Famous Temple : 156 એકરમાં છે ફેલાયેલું આ મંદિર, 1000 વર્ષ જૂની મમીની થાય છે પૂજા, ભગવાન રામ સાથે છે સીધો સંબંધ
Famous Temple : દક્ષિણ ભારતમાં આવેલા મંદિરમાં જેને ભુલોકનું વૈકુંઠ કહેવામાં આવે છે, આજે પણ અહીં એક મૂર્તિને મમી બનાવીને પૂજાવામાં આવે છે. આ મમી મંદિરનું રહસ્ય જાણવા માટે આ લેખ જરૂર વાંચો.
Tamilnadu : દક્ષિણ ભારતમાં સ્થિત શ્રી રંગનાથસ્વામી મંદિરને પૃથ્વીનું વૈકુંઠ કહેવામાં આવે છે, કારણ કે વિશાળ વિસ્તારમાં બનેલા આ મંદિરની નિર્માણ શૈલી અને સુંદરતા અદભુત છે. તે તિરુવરંગમ તિરુપતિ, પેરિયાકોઈલ વગેરે તરીકે ઓળખાય છે. આ મંદિરની ઇમારત અને મૂર્તિઓ જેટલી સુંદર છે, તેટલો જ મહત્વપૂર્ણ આ મંદિરનો ધાર્મિક ઇતિહાસ પણ છે. 9મી સદીમાં બનેલ આ મંદિરને વિશ્વનું સૌથી મોટું કાર્યાત્મક હિન્દુ મંદિર માનવામાં આવે છે. આ મંદિર તેની સુંદર શિલ્પો અને જટિલ કોતરણી માટે જાણીતું છે. જેમાં હિંદુ દેવી-દેવતાઓના ચિત્રોથી લઈને પૌરાણિક કથાઓ અને સામાન્ય જીવન સહિતની બાબતો કોતરવામાં આવી છે. આ મંદિર સાથે સંકળાયેલ સાંસ્કૃતિક વારસાને સાચવવા માટે તેને યુનેસ્કો એશિયા પેસિફિક એવોર્ડ ઓફ મેરિટ, 2017 એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો.
મંદિરની બાંધકામ શૈલી અદ્ભુત છે
9મી સદીમાં બંધાયેલ ભગવાન શ્રી વિષ્ણુનું શ્રી રંગનાથ સ્વામી મંદિર ખૂબ જ સુંદર છે. તેનું સ્થાપત્ય તમિલ અને દ્રવિડિયન શૈલીનું બનેલું છે. 156 એકરમાં ફેલાયેલું આ મંદિર કાવેરી અને તેની ઉપનદી કોલ્લીડમ દ્વારા બનેલા ટાપુ પર આવેલું છે. વૈષ્ણવ પરંપરા સાથે સંકળાયેલા શ્રી રંગનાથ સ્વામી મંદિરમાં ભગવાન વિષ્ણુ આરામ પલંગ પર આરામની સ્થિતિમાં છે. શ્રી હરિ વિષ્ણુની આ મૂર્તિ સાગોળ પથ્થરની બનેલી છે. તેના 21 ગોપુરમમાંથી એક ગોપુરમ જેને મુખ્ય ગોપુરમ કહેવામાં આવે છે, તેનો મુખ્ય દરવાજો લગભગ 236 ફૂટ ઊંચો છે. શ્રી રંગનાથસ્વામી મંદિરનું આ મુખ્ય ગોપુરમ રાજગોપુરમ તરીકે ઓળખાય છે. મંદિરની અંદર 953 ગ્રેનાઈટ પિલરવાળો એક હોલ છે. જેના પર ઘોડા, વાઘ વગેરેની મૂર્તિઓ ખૂબ જ સુંદર રીતે બનાવવામાં આવી છે. આ થાંભલાઓનું કોતરકામ દૃષ્ટિ પર કરવામાં આવ્યું છે. શ્રી રંગનાથસ્વામી મંદિરના પરિસરમાં 2 મોટા પાણીના કુંડ છે, જે ચંદ્ર પુષ્કરિણી અને સૂર્ય પુષ્કારિણી તરીકે ઓળખાય છે. આ ટાંકીઓની ભરવાની ક્ષમતા લગભગ 20 લાખ લિટર હોવાનું માનવામાં આવે છે.
મંદિરમાં મમીની પૂજા કરવામાં આવે છે
શ્રીરંગનાથ મંદિરમાં 1000 વર્ષ જૂની મમી હજુ પણ સચવાયેલી છે. આ મમી વૈષ્ણવ પરંપરા સાથે જોડાયેલા ગુરુ રામાનુજાચાર્યની છે. એવું માનવામાં આવે છે કે રામાનુજાચાર્ય ખૂબ વૃદ્ધ થયા પછી આ મંદિરમાં આવ્યા હતા અને 120 વર્ષની ઉંમર સુધી ત્યાં રહ્યા હતા. એવું માનવામાં આવે છે કે, જ્યારે તેમણે પોતાનું શરીર છોડ્યું ત્યારે તેમના શિષ્યએ તેમના ગુરુના આદેશ મુજબ તેમના શરીરને મંદિરમાં મમી તરીકે રાખ્યું હતું. આજે પણ આ મંદિરમાં રામાનુજાચાર્યના મમીની પૂજા થાય છે.
મંદિર સાથે જોડાયેલી પૌરાણિક કથાઓ
આ મંદિર જે હાલમાં વિશ્વનું સૌથી મોટું કાર્યશીલ હિન્દુ મંદિર માનવામાં આવે છે, તે રામાયણ કાળથી સંબંધિત છે. એવું માનવામાં આવે છે કે રામાયણ કાળ દરમિયાન ભગવાન શ્રી રામે આ સ્થાન પર રાવણના ભાઈ વિભીષણને તેમનું અસલી સ્વરૂપ બતાવ્યું હતું. એવું માનવામાં આવે છે કે એક વખત વિભીષણ ભગવાન રંગનાથસ્વામીને પોતાની સાથે લંકા લઈ જઈ રહ્યા હતા, પરંતુ કાવેરીના કિનારે ભગવાન રંગનાથસ્વામીની મૂર્તિ મૂકતાની સાથે જ તે મૂર્તિ ત્યાંથી ફરી ઉપડી ન શકી. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે આજે પણ સપ્તચિરંજીવી વિભીષણ આ મંદિરમાં ભગવાન શ્રી વિષ્ણુની પૂજા કરવા આવે છે.
(અહીં આપવામાં આવેલી માહિતી ધાર્મિક માન્યતાઓ અને જાહેર માન્યતાઓ પર આધારિત છે, તેના માટે કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. સામાન્ય જનતાના હિતને ધ્યાનમાં રાખીને અહીં રજૂ કરવામાં આવી છે.)