કેટલાક વર્ષોથી કપાસના ઘટતા (Cotton Price) ભાવ અને ગુલાબી ઈયળના પ્રકોપને કારણે કપાસનું વાવેતર દિન પ્રતિદિન ઘટી રહ્યું હતું. મરાઠવાડા સહિત વિદર્ભમાં ખરીફ સિઝનમાં કપાસ મુખ્ય પાક તરીકે ઉગાડવામાં આવે છે. પરંતુ છેલ્લા બે વર્ષમાં પરિસ્થિતિ ઘણી બદલાઈ ગઈ હોય તેવું લાગી રહ્યું છે. કપાસના વિક્રમી ભાવ મળી રહ્યા છે. વર્ધા અને અકોલામાં તેની મહત્તમ કિંમત 12 હજાર રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ સુધી પહોંચી ગઈ છે. કૃષિ નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે આગામી ખરીફ સિઝનમાં વધુ સારા ભાવ મળી શકે છે. ભાવને કારણે આ વખતે ખેડૂતો (Farmers) વધુ વાવણી કરશે. આગામી ખરીફમાં વાવેતર વિસ્તારમાં પાંચથી સાત લાખ હેક્ટરનો વધારો થવાનો કૃષિ વિભાગનો અંદાજ છે. હાલમાં અહીં કપાસનું વાવેતર 38 થી 40 લાખ હેક્ટર છે.
અકોલા જિલ્લામાં કપાસ મુખ્ય પાક છે, પરંતુ સમયની સાથે ખેડૂતોએ તેમની પાકની પદ્ધતિમાં પણ ફેરફાર કર્યો હતો. આ વર્ષે બજાર સમિતિમાં રૂ.12,000નો વિક્રમી ભાવ મળ્યો છે. આ માર્કેટમાં કપાસના ભાવનો રેકોર્ડ બની રહ્યો છે. બીજી તરફ, 26 માર્ચે વર્ધામાં તેની કિંમત 1,2011 રૂપિયા હતી. મોડલ કિંમત 9525 રૂપિયા હતી. 25 માર્ચે પરભણીમાં કપાસની મોડલ કિંમત 11600 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ હતી. કપાસનો લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ 6025 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલ છે.
જાણીતા કૃષિ અર્થશાસ્ત્રી દેવિન્દર શર્મા કહે છે કે સરકાર જે પાકને પ્રોત્સાહન આપવા માંગે છે તેને સારી કિંમત આપવી પડશે. જો ભાવ મળશે તો ખેડૂતો આપોઆપ તે પાક તરફ જશે. જો ભાવ ન મળે તો ખેડૂતો પોતાની ખેતી છોડી દે તે સ્વાભાવિક છે. ઉદાહરણ તરીકે, આપણે સરસવની ખેતી લઈ શકીએ છીએ.
સરકાર ઘણા વર્ષોથી તેલીબિયાંને પ્રોત્સાહન આપવાની વાત કરી રહી છે, પરંતુ તેને સફળતા મળી રહી નથી. પરંતુ બે વર્ષ બાદ સારા ભાવ મળતાં આ વખતે સરસવનું વાવેતર આપોઆપ વધીને 18 લાખ હેક્ટરે પહોંચ્યું હતું. કપાસનું પણ એવું જ છે. જો તેની સારી કિંમત મળી રહી છે, તો ચોક્કસપણે ખેડૂતો તેની વધુ વાવણી કરવાનો આગ્રહ રાખશે.
પાકની પદ્ધતિમાં ફેરફાર ખેડૂતો દ્વારા કરવામાં આવે છે. જે પણ પાક સારો ભાવ આપે છે તે આપોઆપ અપનાવશે. જ્યારે કપાસના ભાવ નીચા હતા અને સોયાબીનના ભાવ વધુ હતા ત્યારે સોયાબીનનું વાવેતર વધુ થવા લાગ્યું હતું. સોયાબીન પણ અહીંના મુખ્ય પાકોમાંનો એક છે. તેની કિંમત પણ MSP કરતા બમણી થઈ ગઈ છે. આવી સ્થિતિમાં તેની વાવણી પણ ઘણી સારી થશે. હવે દરોમાં ફેરફારને કારણે ખેડૂતો કપાસ પ્રત્યે ફરીથી પોતાનો વિચાર બદલી શકે તેવી સ્થિતિ સર્જાઈ છે.
આ પણ વાંચો : યોગ્ય ભાવે ખાતર આપવું એ સરકારની પ્રાથમિકતા, યુરિયા પર 3700 રૂપિયાની સબસિડી અપાઈ રહી છે : મનસુખ માંડવિયા
આ પણ વાંચો : ખેડૂતો માટે સરકાર લોન્ચ કરશે સુપર એપ, એક જ જગ્યાએ મળશે તમામ સુવિધાઓ
Published On - 6:00 pm, Wed, 30 March 22