સોયામીલ આયાત વિવાદ : મહારાષ્ટ્રમાં કેટલી છે સોયાબીનની કિંમત, શું ખેડૂતોને મળી રહ્યા છે વાજબી ભાવ ?

ડુંગળી, સોયાબીન અને કપાસ મહારાષ્ટ્રમાં (Maharashtra) ખેતીની મહત્વની ઓળખ છે. પરંતુ આ દિવસોમાં ચર્ચા સોયાબીનની છે, પોલ્ટ્રી ઉદ્યોગ (poultry industry) સોયામીલની આયાત (12 લાખ ટન)ના લક્ષ્યાંકને પહોંચી વળવા સમયમર્યાદા વધારવાની માંગ કરી રહ્યો છે. મહારાષ્ટ્રમાં આનો જોરદાર વિરોધ થઈ રહ્યો છે. કારણ કે એકવાર આયાત થઈ જશે તો તેની કિંમત ઘણી ઓછી થઈ જશે. મહારાષ્ટ્ર સોયાબીનનું બીજું સૌથી મોટું ઉત્પાદક છે, જેની ખેતી લાખો ખેડૂતોના જીવનનો આધાર છે. શિવસેના (Shiv Sena) બાદ હવે ભાજપ (BJP) સાથે જોડાયેલા ખેડૂત નેતાઓ પણ તેના વિરોધમાં આવ્યા છે.

કેન્દ્ર સરકારે ખરીફ માર્કેટિંગ સિઝન 2021-22 માટે સોયાબીનના લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ (MSP) રૂપિયા 3950 જાહેર કર્યા છે. પોલ્ટ્રી ઉદ્યોગ આ દરની આસપાસ સોયામીલ માંગે છે. જુલાઈમાં, 10 હજાર રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ સુધીનો ભાવ હતો, પછી ઉદ્યોગોએ હોબાળો મચાવ્યો અને સરકારે 12 લાખ ટન સોયામીલની આયાત માટે ઓર્ડર આપ્યો. જેના કારણે ભાવ જમીન પર આવી ગયા હતા. પરંતુ આ દિવસોમાં મહારાષ્ટ્રમાં સોયાબીનના ભાવ ફરી વધી રહ્યા છે. સોયાબીનનો ભાવ ઘણી મંડીઓમાં 6000 થી 7000 રૂપિયા સુધી ચાલી રહ્યો છે. હવે ફરીથી પોલ્ટ્રી ઉદ્યોગના લોકોએ સોયામીલની આયાત માટે વાતાવરણ ઊભું કરવાનું શરૂ કર્યું છે. જેનો વિરોધ કરવામાં આવી રહ્યો છે.

તમે વિચારશો કે જ્યારે એમએસપી માત્ર ચાર હજાર રૂપિયા છે તો આનાથી વધુ કિંમત કેમ માંગવામાં આવી રહી છે. ખરેખર, આની પાછળ એક મોટું કારણ છે. આ સમજ્યા વિના, મહારાષ્ટ્રમાં સોયાબીનનું ઉત્પાદન કરતા ખેડૂતોની પીડા કોઈ સમજી શકશે નહીં.

મહારાષ્ટ્રમાં સોયાબીનની કિંમત કેટલી છે

કેન્દ્ર સરકારે રાષ્ટ્રીય સ્તરે MSP નક્કી કરી છે. પરંતુ ખર્ચ દરેક રાજ્યમાં બદલાય છે. મહારાષ્ટ્ર સ્ટેટ એગ્રીકલ્ચર પ્રાઈસ કમિશનના ભૂતપૂર્વ ચેરમેન પાશા પટેલે ટીવી-9 ડિજિટલને જણાવ્યું હતું કે અહીં સોયાબીનના ઉત્પાદનની કિંમત પ્રતિ ક્વિન્ટલ 6234 રૂપિયા આવે છે. ચાર કૃષિ યુનિવર્સિટીઓ દ્વારા આપવામાં આવેલા રિપોર્ટના આધારે આ ખર્ચ નક્કી કરવામાં આવ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં જો આનાથી ઓછા ભાવ મળે તો મહારાષ્ટ્રના ખેડૂતોનું નુકસાન છે.

પટેલ કહે છે કે જો સરકાર સોયાખોળની આયાત કરવાનો આદેશ આપે તો ચોક્કસ બજારનું સેન્ટિમેન્ટ એવું હશે કે ભાવ ઘટશે. આવી સ્થિતિમાં અમે કેન્દ્ર સરકારને આયાત ન કરવા વિનંતી કરી છે. સ્થાનિક બજારમાં માંગ પ્રમાણે પૂરતા પ્રમાણમાં સોયાબીન છે. મહારાષ્ટ્રમાં સોયાબીનના ખેડૂતોને પ્રતિ ક્વિન્ટલ 8-9 હજાર રૂપિયાનો ભાવ મળશે તો જ ફાયદો થશે. જો સોયામીલની આયાત ન કરવામાં આવે તો જ આવું થઈ શકે છે. કેન્દ્રએ ખેડૂતોના હિતને સૌથી ઉપર રાખવાની ખાતરી આપી છે.

સોયાબીન અને સોયામીલ વચ્ચે શું તફાવત છે?

સોયામીલ એ સોયાબીનનાં બીજમાંથી બનાવેલ ઉત્પાદન છે, જેનો ઉપયોગ મરઘાં ઉદ્યોગમાં પશુ આહાર તરીકે થાય છે. તેને સોયાબીન કેક અથવા ડી-ઓઇલ્ડ સોયા કેક (DOC) પણ કહેવામાં આવે છે. તે પોલ્ટ્રી, ડેરી અને એક્વામાં કામ આવે છે. કેન્દ્ર સરકારે આઝાદી બાદ પ્રથમ વખત જીનેટિકલી મોડિફાઈડ સોયામીલની આયાતને મંજૂરી આપી હતી.

હવે શા માટે છે વિવાદ?

પોલ્ટ્રી ઉદ્યોગના હિતોને ધ્યાનમાં રાખીને કેન્દ્ર સરકારે ઓગસ્ટ 2021માં 12 લાખ મેટ્રિક ટન સોયામીલની આયાત કરવાની મંજૂરી આપી હતી. આ હાંસલ કરવા માટે, 31 જાન્યુઆરી, 2022 સુધીનો સમય આપવામાં આવ્યો હતો. જેમાંથી 6.5 લાખ ટનનું આગમન થઈ ચૂક્યું છે. આવી સ્થિતિમાં, ઓલ ઈન્ડિયા પોલ્ટ્રી બ્રીડર્સ એસોસિએશને સરકાર પાસે આયાતની સમયમર્યાદા વધારવાની માંગ કરી છે. જેથી કેન્દ્ર દ્વારા મંજૂર કરાયેલા 12 લાખ ટન DOCની કુલ આયાતને પુરી કરી શકાય.

આ પણ વાંચો :  PM Kisan Mitra Yojana: માત્ર ખેતી પર નિર્ભર નહીં રહેવું પડે ખેડૂતોએ, આ યોજનાથી મળશે અનેક લાભ