ચોખાની ચોરી : પાકિસ્તાનની નાપાક હરકત, બાસમતી ચોખા પર છેડાયો વિવાદ, જુઓ વીડિયો

ભારત અને પાકિસ્તાનનું નામ આવતાની સાથે જ મોટાભાગના લોકોના મનમાં પહેલો વિચાર આવે છે તે છે યુદ્ધ. પછી તે કાશ્મીરના સરહદી મેદાન પર હોય કે પછી ક્રિકેટના મેદાન પર, ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધના અન્ય ઘણા મોરચા છે. હા… તમે સાચું સાંભળી રહ્યા છો, કાશ્મીર, ક્રિકેટથી લઈને બાસમતી ચોખા સુધીની દરેક બાબત પર ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધનું વાતાવરણ છે. જેનું અંતિમ ધ્યેય સુગંધ અને સ્વાદના વૈશ્વિક વ્યવસાયમાં પ્રભુત્વ સ્થાપિત કરવાનું છે.ચાલો આપણે બાસમતી ચોખાને લઈને ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે ચાલી રહેલા યુદ્ધ વિશે વાત કરીએ…

બાસમતી અને સામાન્ય ચોખા વચ્ચેનો તફાવત

બાસમતી ચોખા અને ભારત-પાકિસ્તાન વચ્ચેની આ વાતને સમજતા પહેલા, ચાલો બાસમતી ચોખા અને સામાન્ય અથવા સુગંધિત ચોખા વચ્ચેનો તફાવત સમજીએ. વાસ્તવમાં,ડાંગરની ખેતી વિશ્વના ઘણા દેશોમાં થાય છે.

ડાંગરને તેના ગુણધર્મના આધારે ઘણી શ્રેણીઓમાં વિભાજિત કરી શકાય છે, જેમાં સામાન્ય ડાંગર, બાસમતી ડાંગર અને સુગંધિત ડાંગરને પણ અલગ-અલગ શ્રેણીમાં રાખવામાં આવ્યા છે, આમાં બાસમતી ડાંગર પણ સુગંધિત ડાંગર છે, પરંતુ બાસમતી અને સુગંધિત ડાંગરની અલગ જ ઓળખ છે.ચોક્કસ પ્રદેશમાં ઉગાડવામાં આવતા સુગંધિત ડાંગરને બાસમતી ડાંગર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, હિમાલયની તળેટીના અમુક વિસ્તારોમાં ઉગાડવામાં આવતા સુગંધિત ચોખાને બાસમતી ડાંગર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, જ્યારે દેશના અન્ય વિસ્તારોમાં ઉગાડવામાં આવતા સુગંધિત ચોખાને અન્ય નામોથી ઓળખવામાં આવે છે. વાત એ છે કે દરેક સુગંધિત ડાંગર કે ચોખા બાસમતી ન હોઈ શકે અને બાસમતી તેની સુગંધ અને સ્વાદને કારણે દુનિયામાં રાજા છે.

ભારત અને પાકિસ્તાન હાલમાં બાસમતી ચોખાને લઈને વિવાદમાં

ભારત અને પાકિસ્તાન હાલમાં બાસમતી ચોખાને લઈને વિવાદમાં છે, જે અંતર્ગત ભારતની ટોચની કૃષિ સંસ્થા IARI એ પાકિસ્તાન પર સંરક્ષિત બાસમતી ચોખાની જાતોની ચોરી કરવાનો આરોપ મૂક્યો છે, પરંતુ બાસમતી અંગેનો આ વિવાદ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે નવો નથી.

હકીકતમાં, બ્રિટિશ સલ્તનત દરમિયાન બાસમતી ચોખા સંયુક્ત ભારતની ઓળખ હતી. તેનું મુખ્ય કારણ એ હતું કે આઝાદી પહેલા પણ ભારત અને પાકિસ્તાનના હિમાલયની તળેટીમાં ઉગાડવામાં આવતા સુગંધિત ચોખાને બાસમતી તરીકે ઓળખવામાં આવતી હતી, પરંતુ આઝાદી સમયે જ્યારે ભારત અને પાકિસ્તાનનું વિભાજન થયું ત્યારે તે બાસમતી ચોખાનું પણ વિતરણ કરવામાં આવ્યું હતું. આ સમયગાળો. ઉદાહરણ તરીકે, બાસમતી સલ્તનત પણ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે વહેંચાયેલી હતી. અને અહીંથી ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે બાસમતીને લઈને યુદ્ધની વાત શરૂ થાય છે.

ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે બાસમતીને GI ટેગ

વાસ્તવમાં બાસમતી એક GI એટલે કે ભૌગોલિક સંકેત ઉત્પાદન છે. વિશ્વના ઘણા દેશો આ સુગંધિત ચોખા એટલે કે બાસમતીને જીઆઈ ટેગના આધારે ઓળખે છે. આ અંગે APEDAમાં બાસમતી ચોખાના નોડલ ઓફિસર ડૉ. રિતેશ શર્મા કહે છે કે પાકિસ્તાન શાસિત પંજાબ પ્રાંતના 14 જિલ્લા અને ભારતના 7 રાજ્યોમાં ઉગાડવામાં આવતા સુગંધિત ચોખાને બાસમતી ચોખાનું GI ટેગ મળ્યું છે.

ભારતના 7 રાજ્યોની વાત કરીએ તો પંજાબ, હરિયાણા, હિમાચલ, ઉત્તરાખંડ, દિલ્હી, જમ્મુના 3 જિલ્લા અને પશ્ચિમ યુપીના 30 જિલ્લાઓમાં ઉગાડવામાં આવતા સુગંધિત ચોખાને બાસમતી જીઆઈ ટેગ મળ્યો છે. વિશ્વના આ પ્રદેશોમાં ઉગાડવામાં આવતા સુગંધિત ચોખાને બાસમતી ચોખા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

આંતરરાષ્ટ્રીય જીઆઈ ટેગ પર યુદ્ધ

બાસમતી ચોખાના આંતરરાષ્ટ્રીય જીઆઈ ટેગને લઈને ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધ ચાલી રહ્યું છે. ભારતે 2019માં ઓસ્ટ્રેલિયાને જીઆઈ ટેગ માટે અરજી કરી હતી, પરંતુ ગયા વર્ષે ઓસ્ટ્રેલિયાએ ભારતીય બાસમતીને જીઆઈ ટેગ આપવાનો ઈન્કાર કરી દીધો હતો. જેની પાછળનું કારણ પાકિસ્તાનની લોબીંગ હોવાનું માનવામાં આવે છે.

ઓસ્ટ્રેલિયાએ દલીલ કરી હતી કે બાસમતીનું ઉત્પાદન ભારતમાં તેમજ પાકિસ્તાનમાં થાય છે. આ કારણોસર GI ટેગ આપી શકાય નહીં. APEDAએ આ અંગે ઓસ્ટ્રેલિયન કોર્ટનો સંપર્ક કર્યો હતો.

બાસમતી વૈશ્વિક ચોખા બજારમાં દખલ કરે છે

વાસ્તવમાં, વૈશ્વિક બજારમાં બાસમતી ચોખાનો મોટો પ્રભાવ છે. આ જ કારણ છે કે ભારત અને પાકિસ્તાન બંને બાસમતી ચોખાના વૈશ્વિક બજાર પર પ્રભુત્વ મેળવવા માંગે છે. માહિતી અનુસાર, વર્ષ 2023માં બાસમતી ચોખાની વૈશ્વિક બજાર કિંમત 12180 ડોલર અંદાજવામાં આવી છે, જે 2030 સુધીમાં $21700 સુધી પહોંચવાની આશા છે.

આ કારણસર ભારત અને પાકિસ્તાન બંને આ બજારનો ઉપયોગ કરવા માંગે છે. કારણ કે બાસમતી ડાંગરની ખેતી વિશ્વમાં માત્ર ભારત અને પાકિસ્તાનમાં થાય છે. આવી સ્થિતિમાં પાકિસ્તાન અવારનવાર ભારતના બાસમતી ચોખાને પછાડવાની કોશિશ કરે છે, પરંતુ તેમ છતાં ભારતે બાસમતી ચોખાના બજારમાં પોતાનું વર્ચસ્વ જાળવી રાખ્યું છે. ગયા વર્ષે ભારતે બાસમતી ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો, જેના કારણે પાકિસ્તાન વિશ્વના દેશોમાં પોતાનું સ્થાન બનાવવામાં વ્યસ્ત છે.