Papaya Farming : ખેડૂતો માટે એલર્ટ! જો પપૈયામાં બિલાડી- કુતરા જેવું બનવા લાગે તો સમજવું કે તમારી કમાણીથી ધોવા પડશે હાથ
પપૈયાની ખેતી કરતા ખેડૂતોએ ફળનો દેખાવ ના બગડે તે માટે સમયસર પગલાં લેવા જોઈએ. આ માટે બોરોનનો અભાવ જવાબદાર માનવામાં આવે છે.
જ્યારે પપૈયાના ખેતરમાં (Papaiya Farm ) ઉભેલા પપૈયાના ઝાડ પરના ફળો વિકૃત થવા લાગે છે. કોઈને કોઈ રૂપ બનવા માંડે છે. જેના કારણે ફળ યોગ્ય આકાર લઈ શકતા નથી. આવા લક્ષણો બાયસેક્સ્યુઅલ છોડમાં જોવા મળે છે. જ્યારે રાત્રિનું તાપમાન ઓછું હોય છે ત્યારે ભેજનું પ્રમાણ વધુ હોય છે અને નાઈટ્રોજનનું સ્તર ઊંચું હોય છે.આ ફળો સામાન્ય નથી. ફળો પર ઉભા ઉંડા ખાડાઓ પડી ગયા છે અને આવા ફળોને સારા બજાર ભાવ મળતા નથી.
આ એક આનુવંશિક સમસ્યા છે. તેથી આ સમસ્યાથી બચવા માટે જરૂરી છે કે એવા ફળોમાંથી બીજ એકત્ર કરવા જોઈએ જેમાં આ પ્રકારની સમસ્યા ન હોય. ડૉ. એસ.કે. સિંઘ, અખિલ ભારતીય ફળ સંશોધન પ્રોજેક્ટના (All India Fruit Research Project ) મુખ્ય સંશોધક અને સહયોગી નિયામક સંશોધન, ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદ કેન્દ્રીય કૃષિ યુનિવર્સિટી, સમસ્તીપુર, બિહાર, TV9 ડિજિટલ દ્વારા ખેડૂત ભાઈઓને પપૈયાના આ રોગથી રક્ષણની પદ્ધતિઓ વિશે જણાવી રહ્યાં છે.
શું કારણ છે પપૈયાના ફળોની વિકૃતિ મુખ્યત્વે બોરોનની (boron) ઉણપને કારણે છે. તે મોટાભાગના પપૈયા ઉત્પાદક દેશોમાં જોવા મળે છે. આ પ્રકારની સમસ્યા રેતાળ જમીનમાં અને સૂકી ઋતુમાં વધુ જોવા મળે છે.
આ બિન-ચેપી રોગ ફળ ઉગાડતાની સાથે જ શરૂ થાય છે, પરંતુ જ્યારે ફળ વૃદ્ધિના છેલ્લા તબક્કામાં હોય ત્યારે તેના લક્ષણો દેખાય છે. ફળમાં બોરોનની ઉણપ ખૂબ જ સ્થાનિક હોય છે. જ્યાં બોરોનની ઉણપ હોય ત્યાં પેશીનો વિકાસ અટકી જાય છે. જ્યારે તેનાથી વિપરિત, નજીકના પેશીઓમાં વધારો થાય છે.
જેના કારણે ફળ વિકૃત થઈ જાય છે. અસરગ્રસ્ત ફળ બીજ ઉત્પન્ન કરતું નથી અથવા ઓછું વિકસિત છે. વધુ પડતા બોરોનની ઉણપના કિસ્સામાં છોડના વિકાસને અસર થાય છે અને છોડની ઊંચાઈ નાની થઈ જાય છે. અપરિપક્વ ફળની (immature fruit) સપાટી પર દૂધ દેખાય છે. ફળ સખત બને છે આવા ફળો ઝડપથી પાકતા નથી અને સ્વાદહીન હોય છે.
ઝાડ શુષ્કતાનું કારણ શું છે બોરોનની ઉણપના પ્રારંભિક ચિહ્નોમાંનું એક પરિપક્વ પાંદડા પર ક્લોરોસિસ છે. જે બરડ હોય છે અને પાંદડાની નીચેની બાજુના કર્લિંગ માટે જવાબદાર હોય છે. સફેદ રંગનો સ્રાવ “લેટેક્સ” (latex) મુખ્ય દાંડીના ઉપરના ભાગમાં પાંદડાની દાંડીમાંથી અને મુખ્ય નસો અને પેટીઓલ્સની નીચે વહી શકે છે. જે બાજુના અંકુરના મૃત્યુ તરફ દોરી જાય છે. જે આખરે મરી જાય છે.
ફૂલ તૂટવા કોઈપણ ફળના છોડમાં બોરોનની ઉણપની પ્રથમ નિશાની એ ફૂલનું ડ્રોપ છે. જ્યારે ફળો વિકસિત થાય છે, ત્યારે તેઓ સફેદ લેટેક્ષ સ્ત્રાવ કરે છે. આ પાછળથી ફળો વિકૃત અને ગઠ્ઠો બની જાય છે. અપૂર્ણ વિકાસને કારણે પરિણામ છે કારણ કે બીજના પોલાણમાંના મોટા ભાગના બીજ કાં તો ખરાબ રીતે વિકસિત અથવા ગેરહાજર છે. જો ફળો ખૂબ નાના હોય ત્યારે લક્ષણો શરૂ થાય છે, તો મોટા ભાગના સંપૂર્ણ કદમાં વધતા નથી.
શું છે કારણ અસરગ્રસ્ત છોડના પેટીઓલના (petiole) પૃથ્થકરણ પર, બોરોન લગભગ 20 પીપીએમ અથવા તેનાથી ઓછું જોવા મળે છે. જ્યારે સામાન્ય સ્થિતિમાં બોરોન 25 પીપીએમ કે તેથી વધુ હોવો જોઈએ.
ઉકેલ શું છે પપૈયાની ખેતીમાં જૈવિક ખાતરોનો ભરપૂર ઉપયોગ કરવો જોઈએ. બોરોનની ઉણપ જાણવા માટે જમીનનું પરીક્ષણ કરવું જોઈએ અને તેના આધારે બોરોનનું પ્રમાણ નક્કી કરવું સારું છે. પંદર દિવસના અંતરાલમાં બે ફોલિઅર સ્પ્રે દ્વારા પણ બોરોનની ઉણપ (0.25%) દૂર કરી શકાય છે. 2.5-5 ગ્રામ બોરેક્સ પ્લાન્ટ (5-10 કિગ્રા/હેક્ટર) અન્ય ખાતરો સાથે ભેળવવાથી પણ તેની શક્તિ ઓછી થાય છે.
આ પણ વાંચો : જો આ એક લક્ષણ પણ જોવા મળે તો થઇ જાવ સાવધાન ! વૈજ્ઞાનિકોએ Omicron Variantને લઈને આપી મહત્વપૂર્ણ જાણકારી
આ પણ વાંચો : RRR Movie : RRRના લોન્ચ પર કરણ જોહર હોસ્ટ કરશે ફિલ્ટર કોફી વિથ કરણ, જુનિયર એનટીઆર અને આલિયા ભટ્ટ રહેશે હાજર
