ખેડૂતો માટે મોટા સમાચાર, હવે સ્માર્ટફોન દ્વારા સરળતાથી જાણી શકાશે ખેતરની માટીનું સ્વાસ્થ્ય
તમામ ખેડૂતો પાસે જમીનની ફળદ્રુપતાના યોગ્ય પરીક્ષણ માટે પૂરતી સુવિધાઓ નથી. આવી સ્થિતિમાં, વૈજ્ઞાનિકોની એક ટીમ સંશોધન કરી રહી છે કે કેવી રીતે સ્માર્ટફોન કેમેરાને એક શક્તિશાળી અને સરળતાથી ઉપલબ્ધ વિકલ્પમાં ફેરવી શકાય છે.
ખેતી માટે જમીન ફળદ્રુપ હોવી ખૂબ જ જરૂરી છે. તંદુરસ્ત જમીનમાં તંદુરસ્ત વૃક્ષો હશે તો તેનાથી વધારે અને ગુણવત્તાયુક્ત ઉત્પાદન થશે. જમીનની તંદુરસ્તી તપાસવા માટે માટી આરોગ્ય તપાસણીની વ્યવસ્થા વિકસાવવામાં આવી છે. પરંતુ દરેક નાના અને મધ્યમ ખેડૂત (Farmers) માટે તેમના ખેતરોની માટીની ચકાસણી (Soil Testing) કરવી શક્ય નથી. આવી સ્થિતિમાં વૈજ્ઞાનિકોનું એક સંશોધન ઘણું ઉપયોગી થઈ શકે છે, જેમાં મોબાઈલ ફોન દ્વારા જમીનની તંદુરસ્તી જાણી શકાય છે.
દેશમાં તમામ ખેડૂતો પાસે જમીનની ફળદ્રુપતાના યોગ્ય પરીક્ષણ માટે પૂરતી સુવિધાઓ નથી. આવી સ્થિતિમાં, વૈજ્ઞાનિકોની એક ટીમ સંશોધન કરી રહી છે કે કેવી રીતે સ્માર્ટફોન કેમેરાને એક શક્તિશાળી અને સરળતાથી ઉપલબ્ધ વિકલ્પમાં ફેરવી શકાય છે.
સંશોધન ટીમે ઈમેજ આધારિત માટી ઓર્ગેનિક મેટર (SOM) આકારણીનું મહત્વનું વર્ણન કર્યું છે. તે જમીનની ફળદ્રુપતાનું મૂલ્યાંકન કરવામાં અસરકારક છે. સંશોધકો દ્વારા વિકસાવવામાં આવનાર મોબાઇલ એપ, લાખો નાના ખેડૂતો માટે ઈમેજ આધારિત માટી કાર્બનિક પદાર્થ અને જમીનની ફળદ્રુપતાની સ્થિતિની ઝડપથી આગાહી કરી શકે છે.
3 એગ્રો-ક્લાઇમેટિક ઝોનની જમીન પર પરીક્ષણ
ભારતના પશ્ચિમ બંગાળમાં હાથ ધરાયેલા અભ્યાસમાં સંશોધન માટે રાજ્યના ત્રણ કૃષિ-આબોહવા વિસ્તારોમાંથી જમીનના નમૂનાઓનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. જમીનના રંગમાં તફાવતોનું વિશ્લેષણ કરીને, તકનીક SOM સ્થિતિને માપવા માટે અદ્યતન મોડેલિંગનો ઉપયોગ કરે છે. તે જમીનના પોષક સ્તર, જમીનની ગુણવત્તા અને તેના સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત અન્ય લાક્ષણિકતાઓ નક્કી કરે છે.
પરંપરાગત પદ્ધતિ અને ઈમેજ વિશ્લેષણ તકનીક
પરંપરાગત પદ્ધતિઓની તુલનામાં ઈમેજ વિશ્લેષણ ફાયદાકારક છે. પરંપરાગત પદ્ધતિઓની પહોંચ મર્યાદિત છે. તેની અસર પણ મર્યાદિત છે. લેબમાં વિશ્લેષણ માટે મોંઘા સાધનો અને જમીનના નમૂનાઓના સંગ્રહ અને સંચાલનમાં સામેલ વસ્તુઓ માટે ઘણો શ્રમ અને સમય જરૂરી છે. એક સરળ સ્માર્ટફોન જમીનની ઈમેજના આધારે SOM નું ઝડપી અને વિશ્વસનીય મૂલ્યાંકન કરી શકે છે.
ઝડપી આગાહી કરવા સક્ષમ ટેકનોલોજી
સંશોધકોએ એક નવી પદ્ધતિ વિકસાવી છે કે જે ઈમેજમાં જોવા મળતી જમીન અને અન્ય ભાગોને અલગ કરીને જે રીતે વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું હતું તેમાં સુધારો કરે છે. તકનીક SOM મૂલ્યોની ઝડપી આગાહીને સક્ષમ કરે છે. મશીન લર્નિંગ મારફતે, સંશોધન ટીમ તેના મોડેલને સતત તેની ચોકસાઈ સુધારવા માટે શીખવી રહી છે અને તેને ભૂલ-પ્રેરિત સંકેતોને ઓળખવા અને બાકાત કરવા માટે જાણી જોઈને પડકાર આપી રહી છે.
આ પણ વાંચો : પાકની સાથે રાસાયણિક દવાઓ ખેડૂતોના સ્વાસ્થ્ય પર પણ કરે છે અસર, જાણો આરોગ્ય પર શું પડે છે અસર
આ પણ વાંચો : આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં ખાંડના ભાવ વધવાથી ખેડૂતોને શું અને કેટલો ફાયદો થશે ?