુંભ મેળાનું સ્થાન, શું છે તેની પાછળનું કારણ
Kumbh Mela 2025 : પ્રયાગ કુંભનું વિશેષ મહત્વ છે, કારણ કે તેનું આયોજન ગંગા, યમુના અને સરસ્વતીના સંગમ પર થાય છે. શાસ્ત્રો અનુસાર, નક્ષત્રો અને રાશિચક્ર નક્કી કરે છે કે ચાર નક્કી સ્થાનોમાંથી કયા સ્થળે કુંભનું આયોજન કરવામાં આવશે.
Kumbh mela 2025 : શાસ્ત્રો અનુસાર નક્ષત્રો અને રાશિચક્ર નક્કી કરે છે કે ચાર નિયત સ્થાનોમાંથી ક્યા સ્થાન પર કુંભનું આયોજન કરવામાં આવશે. આ ચાર સ્થળો છે હરિદ્વારમાં ગંગાનો કિનારો, પ્રયાગરાજમાં ગંગા-યમુના-સરસ્વતીના સંગમનો કિનારો, નાસિકમાં ગોદાવરી નદીનો કિનારો અને ઉજ્જૈનમાં શિપ્રા નદીનો કિનારો. આ ચાર સ્થળો પ્રાચીન સમયથી સંસ્કૃતિના કેન્દ્રો છે. રાશિચક્રની સ્થિતિ નક્કી કરે છે કે આ ચારમાંથી કયા સ્થળે કુંભ મેળાનું આયોજન કરવામાં આવશે. કુંભ રાશિની રચના માટે, સૂર્ય અને ગુરુની ગતિ રાશિના ચિહ્નોની સ્થિતિ નક્કી કરે છે. જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અનુસાર કુંભ મેળાનું આયોજન ત્યારે જ થાય છે જ્યારે સૂર્ય અને ગુરુ એક રાશિમાંથી બીજી રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે. તેના આધારે સ્થળ અને તારીખ નક્કી કરવામાં આવે છે.
હરિદ્વારમાં કુંભ : હરિદ્વારનો કુંભ મેષ રાશિ સાથે સંબંધિત છે. જ્યારે ગુરુ કુંભ રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે અને સૂર્ય મેષ રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે હરિદ્વારમાં આ ઉત્સવનું આયોજન કરવામાં આવે છે. હરિદ્વાર અને પ્રયાગમાં બે કુંભ ઉત્સવો વચ્ચે 6 વર્ષના અંતરે અર્ધ કુંભનું પણ આયોજન કરવામાં આવે છે.
પ્રયાગમાં કુંભ : પ્રયાગ કુંભનું વિશેષ મહત્વ છે, કારણ કે તેનું આયોજન ગંગા, યમુના અને સરસ્વતીના સંગમ પર થાય છે. જ્યારે ગુરુ વૃષભ રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે અને સૂર્ય મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે પ્રયાગરાજમાં કુંભ મેળાનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ અંગે એક અન્ય માન્યતા છે કે, જ્યારે ગુરુ, સૂર્ય અને ચંદ્ર મેષ રાશિના ચક્રમાં મકર રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે અમાવાસ્યાના દિવસે પ્રયાગમાં કુંભ પર્વનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
નાશિકમાં કુંભ : નાસિક અને ત્ર્યંબકેશ્વરમાં 12 વર્ષમાં એકવાર સિંહસ્થ કુંભ મેળાનું આયોજન કરવામાં આવે છે. જ્યારે ગુરુ સિંહ રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે, ત્યારે કુંભ ઉત્સવ ગોદાવરીના કિનારે નાશિકમાં થાય છે. નવા ચંદ્રના દિવસે જ્યારે ગુરુ, સૂર્ય અને ચંદ્ર કર્ક રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે, ત્યારે ગોદાવરીના કિનારે કુંભ ઉત્સવનું આયોજન કરવામાં આવે છે.
ઉજ્જૈનમાં કુંભ : જ્યારે ગુરુ સિંહ રાશિમાં અને સૂર્ય મેષ રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે ઉજ્જૈનમાં આ કુંભ ઉત્સવનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આ સિવાય ઉજ્જૈનમાં કારતક અમાવસ્યાના દિવસે જ્યારે સૂર્ય અને ચંદ્ર એક સાથે હોય છે અને જ્યારે ગુરુ તુલા રાશિમાં પ્રવેશ કરે છે ત્યારે કુંભનું આયોજન કરવામાં આવે છે. આને મોક્ષ આપનારો કુંભ કહેવાય છે. આ એક ખાસ સ્નાન વિધિ છે જે દિવાળીના દિવસે આવે છે. (Disclaimer : આ લેખમાં આપવામાં આવેલી જાણકારી અને સૂચનાઓ સામાન્ય માહિતી પર આધારિત છે. TV9 ગુજરાતી પુષ્ટિ કરતું નથી.)
Published On - 12:22 pm, Sat, 14 December 24