સમગ્ર વિશ્વમાં કૃષિ ક્ષેત્રે દરરોજ નવી નવી ટેક્નિકનો વિકાસ થઈ રહ્યો છે. ભારતીય ખેડૂતો (Indian Farmers) માટે આ નવી ટેકનિકો વિશે જાણવું અને આ ટેકનિકો સાથે જોડવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બની ગયું છે. જો ભારતીય ખેડૂતોને આ ટેકનિકોનો ઉપયોગ નહીં કરે તો તેઓ પાછળ રહી જશે અને આબોહવા પરિવર્તન (Climate Change) અનુસાર તેમની ખેતીમાં સુધારો કરવામાં અસમર્થ રહેશે. પરિણામે તેમને વધુ નુકસાન વેઠવું પડશે.
બોરલાગ ઇન્સ્ટ્રીટયુટ ફોર સાઉથ એશિયા બિસા, પુસાના વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિક ડો. રાજકુમાર જાટએ જણાવ્યું હતું કે, પાકનુંઅવશેષ વ્યવસ્થાપન ( Crop Residue Management) આજે એક મોટી સમસ્યા છે. તેઓ માત્ર ખેડૂતો માટે જ નહીં પરંતુ સરકાર માટે પણ મુશ્કેલીનું કારણ બની ગયા છે. નવી ટેક્નોલોજીથી અજાણ ભારતીય ખેડૂતો પાસે પરાલી બાળવા સિવાય કોઈ વિકલ્પ નથી, બીજી તરફ, દરેક જણ પરાલી બાળવાથી થતા પ્રદૂષણથી પરેશાન છે. પાક અવશેષ વ્યવસ્થાપન એ આ બધી સમસ્યાઓનો ઉકેલ છે અને આમાં આધુનિક કૃષિ મશીનરીનો ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ ફાળો છે.
ડૉ.રાજ કુમાર જાટના જણાવ્યા અનુસાર, પાકના અવશેષોને આગ લગાડવાથી માત્ર પર્યાવરણમાં પ્રદૂષણ જ નથી વધતું, પરંતુ ખેતરની જમીનનું તાપમાન પણ વધે છે. આ ટોચની સપાટીને સખત બનાવે છે. આ સ્થિતિ ખેતી માટે હાનિકારક છે જે ખેતરની ફળદ્રુપતા ઘટાડે છે.
પાકના અવશેષોનો યોગ્ય ઉપયોગ કરીને તેને ખેડૂતોના લાભમાં લાવી શકાય છે. પરાલી માટે વપરાતા સાધનો ખેડૂતો માટે હથિયારથી ઓછા નથી. તે માત્ર ખેતરને ફળદ્રુપ બનાવે છે પરંતુ પાકની ઉપજમાં પણ વધારો કરે છે. તે જ સમયે, તે લોકોના જીવનને સ્વસ્થ રાખવામાં પણ અસરકારક છે.
ડો.રાજકુમાર જાટે જણાવ્યું કે ખેડૂતો ખેતરમાં પાકના અવશેષોના મૈત્રીપૂર્ણ વ્યવસ્થાપન સાથે મશીનોનો ઉપયોગ કરીને ખેતરની ફળદ્રુપ શક્તિને બચાવી શકે છે અને તેની જાળવણી પણ કરી શકે છે. આ માટે કેટલાક મશીન છે, જેનો ઉપયોગ કરીને ખેડૂતોને ઘણો ફાયદો થઈ શકે છે. ઘણી રાજ્ય સરકારો આ મશીનોની ખરીદી પર ખેડૂતોને સબસિડી પણ આપે છે. તેનો લાભ લઈને ખેડૂતો આ મશીનો ખરીદી શકે છે અને પાકના અવશેષોનું વધુ સારી રીતે વ્યવસ્થાપન કરી શકે છે.
કમ્બાઈન હાર્વેસ્ટર મશીન, હેપ્પી સીડર, ઝીરો ટિલેજ મશીન, સુપર સીડર, મલ્ચર અને સ્ટ્રો બેલર જેવા મશીનોનો ઉપયોગ કરીને ખેડૂત સ્ટબલ કરીને સમસ્યામાંથી મુક્ત થઈ શકે છે. તેમના ઉપયોગથી ખેતરની ફળદ્રુપતા વધવાની સાથે ઉત્પાદકતામાં પણ વધારો થશે.
આ પણ વાંચો : Coronavirus: દુનિયા ભરમાં લોકોના જીવ લઇ રહ્યો છે ‘ઓમિક્રોન વેરિઅન્ટ’, તેને હળવાશથી લેવાની ભૂલ ના કરો : WHO
Published On - 8:16 am, Fri, 7 January 22