મહારાષ્ટ્રના કાજુ ખેડૂતો આ દિવસોમાં ખૂબ જ ચિંતિત છે. કાજુના ઘટતા ઉત્પાદનને કારણે તેમની ચિંતા વધી છે. ખેડૂતોનું (Farmers) કહેવું છે કે પ્રતિકૂળ હવામાન, તાપમાન (Temperature)અને જીવાતોના ઉપદ્રવને કારણે આ વખતે તેમના ફળની ઉપજમાં 70 ટકા સુધીનો ઘટાડો થઈ શકે છે. જેના કારણે ખેડૂતોને આર્થિક નુકસાન વેઠવું પડી શકે છે. છેલ્લા ઘણા સમયથી મહારાષ્ટ્રમાં કાજુના ઉત્પાદનને (Cashew Production) અસર થઈ રહી છે, તેના ઘણા કારણો છે. કમોસમી વરસાદ તેમાંથી એક છે. કારણ કે કમોસમી વરસાદને કારણે ફૂલો યોગ્ય રીતે ખીલતા નથી અને ઉપજને અસર થાય છે.
ધ ક્વિન્ટના અહેવાલ મુજબ, ભારતમાં કાજુ ઉત્પાદન દ્વારા 1.5 મિલિયન લોકોને પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ રોજગાર મળે છે. જેમાં પાંચ લાખથી વધુ ખેડૂતો છે. મહારાષ્ટ્ર ભારતમાં કાજુનું સૌથી મોટું ઉત્પાદક છે. કાજુના વૈશ્વિક ઉત્પાદનની વાત કરીએ તો, ભારતનું કાજુ ઉત્પાદન વિશ્વના ઉત્પાદનના 22 ટકા છે. તાજેતરના વર્ષોમાં, સતત હવામાન પરિવર્તનને કારણે, તેના ઉત્પાદનને અસર થઈ રહી છે. મહારાષ્ટ્રના રત્નાગિરી જિલ્લાના ખેડૂત હરિશ્ચંદ્ર દેસાઈ કહે છે કે તેમની પાસે કાજુના 1100 વૃક્ષો છે, પરંતુ આ સિઝનમાં માત્ર થોડા જ વૃક્ષોમાં ફળ આવ્યા છે.
કોંકણ પ્રદેશની આજીવિકાનો મુખ્ય સ્ત્રોત
મહારાષ્ટ્રનો કોંકણ પ્રદેશ કાજુની ખેતી માટે જાણીતો છે. આ તટીય પ્રદેશના રત્નાગીરી, સિંધુદુર્ગ અને રાયગઢ જિલ્લાના લોકો માટે આજીવિકાનો મુખ્ય સ્ત્રોત પણ છે. ત્યાંના સ્થાનિક ખેડૂત લાંજા કહે છે કે હજુ પણ ઘણા ખેડૂતોના ઝાડ પર ફળ નથી આવ્યા. કારણ કે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી અહીં હવામાન બદલાઈ રહ્યું છે. સિંધુદુર્ગમાં વેગુર્લા પ્રાદેશિક કૃષિ સંશોધન કેન્દ્રના એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર બીએન સાવંત માને છે કે કમોસમી વરસાદ અને સામાન્ય કરતાં ઓછા તાપમાનને કારણે કાજુના ઉત્પાદનમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે.
વરસાદ અને નીચા તાપમાનને કારણે મુશ્કેલી
તેમણે કહ્યું કે આ વખતે કોંકણમાં ઓક્ટોબરથી જાન્યુઆરી વચ્ચે વરસાદ થયો છે. કાજુના ઝાડને ફૂલો અને ફળો આપવાનો સમય છે. પરંતુ વરસાદના કારણે પરાગનયન થયું ન હોવાથી ફળો તૈયાર થઈ શક્યા ન હતા. તે જ સમયે, ડિસેમ્બર અને જાન્યુઆરી વચ્ચે, કેટલાક દિવસો માટે તાપમાન 17 ડિગ્રી સેલ્સિયસથી નીચે ગયું હતું, જેના કારણે વધુ નુકસાન થયું હતું. નોંધપાત્ર રીતે, કાજુની ખેતી ભારતના 19 રાજ્યોમાં થાય છે. કૃષિ અને કલ્યાણ મંત્રાલય દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા બાગાયતી પાકોના 2021-22ના વિસ્તાર અને ઉત્પાદનના પ્રથમ આગોતરા અંદાજ મુજબ, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં કાજુના વિસ્તાર અને ઉત્પાદનમાં વધારો થયો છે.
Published On - 10:08 pm, Fri, 15 July 22