દરેક બેભાન વ્યક્તિને CPR આપવું યોગ્ય નથી, જાણો નિષ્ણાતોની સલાહ
કાર્ડિયાક અરેસ્ટ સમયે CPR આપવાથી જીવ બચી શકે છે, પરંતુ દરેક બેભાન વ્યક્તિને CPR જરૂરી હોય એવું નથી. ડોક્ટરો જણાવે છે કે ખોટી પરિસ્થિતિમાં અથવા ખોટી વ્યક્તિને CPR આપવાથી ગંભીર જોખમ ઊભું થઈ શકે છે. તેમણે બેભાન વ્યક્તિની યોગ્ય સંભાળ કેવી રીતે રાખવી તે બાબતે પણ વિગતવાર માર્ગદર્શન આપ્યું છે.
CPR (કાર્ડિયોપલ્મોનરી રિસુસિટેશન) એ જીવન બચાવનાર તકનીક છે જે કાર્ડિયાક અરેસ્ટની સ્થિતિમાં મૃત્યુનું જોખમ ઘટાડી શકે છે. આ પરિસ્થિતિઓમાં, દર્દી બેભાન થઈ જાય છે, અને CPR તાત્કાલિક આપવો જોઈએ. પરંતુ ડોક્ટર કહે છે કે દરેક બેભાન વ્યક્તિને CPRની જરૂર નથી. જો વ્યક્તિની નાડી અને શ્વાસ હજુ પણ સક્રિય હોય, તો CPR ક્યારેય પીડિતને આપવો જોઈએ નહીં. આનાથી ફાયદાને બદલે નુકસાન થઈ શકે છે.
CPR ની જરૂરિયાત
ડોક્ટરના મતે, CPR ફક્ત ત્યારે જ જરૂરી છે જ્યારે વ્યક્તિ પ્રતિભાવહીન હોય, સામાન્ય રીતે શ્વાસ લેતી હોય અને તેને કોઈ પલ્સ ન હોય. ઝડપી ધબકારા ને ટાકીકાર્ડિયા (Tachycardia) કહેવામાં આવે છે, અને આ કિસ્સામાં, હૃદય ધબકતું રહે છે. આવી સ્થિતિમાં, CPR આપવું ખતરનાક બની શકે છે.
આ બેભાન થવાના કારણો હોઈ શકે છે
- લો બ્લડ પ્રેશર
- ડિહાઇડ્રેશન
- ગરમી ચડવી કે હિટ સ્ટ્રોક
- વધાર પડતી ચિંતા કરવા થી
- મગજમાં રક્ત પ્રવાહમાં અવરોધ થવું
પહેલા શું તપાસવું જોઈએ?
ડોક્ટર બેભાન વ્યક્તિના શ્વાસ અને પ્રતિભાવ તપાસવાની ભલામણ કરે છે. જો વ્યક્તિ શ્વાસ લઈ રહી હોય અને તેને ધબકારા આવી રહ્યા હોય, તો CPR ન આપો. તેના બદલે, મગજમાં રક્ત પ્રવાહ સુધારવા માટે વ્યક્તિને ફ્લોર પર સુવડાવો અને ધીમેધીમે તેમના પગ ઊંચા કરો. તેના કપડાં ઢીલા કરો અને તાજી હવા આવવા દો. એકવાર વ્યક્તિ ભાનમાં આવી જાય, પછી તેને ધીમેથી બેસવાની સ્થિતિમાં ઉઠાવો. જો બેભાન એક મિનિટથી વધુ સમય સુધી રહે અને તેની સાથે છાતીમાં દુખાવો, ઝડપી ધબકારા અથવા હૃદયની સમસ્યાઓ હોય, તો તાત્કાલિક તબીબી સહાય મેળવો.
આ ધ્યાનમાં રાખો
આવા સમયમાં શાંત રહો અને ડોક્ટરના નિર્દેશ મુજબ વ્યક્તિની ચેતના, શ્વાસ અને નાડી તપાસો. જો વ્યક્તિનો શ્વાસ અસામાન્ય હોય, છાતીમાં દુખાવો, હુમલા અથવા વારંવાર બેહોશ થવાના બનાવો બને, તો એમ્બ્યુલન્સ બોલાવો. દર્દીને હોશમા રાખો અને મદદ ન આવે ત્યાં સુધી તેમની સ્થિતિનું નિરીક્ષણ કરો.
શું ન કરવું?
- જો વ્યક્તિનો શ્વાસ અને નાડી સક્રિય હોય તો CPR ન આપો.
- દર્દીને જોરથી હલાવશો નહીં, તેમને ઊભા રહેવા માટે દબાણ કરશો નહીં, અથવા તેમને કંઈપણ પીવા માટે આપશો નહીં.
- દર્દીની આસપાસ ભીડ ન કરો અને ડોક્ટર દ્વારા નિર્દેશિત ન હોય ત્યાં સુધી કોઈપણ દવા આપવાનો પ્રયાસ કરશો નહીં.
- હૃદયરોગના દર્દીઓ અને વૃદ્ધોમાં બેભાનની સ્થિતિને સામાન્ય ના લો.
