કયા રાજ્યોમાં છે ઓક્સિજનની અછત છે? ઉત્પાદનમાં શું છે સમસ્યા? જાણો સમગ્ર વિગત

દેશમાં કોરોનાની હાલત સતત કથળી રહી છે. દરરોજ એક મિલિયનથી વધુ નવા કેસ નોંધાઈ રહ્યા છે અને મૃત્યુઆંક વધી રહ્યો છે. વધતા જતા કેસને કારણે દેશના ઘણા રાજ્યોમાં ઓક્સિજનની અછત જોવા મળી રહી છે. પરિસ્થિતિ એટલી ખરાબ છે કે ઘણાં રાજ્યો ઓક્સિજન માટે તેમના પડોશી રાજ્યો પર નિર્ભર હોવાનું જણાય છે.

કયા રાજ્યોમાં ઓક્સિજનની અછત?

એકલા મહારાષ્ટ્રમાં હાલમાં 6.38 લાખ સક્રિય કેસ છે અને તેમાંથી 10 ટકા ઓક્સિજન સપોર્ટ પર છે. આવી સ્થિતિમાં રાજ્યમાં ઓક્સિજનની માંગ વધી રહી છે, પરંતુ સપ્લાયમાં સમસ્યા છે. હમણાં સુધી, મહારાષ્ટ્રમાં ઓક્સિજન સપ્લાય છત્તીસગ અને ગુજરાતમાંથી થઈ રહી છે. મહારાષ્ટ્રને બંને રાજ્યોમાંથી 50 ટન ઓક્સિજન આપવામાં આવી રહ્યા છે.

મધ્યપ્રદેશની સ્થિતિ ચિંતા વધારનારી છે. કેસ વધે છે, પરંતુ ઓક્સિજન અને પલંગની વ્યવસ્થા ઓછી રહી છે. આનું મોટું કારણ એ છે કે મધ્યપ્રદેશમાં પોતાનો ઓક્સિજન મેન્યુફેક્ચરિંગ પ્લાન્ટ નથી. રાજ્યની ઓક્સિજન સપ્લાય ગુજરાત, છત્તીસગ અને ઉત્તર પ્રદેશમાં થાય છે. ગુજરાતમાં પ્રતિદિન ઓક્સિજનની માંગ 500 ટન પર પહોંચી ગઈ છે.

મોટા રાજ્યોમાં આ સમયે ઓક્સિજનની કટોકટી જોવા મળી રહી છે. ગામડાઓમાં પણ ઓક્સિજનની અછત અને તેને ત્યાં લઇ જવો એ મોટો મુદ્દો છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ઓક્સિજન માટે મોટા સ્ટોરેજ ટેન્કોની ભારે અછત છે. આવી સ્થિતિમાં, સવાલ એ ઉભો થાય છે કે કોરોના સંકટ દરમિયાન ભારતમાં ઓક્સિજનની અછત કેમ થઇ? ઓક્સિજન સપ્લાય કરવામાં સમસ્યા શું છે?

ઓક્સિજનના ઉત્પાદનમાં શું સમસ્યા છે?

તે જાણીતું છે કે દેશમાં 7,000 મેટ્રિક ટન તબીબી ઓક્સિજનનું ઉત્પાદન થઈ શકે છે. આઈનોક્સ એર પ્રોડક્ટ્સ લિમિટેડ, લિન્ડે ઇન્ડિયા એવી કેટલીક કંપનીઓ છે જે દેશ માટે મોટાભાગના ઓક્સિજનનું ઉત્પાદન કરે છે. આઇનોક્સ દરરોજ 2000 ટન ઓક્સિજન સપ્લાય કરે છે. પરંતુ હજી પણ સવાલ અહીં આવે છે કે સમયસર આ ઓક્સિજન કેવી રીતે પરિવહન કરવું? માંગ વધી રહી છે પરંતુ સ્ટોરેજ ટેન્કો અને સિલિન્ડરોની ભારે અછત છે. હોસ્પિટલોમાં ઓક્સિજનની અછતનું આ એક મુખ્ય કારણ હોવાનું પણ કહેવામાં આવી રહ્યું છે.

મોંઘા પરિવહનને કારણે પડકાર વધી ગયો

હવે એવું નથી કે ઓક્સિજન પ્લાન્ટ વધારવાનો વિચાર કરવામાં આવ્યો ન હોય. ઘોષણાઓ કરવામાં આવી છે, એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે બંગાળ, સાંસદ અને યુપીમાં ઓક્સિજનના ભવિષ્યમાં વધુ પ્લાન્ટ ઉભા કરી શકાય એમ છે, પરંતુ તેને સ્થાપિત કરવામાં સમય લાગશે. આ જ કારણ છે કે પરિવહન સુધારણા પર ભાર મૂકવામાં આવી રહ્યો છે. સમસ્યા એ પણ છે કે હવે પરિવહનના ભાવ ખૂબ ઊંચા થઈ ગયા છે, તેના કારણે અન્ય માલના ભાવ પર પણ અસર જોવા મળી છે. જે ઓક્સિજન સિલિન્ડર અગાઉ 100 થી 150 રૂપિયામાં રિફિલ કરવામાં આવતું હતું, તેને ફરીથી ભરવા માટે હવે 500 થી 2000 રૂપિયા ચુકવવા પડે છે.

ઓક્સિજનની અછતને કેવી રીતે દૂર કરી શકાય?

ઓક્સિજન સંબંધિત બે મોટી સમસ્યાઓ છે – પ્રથમ, માંગ વધુ છે અને સપ્લાય ઓછી છે. બીજું- એક રાજ્યથી બીજા રાજ્યમાં પરિવહન કરવું મુશ્કેલ છે. આ સમસ્યાઓને ધ્યાનમાં રાખીને હવે ઓક્સિજનના મામલે હોસ્પિટલોને આત્મનિર્ભર બનાવવાના પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે. આ કડીમાં એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે દેશની 100 હોસ્પિટલોમાં Pressure Swing Adsorption (PSA) પ્લાન્ટ સ્થાપવા જોઈએ. આ પ્લાન્ટ ફક્ત હોસ્પિટલમાં ઓક્સિજન જ નહીં પૂરા પાડશે, ઉપરાંત રાષ્ટ્રીય ગ્રીડ પરનો ભાર પણ ઓછો થશે. તે જ સમયે, હોસ્પિટલોમાં સ્ટોરેજની મોટી ટાંકી સ્થાપિત કરવાની પણ યોજના છે.

એવા પ્રયત્નો કરવામાં આવી રહ્યા છે કે ઓછામાં ઓછા 10 દિવસ સુધી ઓક્સિજનનો સ્ટોક હોસ્પિટલોમાં સુરક્ષિત રહે. તે જ સમયે, એવા સમાચાર પણ છે કે મધ્યપ્રદેશમાં હવે ઓક્સિજન પણ ટ્રેન દ્વારા લઈ જઇ શકાય છે. રસ્તો બાયપાસ કરીને, ટૂંક સમયમાં ટ્રેન દ્વારા ઓક્સિજન વહન કરવાની કવાયત થઈ શકે છે. હવે જ્યારે આ વ્યવસ્થા જમીન પર દેખાય છે, જ્યારે રાજ્યો ઓક્સિજનની અછતથી મુક્ત છે, ત્યારે તેના પર દરેકની નજર રહેશે.

આ પણ વાંચો: સિંગલ ચાર્જમાં જબરદસ્ત રેંજ આપશે યામાહાની નવી ઇલેક્ટ્રિક સાયકલ, પર્વતો પર પણ દોડશે સડસડાટ

આ પણ વાંચો: કોરોનાના લક્ષણોને લઈને વૈજ્ઞાનિકોએ કર્યો નવો દાવો, મોઢામાં અને જીભ પર થઇ શકે છે આ સમસ્યા